مهدی کرباسیان: تبعات ادامه داشتن تحریم‌ها را بسیار شدید و ناخوشایند می‌بینم

جامعه ۲۴ - مهدی کرباسیان معتقد است اولین نکته‌ای که وجود دارد و به نظر می‌رسد بزرگترین چالشی است که دولت با آن روبرو است و اگر آن را حل کند می‌تواند امیدی به حل مشکلات داشته باشد این است که بتوانیم از تحریم ظالمانه خارج شویم و برای جدا شدن از تحریم ظالمانه باید سیاست گذاران منافع ملی و رفاه مردم و عزت ملی را در نظر بگیرند و بتوانند با تعامل با دنیا این مشکل را حل کنند.

متن گفت وگوی خبرنگار شفقنا آینده با دکتر کرباسیان را می‌خوانید:

_ در چند سال گذشته در بخش اقتصادی کشور شاهد چالش‌هایی بودیم. بالا رفتن نرخ ارز، تورم و … مشکلاتی را برای تامین معاش مردم موجب شد. با توجه به شروع به کار دولت سیزدهم و استقرار تیم اقتصادی جدید چه پیش بینی از توسعه اقتصادی کشور در آینده می‌توان داشت؟

درآمد سرانه مردم از سال ۱۳۹۰ کمتر شده است

وضعیت کشور از نظر اقتصادی وضعیت مناسبی نیست و حتی می‌توان گفت متأسفانه برخی شاخص‌ها از نظر جی دی پی و تولید ناخالص داخلی افتی جدی داشته است، به نحوی که در آمار‌های اعلام شده درآمد سرانه مردم از سال ۱۳۹۰ یعنی از ده سال قبل کمتر شده است. نرخ جی دی پی کشور در برخی شاخص‌ها منفی شده و ارزش پول ملی کاهش فوق العاده‌ای پیدا کرده و در مقابل نرخ تورم کشور حتی از ۴۰٪ افزایش پیدا کرده است. این رقم در مورد اقلام معیشتی و خوراکی که مردم با آن دست به گریبان هستند، بیشتر است. در مساله سرمایه گذاری نرخ منفی است یا نزدیک به صفر است و این به معنای آن است که آینده کشور از نظر اشتغال و توسعه دچار مشکلات جدی است. در مورد صادرات نفتی به دلیل تحریم‌ها با افت جدی روبرو بودیم. سایر صادرات کشور بعضا از سال ۹۷ و ۹۸ رشدی داشتند، ولی باید بپذیریم که تحریم هزینه‌ها و قیمت تمام شده ما را برای واردات بسیار بیشتر و برای صادرات نیز بالا می‌برد و همین موجب کاهش درآمد کشور شده است.

حل مشکلات اقتصادی با شعار و احساس عملی نیست

لذا اگر بخواهیم در یک جمله وضعیت را اعلام کنیم باید بگوییم اوضاع اقتصادی کشور به سامان نیست و دولت با چالش‌هایی بسیار جدی روبرو است. حل مشکلات اقتصادی با توجه به شعار و احساس عملی نیست و باید سیاست‌های مدبرانه و همه جانبه‌ای را در راستای منافع ملی و رفاه مردم اتخاذ کرد. اولین نکته‌ای که وجود دارد و به نظر می‌رسد بزرگترین چالشی است که دولت با آن روبرو است و اگر آن را حل کند می‌تواند امیدی به حل مشکلات داشته باشد این است که بتوانیم از تحریم ظالمانه خارج شویم و برای جدا شدن از تحریم ظالمانه باید سیاست گذاران منافع ملی و رفاه مردم و عزت ملی را در نظر بگیرند و بتوانند با تعامل با دنیا این مشکل را حل کنند. پافشاری بر برخی مواضع قابل تعدیل می‌تواند منجر به این شود که تحریم‌ها ادامه پیدا کند و این تحریم‌ها هر روز می‌تواند منجر به این شود که فقر در کشور تشدید شود و این مساله عواقب سیاسی میان مدت و طولانی مدتی برای دولت دارد. از این رو آنچه که باید به جد در دستور کار دولت قرار بگیرد و سایر قوا با او همراه باشند این است که بر رفع تحریم‌ها متمرکز شوند، مساله بعدی برگرداندن سرمایه اجتماعی بین مردم و حکومت است که متاسفانه افتی جدی داشته است. بر این اساس باید در این مورد راهکاری پیدا کرد و باید حوزه سیاست‌ها اصلاح شود. سیاست گذار باید صدا و سیما و بخش فرهنگی کار را در کنار بخش اقتصادی بسیج کند. اگر برنامه‌های سیاسی و اقتصادی دولت در راستای رفاه مردم قرار بگیرد قطعا چرخه فقر و گرفتاری‌های اقتصادی و ضرایب منفی بر می‌گردد و به شکل مثبت در می‌آید و کشور با توجه به منابع فراوان ملی و نفت و گاز و نیروی انسانی تحصیلکرده و جایگاه استراتژیک کشور قطعا قادر خواهد بود در مدت زمان کوتاهی این وضعیت را جبران کند و در ده سال آینده افق چشمگیر و خوبی را در پیش داشته باشد.

بیشتر بخوانید: مرتضی عزتی: وضعیت موجود ادامه پیدا نخواهد کرد

_ عده‌ای عقیده دارند می‌توان تحریم‌ها را دور زد و یا روابط ایران با کشور‌هایی که مشکلی با رعایت قوانین تحریمی ندارند برخی مسائل را حل کرد، آیا این موارد قابل اجرا است و می‌تواند بر توسعه اقتصادی تاثیر گذار باشد؟ یا برای رشد اقتصادی حتما باید تحریم‌ها از میان برداشته شوند؟

اینطور نیست که بشود بدون ارتباطات خوب بین المللی مشکلات اقتصادی را رفع کرد

باید این را بپذیریم که مرز‌های مجازی در دنیا برداشته شده است. کشور‌ها در روابط بین الملل و مبادلات تجاری و جابجایی سرمایه و کنوانسیون‌های بین المللی مشکلاتی اساسی دارند. اگر این شعار به طور جدی عملی می‌شد ظرف دو سه سال گذشته کشورهایی، چون روسیه و چین که از نظر روابط سیاسی خود را به ایران نزدیک می‌دانند و بسیاری از مسئولان و سیاسیون کشور ما اعتقادی جدی دارند که باید به این کشور‌ها نزدیک شویم، مسائل را حل می‌کردند. اما دیدیم که در مورد واکسن که یکی از مسائل انسانی است و طبیعتا ارتباطی با مسائل سیاسی و اقتصادی ندارد، همین کشور‌ها به ما پشت کردند و به ایران واکسن داده نشد. سازمان غذا و دارو طی روز‌های گذشته اعلام کرد پول میلیون‌ها دوز واکسن پرداخت شده و سفارش‌ها ثبت شده است، ولی روسیه تنها یک میلیون واکسن به ایران داد درحالیکه روس‌ها در شعار و در حرف نسبت به ایران اظهار ارادت دارند، ولی در عمل چیز دیگری نشان می‌دهد یا چینی‌ها که در ماه‌های گذشته اقدامی نکردند و امروز به میزانی واکسن ارسال می‌کنند درحالیکه پول آن را قبلا گرفته اند، لذا این حرف‌ها در شعار باقی می‌ماند. آخرین نمونه لبنان بود که ایران چندین تانکر کشتی سوخت فرستاد و نخست وزیر لبنان در مقابل اعلام می‌کند این مسیر درستی نیست، چون دلیل این حرف او منافع ملی لبنان است. او نمی‌خواهد کشورش کشوری تحریمی و در بحران با سایر کشور‌های قدرتمند دنیا باشد. امروز بزرگترین کشور تحریمی دنیا روسیه است. این کشور در سه چهار سال گذشته دچار تحریم شده و امروز از نظر اقتصادی دچار مشکلاتی جدی است لذا اینطور نیست که بشود بدون ارتباطات خوب بین المللی مشکلات اقتصادی را رفع کرد. باید دقت کرد که مبادلات اقتصادی ایران با متحدینش در مقابل مبادلات آن‌ها با دنیا عدد کوچکی است. به طور مثال عدد مبادلات چین با اروپا و با آمریکا را در نظر بگیرید این عدد در مقابل مبادلات ایران و چین رقم بزرگی است از این رو حذف ایران از مبادلات اقتصادی این کشور‌ها برایشان کار سختی نیست.

_ آیا سیاست‌هایی اقتصادی مدنظر دولت جدید از جمله ساخت یک میلیون مسکن در ماه یا افزایش نرخ اشتغال و … قابل تحقق خواهد بود؟

بحث مسکن یکی از معضلات جدی دولت خواهد بود

بحث مسکن یکی از معضلات جدی دولت خواهد بود و قطعا باید راهکار‌هایی در نظر گرفته شود. اگر ساخت و ساز مسکن مهر به درستی انجام می‌شد که به عقیده من جزو سیاست‌های خوب دولت آقای احمدی نژاد بود می‌توانست در تولید مسکن راهگشا باشد. البته اجرای طرح یارانه‌ها نیز از دیگر نکات مثبت دولت احمدی نژاد بود که بعد‌ها به خوبی اجرا نشد و دولت بعدی نیز تغییری در آن نداشت و امروز ۴۵ هزار تومان یارانه به مردم داده می‌شود که پول نان آن‌ها هم نیست، این نشان دهنده عدم همراهی دولت‌های یازدهم و دوازدهم با اجرای صحیح طرح هدفمند سازی یارانه‌ها بود. مورد مثبت بعدی اجرای طرح مسکن مهر بود که متاسفانه از نظر کیفیت با مشکل روبرو است یا در جا‌هایی نامناسب ساخته شد، ولی بسیاری از اقشار ضعیف جامعه را که امیدی به خانه دار شدن نداشتند صاحب خانه کرد. به نظر می‌رسد این سیاست درستی است، ولی اینکه چهار میلیون مسکن را در این وضعیت اقتصادی تامین کنند در این شرایط کمی زیاده گویی است و باید عدد را واقعی و منطقی کرد. باید بپذیریم که بحث تحریم موجب خواهد شد منابع مادی دولت دچار مشکل شود. بانک ملی که اولین بانک کشور و بزرگترین بانک دولتی ایران است ترازنامه خود را منتشر کرد و می‌توان دید بانک از نظر منابع درآمد و هزینه چه وضع نابسامانی دارد و زیان ده است، این شرایط نشان می‌دهد بنگاه‌های اقتصادی بزرگ ما و دولت دچار بحران‌های جدی هستند. باید از شعار جدا شویم و بیشتر مبانی اقتصاد را در نظر بگیریم. دولت و وزرا ظرف ماه‌های آینده بیشتر با واقعیت‌های ملموس روبرو می‌شوند و سخنرانی و صحبت‌ها و مسیر‌های آن‌ها واقعی‌تر خواهد شد.

_ اگر تحریم‌ها در چند سال آینده ادامه داشته باشد چه تبعاتی متصور است؟

تبعات ادامه داشتن تحریم‌ها را بسیار شدید و ناخوشایند می‌بینم

من امیدوارم منافع ملی و مردم موجب تصمیم گیری عاقلانه در بین حکمرانان باشد و بتوانیم با راهکار‌های اصولی و منطقی و استفاده از ابزار‌هایی که کشور دارد یعنی از نظر سیاسی و حکمرانی و جایگاه کشور بتوانیم تحریم‌ها را برطرف کنیم، چون من به عنوان یک فرد تبعات ادامه داشتن تحریم‌ها را بسیار شدید و ناخوشایند ارزیابی می‌کنم.

_ در مورد برجام پیش بینی شما چیست؟

با توجه به اینکه اروپاییان برای بازگشت ایران به میز مذاکره اظهار علاقه کردند امیدوارم ایران به این مسیر برگردد. آقای بایدن نیز در سخنرانی سازمان ملل نسبت به برگرداندن تحریم‌های دوران ترامپ که تماما ظالمانه بودند اظهار علاقه کرد. با توجه به بحث‌هایی که شده و دولت اعلام کرده به میز مذاکره بر می‌گردد امید است نتایج ملموسی اخذ شود. باید بپذیریم که تمام مراحل رفع تحریم‌ها و حل مشکلات ناشی از آن به دولت بر نمی‌گردد و همه قوا باید با تمام قدرت پشت دولت قرار بگیرند و رهبری و مردم حمایت کنند تا دولت از این پیچ و گردنه سخت عبور کند. راه حل مشکلات مردم و کشور جدا شدن از صف تحریم است و باید بتوانیم تعامل خوبی با دنیا برقرار کنیم.