سایه کم‌آبی بر سر پایتخت
مدیر تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران: مخزن سد لتیان، یکی از ۵ سد اصلی تامین آب شرب تهران ۴۰ درصد آب دارد. به گفته کارشناسان خروجی پیشبینیهای هواشناسی نیز نشان‌گر ماه‌های کم بارش و تشدید کم آبی است.
جامعه ۲۴- چیزی تا پایان سال آبی باقی نمانده، سالی که بارش‌ها در آن به گفته کارشناسان کمتر از حد نرمال بود و این امر موجب بروز مشکلات متعددی در شهر‌ها و مناطق مختلف کشور شد. پایتخت هم از این مشکلات در امان نبود. هر چند تا به امروز تهرانی‌ها این کمبود آب را حس نکرده‌اند و همچنان سبک زندگی و روال مصرف آب در پایتخت به همان روال سال‌های گذشته است، وضعیت سدها، اما تفاوت بسیاری با سال‌های پیش دارد. مدیر عامل آبفای تهران می‌گوید تهران با کسری۳۸۰ میلیون متر مکعبی در مخازن سدها روبه‌رو است. در همین وضعیت مدیرکل هواشناسی استان تهران اعلام کرده است: «با توجه به پیشبینیهای انجام شده در استان تهران پاییز امسال با کاهش بارش و تا حدی افزایش دما همراه خواهد بود» به نظر می‌رسد این شرایط اراده‌ای جدی برای اصلاح الگوی مصرف -به ویژه در مناطق خاصی از استان- می‌طلبد که باید در دستورکار متولیان تامین آب تهران قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: مدیریت نادرست منابع آب چه پیامدهایی داشته است؟
آمار‌های رسمی می‌گویند تهران در دو سال گذشته پر مصرف‌ترین شهر کشور در حوزه آب بوده است. موقعیت استراتژیک پایتخت باعث شده مسئولان به هر ترتیبی که شده –حتی با انتقال آب از مازندران- آب مورد نیاز پایتخت نشینان را تامین کنند. این امر هرچند می‌تواند از جهتی مثبت ارزیابی شود، اما از سوی دیگر موجب این می‌شود که تهرانی‌ها ضرورتی برای اصلاح الگوی مصرف خود احساس نکنند.
با اینکه از ابتدای تابستان بار‌ها هشدار‌هایی در مورد وضعیت سد‌های تهران از سوی مسئولان اعلام شده است، اما باز هم در مناطقی از پایتخت شاهد تداوم مصرف آب به همان شیوه گذشته هستیم. به گفته مسئولان آبفای استان تهران حدود ۳۰ درصد مشترکان کمی بیش از الگوی استاندارد مصرف دارند و ۲۰ درصد جزو مشترکان پرمصرف هستند و حدود پنج درصد مصرف فوق العاده بالایی دارند.
آخرین روز‌های بهار مدیرعامل آبفای استان تهران از آسیب‌پذیری سد‌های استان گفت و اعلام کرد: «ذخیره برف تعیین کننده ذخایر سد‌های تهران است، امسال تقریبا ذخیره برفی بسیار کم و در برخی نقاط نزدیک به صفر بوده به ویژه در شرق استان تهران ذخیره برفی بسیار پایین است و سد‌های ماملو و لتیان آسیب‌پذیر شده‌اند» و حالا سد‌های تهران در آستانه پاییز با کسری ۳۸۰ میلیون متر مکعبی در مخازن روبرو هستند. محمد شهریاری، مدیر تاسیسات آبی و برق آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران در خصوص وضعیت سد لتیان که یکی از ۵ سد مهم تهران برای تامین آب است، به تسنیم گفته است: «امسال با یک‌خشکسالی بی‌سابقه مواجه شدیم.
در حال حاضر که انتهای سال آبی هستیم، در سد لتیان کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت مخزن آب داریم و در حالی که سال گذشته در روز مشابه، میزان ذخایر آبی سد لتیان ۶۸ میلیون مترمکعب بود، امسال این رقم ۳۸ میلیون مترمکعب است و با ۳۰ میلیون مترمکعب کاهش ذخیره مواجه هستیم.
در مجموع با کاهش ۳۳۲ میلیون متر مکعبی ذخایر آب تهران مواجه هستیم؛ یعنی به اندازه دو برابر مخزن سد امیرکبیر، کاهش منابع آبی در انتهای سال آبی جاری داریم» مسئله آب در تهران به همین جا ختم نمی‌شود. پیشبینیهای هواشناسی چندان خوش‌بین به بارندگی‌های نجات بخش در پاییز نیستند.
بختیاری در خصوص این پیش‌بینی‌ها می‌گوید: «سازمان هواشناسی اعلام کرده، شرایط خوبی را از نظر میزان بارش‌ها در ماه‌های اولیه شروع سال آبی جدید -که فصل پاییز است- نداریم و مطمئنا با این روند، مشکلات اساسی در خصوص تامین آب خواهیم داشت» البته این خبر جدیدی نیست و بار‌ها در مورد تداوم کم‌بارشی تا زمستان پیش رو پیش‌بینی‌هایی منتشر شده است.
بیستم شهریور ماه حمیدرضا کشفی معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری آبفا اعلام کرد: «پاییزی خشک‌تر از تابستان در راه است. برنامه‌ریزی‌های ما برای شهر‌های بزرگ، بر مبنای حالت‌های بدبینانه در حال انجام است»
در سال آبی که گذشت و چند روز بیشتر تا پایان آن باقی نمانده است، ۳۰۰ شهر کشور با تنش آبی روبه‌رو شدند، شهر‌ها و روستا‌های زیادی در کشور با تانکر آب‌رسانی شد و در مجموع وضعیت آب شرب نامطلوب و نگران کننده بود. تداوم این وضعیت در بسیاری از مناطق کشور می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در زمینه سلامت و امنیت شود. کشاورزی در سال آبی جاری وضعیت مطلوبی نداشت و دامداران و طیورداران هم به نوعی دیگر با تبعات این کم‌آبی دست و پنجه نرم کردند. وضعیت مدیریت منابع آب در کشور به جایی رسیده است که آثار و تبعات این مشکل در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی و امنیتی هم گسترش پیدا کرده است.
کشفی مبنا را بر پیش‌بینی‌هایی که از تداوم کم‌بارشی در سال آبی بعدی خبر می‌دهند گذاشته و می‌گوید: «اگر سال آبی جدید که از ابتدای پاییز آغاز می‌شود، سال آبی کم بارش و خشکی باشد، قطعا تابستان ۱۴۰۱ شرایطی سخت‌تر از تابستان ۱۴۰۰ در تأمین آب خواهیم داشت.
اگر نتوانیم منابع آبی سطحی و زیر سطحی که در سال گذشته از دست دادیم را جبران کنیم، تابستان آینده تابستان بسیار سختی خواهد بود.» در این زمینه برنامه‌ها و پیشنهاداتی به مجلس و دولت ارائه شده تا بر اساس آن‌ها بتوان شرایط تنش آبی را مدیریت کرد.
اما باید دید این برنامه‌ها تا چه میزان به اجرا در خواهد آمد. کشفی می‌گوید: «اقداماتی از قبیل اجرای پروژه‌های ذخیره‌سازی آب از طریق احداث مخازن جدید، حفر چاه‌های جدید و ایجاد رینگ بین مخازن شهر‌ها که بتوانیم آب را به نحو مطلوبی توزیع کنیم؛ اجرای این طرح‌ها می‌تواند به مدیریت توزیع، افزایش تاب‌آوری شهر‌ها و کاهش تنش آبی کمک کند»
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی هم در این رابطه به رسانه‌ها گفته است: «مدل‌های هواشناسی بین‌المللی نشان می‌دهد که مهر و آبان کم بارشی را پیش رو داریم و حتی این کاهش بارندگی به احتمال قوی کمتر از حد نرمال ۵۲ سال اخیر خواهد بود. البته امیدواریم در اواخر پاییز و با شروع زمستان بارش‌ها به حالت نرمال بازگردد، اما شروع پاییز این‌طور نخواهد بود»
موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو در گزارشی دیگر این پیش‌بینی را مطرح کرده و اعلام کرده است: «وضعیت بارش‌ها در فصل پاییز در بیشتر مناطق کشور کمتر از میانگین بلندمدت پیش‌بینی شده که این کاهش برای نیمه غربی کشور چشمگیر است. علاوه بر آن در بیشتر مناطق کشور متوسط دمای فصل پاییز هم نسبت به متوسط بلندمدت افزایش پیدا می‌کند و در برخی مناطق، افزایش دما بیش از یک درجه سانتی‌گراد خواهد بود»
در تهران هم وضعیت بهتر از باقی نقاط کشور نیست، چرا که مدیرکل هواشناسی استان تهران به ایسنا گفته است: «آخرین خروجی مراکز پیش‌بینی فصلی داخلی و خارجی بیانگر آن است که متوسط بارش استان طی سه ماه آینده کمتر از مقدار متوسط دوره آماری بلندمدت (نرمال) باشد علاوه بر آن انتظار می‌رود متوسط دما در این مدت در حد نرمال و با تمایل به بیش از مقدار بلند مدت یعنی ۰.۵ تا ۱ درجه بیشتر از نرمال باشد.
به نظر می‌رسد که با این شرایط خشکسالی طی ماه‌های ابتدایی فصل پاییز نیز ادامه داشته باشد» آخرین گزارش منتشر شده از سوی مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی نشان می‌دهد سال ۱۴۰۰ خشک‌ترین سال ایران در ۵۰ سال اخیر بوده است. کاهش بارش‌ها به شکل ملموسی در زندگی مردم در مناطق شهری و روستایی نمایان شده و بر ابعاد مختلف آن اثر گذاشته است.
اما آنچه نگرانی کارشناسان را بیش از پیش در مورد تامین آب به ویژه در پایتخت افزایش می‌دهد، الگوی مصرف مردم در حوزه آب است. به گفته مسئولان آبفا کرونا روی افزایش مصرف آب تاثیر –ولو اندک- داشته، اما به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی‌هایی جدی برای کنترل مصرف در میان مشترکا ۰ ن پرمصرف و اصلاح الگوی مصرف آب در جامعه برای سال‌های پیش رو، ضروری به نظر می‌رسد.
هر چند ضعف مدیریت در حوزه منابع آب نشان می‌دهد همت چندانی برای اصلاح این الگو چه در بخش صنعت و چه در بخش خانگی وجود ندارد.
منبع: روزنامه پیام ما
دیدگاه کاربران
گوناگون
آخرین اخبار
پربحث ترین
پربازدید ترین
