بازنشستگی دوره‌ای از زندگیست که فرد از ادامه شغل در اثر بالا بودن سن و گاه در پی بیماری و ازکارافتادگی کناره‌گیری می‌کند. همه افراد در هر جامعه‌ای در تلاشند تا شغل مناسبی داشته باشند شغلی که در کنار خود مزایا و حقوقشان را درنظر بگیرد و با پرداخت بازنشستگی در پایان دوره خدمت خدماتشان را ارج نهد.
براساس بند ۱۵ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی: «بازنشستگی، عبارت است از عدم اشتغال بیمه شده به کار، به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون.»
آن‌گونه‌که از این ماده برمی‌آید داشتن سن خاص از موارد مهم در بازنشستگی افراد است.
پایان دوره کاری هر شخص براساس نوع شغل و سختی و آسانی آن با دیگری متفاوت است. براساس قانون بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، کسانی‌که دست‌کم ۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب در کار‌های سخت و زیان آور (مخل سلامتی) اشتغال داشته‌اند و حق بیمه خود را پرداخت کرده‌اند بدون شرایط سنی می‌توانند بازنشسته شوند.
کار در معدن، کار در مخازن سربسته، کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب، کار بر روی دکل‌های برق، کار با مواد رادیو اکتیو، کار در محیط‌های پر سر و صدا، چند نمونه از کار‌های سخت و زیان‌بار هستند.
هم‌چنین شرایط سنی بازنشستگی برای زنان پنج سال از مردان کم‌تر است به این معنی که زنان با سن کم‌تری می‌توانند بازنشسته شوند.
ملاک و محاسبه حقوق بازنشستگی کسور بازنشستگیست البته در این مورد معدل حقوق و مزایای مشمول کسر حق بیمه یا کسور بازنشستگی در چند سال آخر فرد هم عامل و متغیر تاثیرگذار دیگریست. همینک این معدل جهت مشترکین صندوق بازنشستگی کشوری حسب قوانین ذی‌ربط بر مبنای دریافتی ۲ سال پایانی با اعمال آخرین ضریب حقوقی سال بازنشستگی در نظر گرفته می‌شود.
به‌طورکلی حقوق بازنشستگی براین اساس به بازنشستگان پرداخت می‌شود:
۱- پاداش یا جبران زحمات، به کسانی که در خدمات جنگی ناقص شده یا فوت کرده یا پیر و ناتوان شده‌اند، و در صورت فوت، آن را بازماندگان مانند همسر و فرزندان پرداخت می‌کنند.
۲-به کسانی‌که در مشاغل گوناگون و براساس شغل خود سال‌های تعیین‌شده را کار کرده‌اند و حق بیمه خود را پرداخت کرده‌اند.
۳- به عنوان تأمین اجتماعی در مؤسسات غیردولتی
در ایران دو سازمان صندوق بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی مسئول پرداخت مستمری و بازنشستگی افراد هستند که با هم تفاوت‌هایی دارند. صندوق بازنشستگی کشوری، از سازمان‌های دولتیست که زیرنظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار دارد، اما سازمان تامین اجتماعی، یک سازمان عمومی غیر دولتی با وظیفه پوشش بیمه اجباری کارگران بخش خصوصیست.
حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی نسبت به حقوق بازنشستگی کشوری کم‌تر است.