کلانتری: آب تجدیدپذیر کشور سال به سال کاهش می‌یابد

جامعه ۲۴ -  معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: نمی‌دانیم با آب محدودی که داریم چه اقدامی انجام دهیم، عده‌ای می‌گویند باید این آب صرف کشاورزی شود در حالی که هنوز اولویت استفاده از آب موجود در کشور را نمی‌دانیم و باور نداریم که آب تجدیدپذیر سال به سال کاهش می‌یابد.

عیسی کلانتری روز دوشنبه در نشست خبری در پاسخ به خبرنگار ایرنا در مورد وضعیت کم آبی در کشور افزود: در سال ١٣۶٧ حدود ١٣٢ میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر داشتیم یعنی ۲ هزار و ٣٠٠ متر مکعب برای هر نفر، اما اکنون این سرانه به زیر یک هزار متر مکعب رسیده است.

وی اظهارداشت: در مدت ٣٠ سال بین ١٣٠ میلیارد متر مکعب در سال آب داشتیم که آن را به ٩٠ میلیارد مترمکعب رساندیم که به نظر می‌رسد امسال به ٨٠ میلیارد متر مکعب برسد.

کلانتری ادامه داد: امسال سرانه آب تجدیدپذیر برای هر نفر هزار متر مکعب خواهد بود که این یعنی بحران آب، در واقع ٧٠ درصد جمعیت کشور زیر ٧٠٠ متر مکعب آب تجدیدپذیر خواهد داشت این یعنی اینکه کشور وارد مرحله ورشکستگی آب رسیده است.

وی با تاکید بر اینکه آب یکی از معضلات اصلی کشور است گفت: اگر سرمایه کم داشته باشیم، می‌توانیم به زندگی ادامه دهیم، اما اگر سرمایه آب کم داشته باشیم زندگی بسیار دشوار می‌شود، سرمایه‌های آب و خاک دارد به غارت می‌رود، محیط‌زیست برای زنده ماندن به آب نیاز دارد در غیر این صورت دو تا شکارچی غیر مجاز یا دو تا قاچاقچی چوب تهدید سنگینی به حساب نمی‌آیند بلکه محیط‌زیست با کمبود آب تهدید می‌شود.

معاون رییس جمهوری افزود: وقتی آب نباشد گیاهی نیست، گیاه نباشد حیوان گیاهخوار هم نیست که به دنبال آن حیات حیوانات گوشتخوار هم تهدید می‌شود، تمام بخش‌های محیط‌زیست مانند زنجیر به هم متصل هستند.

کلانتری به حقابه تالاب‌ها اشاره کرد و گفت: حقابه ٣۵ تالاب را مشخص کردیم و وزارت نیرو باید بر اساس قانون آن‌ها را تامین کمد همچین مقاله ٣۴ تالاب دیگر نیز در دست اقدام است، دیگر نباید اینطور باشد که اگر سیلابی آمد تالابی آبدار شود، برخی تالاب‌ها اکنون امکان آبرسانی ندارند مانند تاتی گاوخونی، چون زاینده رود آب ندارد.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: توسعه ناپایدار و نداشتن برنامه آمایش سرزمین موجب شد تا وضعیت کنونی برای زاینده رود و تالاب گاوخونی به وجود آید، هفته گذشته بعد از ۴٣ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، برنامه آمایش سرزمین در دولت تصویب شد.

کلانتری تاکید کرد: عده‌ای که سیاست‌های کلان در کشور را تدوین می‌کنند، فکر می‌کنند در کشور محدودیت منابع آبی وجود ندارد و برنامه‌ریزی‌ها را به همین اساس انجام می‌دهند. وقتی می‌گویند باید ٩۵ درصد در تولید به خودکفایی برسیم یعنی اینکه باید دو برابر ظرفیت موجود منابع آبی مصرف کنیم، در این شرایط اگر نجنگیم دیگر محیط زیستی باقی نخواهد ماند.

وی افزود: در بیشتر نقاط کشور بارندگی زیر ٨٠ میلیمتر در سال است، فقط در شمال و غرب کشور حدود ٢٠٠ میلیمتر است، بنابراین با این شرایط معضل اصلی کشور و محیط‌زیست ادامه خواهد داشت.

وی ادامه داد: آب مهمترین دغدغه کشور است، به آب کشور ظلم کرده‌ایم، آب را در کشور از حالت تجدیدپذیر به حالت تجدید ناپذیر تبدیل کرده ایم. چنانچه وزارت نیرو به ندادن حقابه زیست محیطی ادامه دهد دست به دامان قوه قضاییه خواهیم شد.

کلانتری اظهار داشت امسال به دلیل خشکسالی برخی از مناطق چهارگانه که به صورت طبیعی آب داشتند، دیگر آب ندارند، چشمه‌ها خشک شده است بنابراین باید برای حیوانات با تانکر آبرسانی کنیم.

وی تاکید کرد: شرایط منابع آبی در کشور اصلا خوب نیست، آب باید در اولویت برنامه ریزی‌ها قرار گیرد، آن‌هایی که در کشور مسئول هستند، حاضر نیستند واقعیت را بگویند واقعیت کشور در خصوص به منابع آب اسفناک‌تر از آن چیزی است که امروز مسئولان آب درباره آن صحبت می‌کنند.

کلانتری اظهار داشت: در حالی که من اساس قانون حق آبه حدود ۷۰ تالاب را تعیین کرده‌ایم و وزارت نیرو موظف به تامین آن است، اما همچنان برای گرفتن این حق آبه با مشکل مواجه هستیم در حالی که بر اساس قانون بعد از آب شرب اولویت با حقابه محیط زیست و کشاورزی است و این گلایه را از وزارت نیرو داریم که باید حقابه‌های ما را تامین کند و آب مورد نیاز را به تالاب‌ها برساند، اگر کوتاه بیاییم چیزی از محیط زیست باقی نخواهد ماند.

رئیس سلازمان حفاظت محیط زیست گفت: در سال آبی امسال در حوزه دریاچه ارومیه بارش ۱۲درصد بارش کاهش داشت، اما وزارت نیرو بیش از ۶۰ درصد حقابه ما را در آن منطقه تحویل نداد، چنانچه حقابه محقق مورد نیاز ما تامین نشود به قوه قضائیه مراجعه خواهیم کرد. وقتی تفاهم می‌کنیم حقابه داینامیک است یعنی اگر بارش ۲۰ درصد کم شود، باید ۲۰ درصد کم شود، باید وزارت نیرو به تعهد خود عمل کند نباید این طور باشد که وقتی ۱۲ درصد بارش کم شد وزارت نیرو ۶۰ درصد از حق آب هم کم کند.

کلانتری تاکید کرد: نمایندگان مجلس در آن بخش از حوضه آبریز دنبال آب برای کشاورزی هستند ما ناچاریم اگر این سیاست ادامه یابد به قوه قضاییه مراجعه کنیم.

وی اظهار داشت: باید تمام برنامه‌ها و توسعه در کشور بر مبنای منابع آب باشد از ۲ سال گذشته به هیچ صنعت آب بری در داخل سرزمین مجوز نداده‌ایم صنایع باید به کنار سواحل بروند در تمام دنیا اینگونه است این کار باید ۳۰ سال پیش اتفاق می‌افتاد تا اکنون با معضلی مواجه نباشیم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: زاینده رود در زمان شاه عباس دوم ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب داشت، اما امروز با انتقال آب از حوضه‌های دیگر به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است یعنی دو و نیم برابر نسبت به زمان صفویه وارد زاینده‌رود می‌شود، اما می‌بینیم هم زاینده رود و هم تالاب گاوخونی خشک شده اند که علت آن توسعه نادرست استثنایی و استقرار نابجای صنایع سنگین است که با این وضعیت اگر سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب آب باشد باز هم با کمبود مواجه خواهیم بود.

کلانتری تصریح کرد: مشکل زاینده رود با انتقال آب حل نمی‌شود بلکه باید برنامه ریزی‌ها بر اساس مسائل زیست محیطی پیش رود تا سال‌ها پیش در استان‌هایی مانند گیلان و مازندران هیچ وقت مشکل کمبود آب نداشتیم، اما امروز به علت توسعه ناپایدار و بدون برنامه‌ریزی این استان‌ها با خطر کمبود آب مواجه هستیم که اگر وضعیت به همین روال پیش رود تمدن کشور در خطر خواهد افتاد.

معاون رییس جمهوری افزود: عده‌ای اصرار دارند که که باید در تولیدات کشاورزی از جمله گندم به خودکفایی برسیم این در حالیست که سرانه آب در کشور به زیر یکهزار مترمکعب در سال رسیده که با این مقدار آب می‌شود ۷۰۰ کیلوگرم گندم تولید کرد.

وی با بیان اینکه کارشناسان آب در انعکاس مسائل به جامعه قصور دارند، گفت: چهار سال پیش هم که به سازمان محیط زیست آمدم گفتم برای یک حیوان وحشی چند کارشناس وجود دارد، اما برای آب، یک کارشناس هم در سازمان وجود ندارد که حداقل بداند چه چیزی را می‌خواهد پیگیری کند.

کلانتری گفت: وقتی مراجع بین المللی اعلام می‌کنند که کشور‌ها می‌توانند فقط از ۴۰ درصد آب تجدیدپذیر خود استفاده کنند، اما ما در کشور خود بالای ۱۰۰ درصد از منابع آبی تجدیدپذیر خود استفاده می‌کنیم چه انتظاری داریم که آب پایدار شود، در راستای کاهش آب فقط منابع آبی خود را از دست نمی‌دهیم بلکه شور شدن آب و فرسایش خاک را نیز خواهیم داشت.

معاون رئیس جمهوری تاکید کرد: سالانه دو میلیارد تن فرسایش خاک در کشور داریم که ۶۰ درصد آن قابل پیشگیری است، هر هکتار حدود چهار هزار تن خاک دارد که با این حساب سالانه به علت فرسایش حدود ٣٠٠ هزار تن خاک را از دست می‌دهیم، این میزان حجمی است که می‌توان جلوی آن را گرفت که این نشانه کم توجهی به مسائل زیربنایی محیط زیست است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: همچنین سالانه ۱۰ هزار هکتار از مزارع و باغات بر اثر شوری آب لم‌یزرع می‌شوند، باید همه چیز در محیط زیست مد نظر باشد مسئله فقط یک یوزپلنگ نیست بلکه آب خاک و آلودگی هوا از مولفه‌های اصلی محیط زیست هستند.

وی به آلودگی هوا به عنوان یکی از معضلات اصلی به ویژه در کلانشهر‌ها اشاره کرد و گفت: اکنون روزانه دو تا سه ساعت خاموشی داریم در حالیکه در زمستان اصرار کردیم یک ساعت تا یک ساعت خاموشی دهید تا آلودگی هوا کمتر شود.

کلانتری افزود: بر اساس اعلام مراکز بهداشتی سالانه ۱۱ هزار نفر به علت آلودگی هوا در کشور جان خود را از دست می‌دهند که تقریباً معادل تلفات جاده‌ای است که ما را از یک طرف به ترک فعل و از طرف دیگر به تعطیلی مراکز تعطیل تهدید می‌کردند در حالیکه که محیط‌زیست این مسایل را برنمی‌تابد.

وی گفت: آلودگی هوا قابل حل است، اما هزینه دارد. قبلاً مشکل آلودگی هوا در تهران عمدتا گازوئیل غیر استاندارد و با ppm بالا و مازوت بود که گفتیم با یک ساعت و نیم خاموشی مشکل کمبود سوخت جبران می‌شود و مردم دیگر هوای آلوده تنفس نمی‌کنند، اما قبول نکردند، تصمیم در یک بخش دست محیط زیست است، اما برای بخش‌های دیگر دیگران تصمیم می‌گیرند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: اکنون حدود پنج هزار مگاوات کسری برق داریم که برای جبران آن روزانه دو تا سه ساعت خاموشی داریم، اما این خاموشی را برای سلامت مردم که حدود دو ماه در زمستان است انجام ندادند.

کلانتری گفت: تا چند سال پیش اوزون جزو شاخص‌های آلوده کننده محسوب نمی‌شود، بنابراین اندازه گیری هم برای آن صورت نمی‌گرفت، از این رو فکر می‌کردیم که هوا در خرداد و تیر هم سالم است، اما از زمانی که واحد‌های اندازه گیری جدید آمد و سازمان هم آن‌ها را جزو اندازه‌گیری‌ها محسوب کرد، اکنون به این نتیجه رسیدیم که خرداد و تیر هم هوای چندان سالمی نداریم و آلاینده اوزون در آن بالا است.

وی تاکید کرد: برای مقابله با آلودگی اوزون در ٨٠٠ پمپ بنزین طرح «کهاب» را اجرا کردیم این در حالیست که در کلان شهر ۱۲۰۰ پمپ بنزین داریم.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تا چندی پیش در کشور روز استاندارد داشتیم، اما اکنون روزانه ۱۲۰ میلیون لیتر سوخت استاندارد در کشور تولید می‌شود، دیگر سوختی کمتر از استاندارد یورو ۴ نداریم، البته یکسری سوخت مانند گازوئیل که در صنایع مصرف می‌شوند دارای ppm بالای چهار هزار هستند، اما سوخت خودرو با ppm زیر ۵٠ است. اگر روند تولید سوخته غیر استاندارد همچنان ادامه می‌یافت دیگر شهر‌ها به ویژه کلانشهر‌ها قابل سکونت نبود.

کلانتری تصریح کرد:، اما صنعت خودرو مانند صنعت سوخت پیشرفت نکرد، بر اساس قانون هوای پاک از اول امسال موتور یورو ۵ به پایین نباید داشته باشیم و اول سال آینده هم باید خودرو‌ها با استاندارد یورو ۶ تولید شوند، البته وزارت صنعت به دستگاه‌های مرتبط نامه نوشته که توان تولید یورو ۴ را ندارد.