سد‌های خالی تهران

جامعه ۲۴-  ذخایر سد‌های کرج، ماملو، طالقان، لتیان و لار نسبت به سال گذشته حدود ۲۹۸ میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرده است. آمار‌های شرکت آب و فاضلاب تهران نشان می‌دهد که ذخیره آب در ۵ سد تهران در سال ۱۳۹۹، ۷۵۱ میلیون مترمکعب بوده است، اما امسال این عدد به حدود ۴۵۲ میلیون مترمکعب رسیده است. این آمار‌ها درحالی منتشر می‌شود که میزان مصرف آب شهروندان تهرانی در یک روز حدود ۳.۵ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود، یعنیحدود ۱.۲ برابر حجم آب داخل دریاچه چیتگر. در روز‌های گذشته نیز شرکت آبفا در اطلاعیه اعلام کرد که تهران به میزان ۱۰۰ روز از مصرف شهروندان نسبت به سال گذشته با کمبود آب مواجه است. در این اطلاعیه از شهروندان خواسته شده بود تا حدود ۱۰ درصد از میزان مصرف آب روزانه خود بکاهند. در جریان تمام این اتفاقات، دیروز، سه شنبه ۲۰ مهر‌ماه، محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آبفا به جلسه شورای شهر تهران آمد و درباره منابع آبی در تهران گزارش مبسوطی ارائه کرد. گزارشی که در هر سطر آن وضعیت منابع آبی در پایتخت، نگران‌کننده توصیف می‌شد.

محمدرضا بختیاری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در ابتدای جلسه دیروز، صحبت‌هایش را با توصیف سال آبی گذشته آغاز کرد: «سال آبی گذشته، به لحاظ میزان نزولات جوی آسمان بدترین سال در ۵۰ سال اخیر در کشور بود. تهران حدود ۳۷ درصد کاهش بارندگی را تجربه کرد و سد‌ها حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب کسری مخازن داشت.» در ادامه او با استناد به آمار اعلام کرد که در ۱۸ روز سپری شده از سال آبی امسال، تهران تنها حدود ۰.۴ درصد بارندگی داشته است و این روند نسبت به سال گذشته حدود ۹۷ درصد کاهشی بوده است. براساس داده‌های شرکت آبفا، ذخیره آب در پشت سد‌های تهران هم حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرده است و به طور مثال ذخیره سد کرج سال ۹۹ حدود ۱۳۱ میلیون مترمکعب بوده درحالی‌که امسال این رقم به حدود ۹۶ میلیون مترمکعب رسیده است.

کاهش مصرف بی‌سابقه در تهران

بختیاری در ادامه صحبت‌های خود از کاهش میزان مصرف آب در شهر تهران خبر داد و اعلام کرد، برای اولین بار در تاریخ، با وجود افزایش دمای هوا، میزان مصرف آب حدود ۰.۳ درصد کاهش یافته است. مصرف آب از ۶۹۲ میلیون مترمکعب در سال گذشته به ۶۹۰ میلیون مترمکعب رسیده است. به گفته بختیاری جلسات تنش آبی در شرکت آب و فاضلاب و شرکت آب منطقه‌ای تهران برگزار می‌شود. او گفت: «با وجود قطعی برق در تهران تلاش شد تا آب قطع نشود و تلاش می‌کنیم تا در روز‌های آتی هم قطعی آب نداشته باشیم.» این آمار‌ها درحالی اعلام شده که براساس آخرین آمارها، حجم کل آب تولید شده در شهر تهران حدود ۱۰۸۰ میلیون مترمکعب یعنی حدود ۱۷ درصد آب تولید شده کل کشور است.

افزایش برداشت آب از منابع آب زیرزمینی

مدیرعامل شرکت آبفای استان تهران در ادامه به نحوه تامین آب در شهر تهران اشاره کرد. به گفته او هر سال حدود یک میلیارد و ۸۰ میلیون مترمکعب میزان مصرف آب شرب شهر تهران است که این مقدار سالانه از ۵۴۰ حلقه چاه در شهر تهران و مابقی از سد‌ها تامین می‌شود. بنابر اطلاعات شرکت آبفا در سال‌هایی که وضعیت بارندگی در شهر‌ها متوسط است حدود ۷۰ درصد از منابع آب از آب‌های سطحی و ۳۰ درصد از منابع آب زیرزمینی برداشت می‌شود و در سال ۹۹ که وضعیت بارندگی مطلوب بود این ارقام به ۸۰ درصد و ۲۰ درصد نیز رسید، اما امسال به دلیل کمبود بارندگی برداشت از آب زیرزمینی بیشتر شده است.» او در ادامه به برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی اشاره کرد و گفت: «به دلیل وضعیت آب‌های زیرزمینی در مناطق جنوبی استان تهران امکان برداشت بیشتر از منابع آب زیرزمینی وجود ندارد و چاره‌ای جز تامین آب از سد‌های پنچ‌گانه استان تهران نیست. به‌طور مثال دشت ورامین یکی از دشت‌هایی ممنوعه بحرانی کشور است که عمق چاه‌ها در آن به حدود ۳۰۰ متر هم رسیده است.»

فرونشست بحرانی در پایتخت

بحران فرونشست که این روز‌ها به یکی از موضوعات مهم و بحرانی شهر تهران تبدیل شده است، دیگر موضوع صحبت‌های بختیاری در جلسه دیروز شورا بود. داده‌های شرکت آبفای تهران نشان می‌دهد که وضعیت فرونشست قائم در سال ۱۳۸۹ در جنوب البرز مرکزی حدود ۱۰ سانتی متر بوده است.

بیشتر بخوانید:فرسودگی شدید زیرساخت‌های تهران و اوضاع وخیم نگهداشت/ تکلیف به شهرداری برای جلوگیری از صدمات جدی

درحالیکه میزان فرونشست در همین ناحیه در سال ۱۳۹۷ از ۵ تا ۳۰ سانتی متر مشاهده شده است. بختیاری در تحلیل این اعداد گفت: «این نشان می‌دهد که سفره آب‌های زیرزمینی آب در استان تهران و البرز افت شدیدی کرده است و با توجه به بارگذاری بسیار زیادی که در این حوزه صورت گرفته است باید فکر عاجلی صورت بگیرد.

هدررفت آب در خطوط آب‌رسانی

مدیرعامل شرکت آبفا در ادامه به اقدامات صورت گرفته از سوی این شرکت اشاره کرد و مدعی شد که تصفیه خانه هفتم پایتخت اقدام بزرگی برای مردم جنوب شهر تهران بوده است و با این اقدام برای اولین بار آب سطحی تهران به مناطق جنوبی شهر تهران منتقل شد و کیفیت منابع آب آشامیدنی پایتخت افزایش پیدا کرده است. او همچنین ادعا کرد تصفیه خانه ششم در شهر تهران که سال گذشته افتتاح شد، توانست مشکل آب ۷۰۰ هزار نفر در شهر تهران را حل کند و اگر فرآیند ایجاد مخازن اضطراری و رینگ پیرامونی آب‌رسانی شهر تهران تکمیل شود: «در ۴۰ سال آینده، تهران در حوزه تامین و توزیع آب بیمه می‌شود.» بختیاری در ادامه تاکید کرد که در پایتخت حدود ۹ هزار کیلومتر خط لوله و آب‌رسانی وجود دارد که ۴۰ درصد آن عمر بالایی ۵۰ سال دارند و فرسوده محسوب می‌شوند: «بسیاری از هدر رفتی که رخ می‌دهد مربوط به همین بخش است و در صورت وقوع زلزله این بخش از شبکه آب‌رسانی از دست خواهد رفت.»

افزایش خشکسالی در تهران

در ادامه اعضای شورای شهر تهران تذکراتی پیرامون گزارش بختیاری دادند، مهدی اقراریان از او پروژه نجات شهر تهران گفت و از بختیاری خواست تا صریح وضعیت آب در شهر تهران را با توجه به مساله مهاجرت توصیف کند. نرگس معدنی‌پور از ضرورت توجه به مشکلات تامین آب در شهرستان شمیران گفت و احمد صادقی در تذکری خواستار سرعت بخشیدن به طرح آب‌رسانی اضطراری تهران شد. بختیاری بعد از این تذکرات اعلام کرد که خشکسالی در تهران نسبت به سایر استان‌های کشور بیشتر بود. او همچنین گفت برای دغدغه‌های مصرف آب در شهر تهران و میزان مهاجرت افسارگسیخته به پایتخت باید در سطح کلان کشور تصمیم‌گیری شود: «منابع آبی تهران به هیچ‌عنوان تهران تاب جمعیت ۲۰ میلیونی را ندارد.» بختیاری در پایان جلسه دیروز، در گفتگو با روزنامه پیام ما توضیحاتی درباره اطلاعیه ۱۰۰ روزه و کاهش مصرف آب شهروندان تهرانی داد: «وضعیت آب در شهر تهران وضعیت خوبی نیست. ما حدود ۳۵۰ میلیون مترمکعب کسری آب داریم». بختیاری با اشاره به اینکه مردم روزانه ۳.۵ میلیون مترمکعب آب مصرف می‌کنند؛ گفت: «نسبت به پاییز سال قبل ما با کمبود ۱۰۰ روزه آب مواجه شدیم. اما ما هرسال توقع ۲.۵ درصد افزایش مصرف را داریم، این میزان امسال به صفر رسید و حتی ۰.۳ درصد هم کاهش مصرف داشتیم.»