زلزله قوچان یک هشدار است

جامعه ۲۴-  آنچه تا عصر دوشنبه مشخص شد آسیب به ۴۲ روستاست و خبر خوش تا این لحظه اینکه زلزله تلفات جانی برجای نگذاشته است. اما بنا بر توضیحات متخصصان این زمین‌لرزه حاصل فعالیت گسل کشف‌رود یک یادآوری است ناحیه‌ای که زمین‌لرزه در آن رخ داده است، ناحیه‌ای است به لحاظ لرزه‌خیزی حساس که در ۱۵ سال گذشته بیش از ۵۰۰ زمین‌لرزه بیش از ۲.۵ ریشتر در آن به ثبت رسیده و در عین حال به خاطر بافت روستایی گفته می‌شود که ۶۴ هزار واحد مسکونی فاقد اسکلت در این منطقه وجود دارند؛ سازه‌هایی که به شدت در برابر زمین‌لرزه آسیب‌پذیر به شمار می‌روند.

زمین‌لرزه در طول جغرافیایی ۵۸.۸۶ و عرض جغرافیایی ۳۷.۰۸ و در عمق ۶ کیلومتری زمین به وقوع پیوست؛ جایی در ۳۰ کیلومتری قوچان، ۳۵ کیلومتری چاپشلو و ۴۲ کیلومتری چکنه در استان خراسان رضوی و شدتش چنان احساس شد که هم در قوچان و هم در مشهد برخی شهروندان را به خیابان کشاند.

روز گذشته در ساعات اولیه پس از زمین‌لرزه، معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر خراسان رضوی طبق بررسی‌های اولیه و اعزام تیم‌های ارزیاب، چندین مورد ریزش دیوار منازل و ترک خوردگی شدید در روستا‌های شهرستان قوچان دریافت شده است.

بیشتر بخوانید:  اعلام وضعیت زرد در استان‌های خراسان رضوی و شمالی بعد از زلزله قوچان

غلامرضا صیادی، گفت: «این خسارات از روستا‌های عمارت، دیزادیز و جعفرآباد شرقی قوچان دریافت شده که درخواست حضور کارشناسان بنیاد مسکن را برای تخمین میزان خسارات نیز داشته‌اند. گروه‌های ارزیاب هلال احمر به روستا‌های خانکانلو، بوکانلو، یدک، الهیان و تبارک قوچان که زلزله با شدت بیشتری احساس شد رسیده‌اند، اما هنوز گزارشی از خسارات احتمالی در این روستا‌ها نداشته‌ایم. در روستا‌های شهرستان‌های کلات، چناران و درگز نیز که زلزله با شدت بالایی احساس شده است تاکنون گزارش تخریب جدی نداشتیم. ۱۰ تیم ارزیاب هلال احمر شهرستان‌های درگز و قوچان به مناطق زلزله‌زده اعزام شده‌اند و در حال ارایه گزارش خسارات احتمالی ناشی از زلزله و امدادرسانی هستند.»

در نهایت محسن نجات، مدیرکل بحران استانداری خراسان رضوی خبر داد که ۴۲ روستا در شهرستان قوچان متاثر از زلزله صبح روز دوشنبه دچار آسیب‌هایی شده‌اند. به گفته او خدمات عمومی آب، برق، گاز و تلفن در مناطق زلزله‌زده برقرار است و به تاسیسات و زیرساخت‌های شهری و روستایی آسیبی وارد نشده است.

مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس کشور به ایسنا گفته است: «١٠ نفر در پی وقوع زمین‌لرزه در خراسان رضوی حین فرار مصدوم شدند، طی آخرین گزارش اورژانس قوچان، بجنورد، کلات، درگز و چناران خسارات مالی و جانی گزارش نشده است.»

دلیل: گسل کشف‌رود

ظهر روز گذشته، کمتر از ۵ ساعت پس از زمین‌لرزه ۵.۲ ریشتری، ایرنا به نقل از رییس مرکز لرزه‌نگاری قوچان خبر داد که ۲۱ پس‌لرزه در این شهرستان به ثبت رسیده است. زلزله روز دوشنبه قوچان به گفته متخصصان حاصل فعالیت گسل کشف‌رود است. گسلی که سبب شده رییس مرکز زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، منطقه قوچان تا مشهد را منطقه مهم از لحاظ لرزه‌خیزی بداند.

دکتر علی بیت‌اللهی روز گذشته در خصوص دلیل زلزله قوچان به ایسنا توضیح داد: «این ناحیه از کشور از نظر لرزه‌خیزی بسیار مهم است؛ چراکه امتداد گسل‌هایی است که تا مجاورت کلانشهر مشهد گسترده و شهر‌های پرجمعیتی در این منطقه ایجاد شده است.»

در عین حال او این زلزله را در دسته زمین‌لرزه‌های «متوسط» دسته‌بندی کرد و گفت: «خوشبختانه منطقه وقوع زمین‌لرزه ۵.۲ امروز، در منطقه کوهستانی مرتفع است که از نظر سکونتگاه‌های شهری و روستایی خلوت است، ولی بر اساس استعلامی که از مسوولان محلی داشتیم، در روستا‌هایی مانند «ددانلو» که ۳۷۸ نفر جمعیت دارد، گزارش‌هایی مبنی بر ترک‌خوردگی ساختمان‌های روستایی ارسال شده است.»

با توجه به نوع ساخت و ساز‌های روستایی در منطقه و توضیحاتی که بیت‌اللهی در مورد اهمیت این ناحیه از لحاظ لرزه‌خیز بودن داده است، به نظر او این لرزش یک هشدار است: «کل واحد‌های ایجاد شده در ۵۰ کیلومتری مرکز زلزله ۵.۲ قوچان، حدود ۹۰ هزار واحد مسکونی می‌شود که شامل مراکز شهری و روستایی است و از این تعداد ۶۴ هزار واحد مسکونی، فاقد اسکلت هستند، به این معنا که این سازه‌های فاقد اسکلت در برابر زلزله‌های بزرگ‌تر، مقاومت زیادی ندارند. گسل مسبب زلزله امروز، یک گسل بسیار فعال و کاری است که توان ایجاد زلزله‌های بزرگ‌تر را دارد، از این‌رو باید از منطقه قوچان تا مشهد، مورد توجه قرار گیرد و توصیه می‌شود در زمینه ارتقای کیفیت ساخت و ساز توجه لازم صورت گیرد.»

به گفته رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، اطلاعات حاصل از ایستگاه‌های لرزه‌نگاری جدید که در ۱۵ سال اخیر در این منطقه نصب و داده‌های لرزه‌نگاری در آن ثبت شده است، نشان می‌دهد که در این مدت تعداد ۵۱۰ زمین‌لرزه بالای ۲.۵ در این منطقه رخ داده و نشان می‌دهد که این منطقه لرزه‌خیز و لازم است اقدامات ویژه انجام شود که عمده‌ترین آن‌ها توجه به ساخت و ساز‌ها به ویژه روستایی است.

بنا بر توضیحات ایسنا، گسل کشف‌رود، با راستای خمدار شمال باختر- جنوب خاور و درازای حدود ۱۶۴ کیلومتر است و به موازات رشته کوه‌های کپه‌داغ و کناره شمالی دشت مشهد کشیده شده و به روشنی رسوبات آبرفتی کواترنر دشت را برش می‌دهد. این گسل در بخش‌های شمال باختر خود از شمال روستای رادکان و شهرستان چناران و روستای چشمه گیلاس و در بخش‌های جنوب خاور از شمال روستا‌های نریمانی و کنه بیست می‌گذرد.