طاعون به جان وحوش خراسان شمالی افتاد

جامعه ۲۴ - پارک ملی و منطقه حفاظت شده سالوک با وسعتی حدود ۲۰ هزار هکتار در شمال غربی شهرستان اسفراین، تنوع جانوری خوبی دارد و یکی از مهمترین مناطق حفاظت شده ایران از نظر زندگی جانوری است. شرایط توپوگرافی دشتی-کوهستانی منطقه سبب شده است که این منطقه یکی از متنوع‌ترین زیستگاه‌های حیات وحش ایران محسوب شود.

شیوع طاعون در ۲ هفته اخیر ۲۸ راس وحوش را تلف کرده و بیشترین تلفات در جمعیت کل و بز و البته از میان بزغاله‌ها گزارش شده است؛ گونه‌های قوچ و میش بسیار کم درگیر این بیماری شده اند و خوشبختانه در میان جمعیت آهوان هیچ تلفاتی مشاهده نشده است. البته مسوولان اعلام کرده اند که این بیماری در این روز‌ها ترمز کشیده و کمتر جولان داده است.

شمار تلفات طاعون نشخوارکنندگان کوچک در میان وحوش خراسان شمالی تنها در منطقه سالوک شهرستان اسفراین که البته از بهترین زیستگاه‌های حیات وحش در استان است، گزارش شده است.

کارشناسان می‌گویند با توجه به اینکه شیوع بیماری در فصل سرد اتفاق افتاده، میزان شیوع خیلی نگران کننده نیست، زیرا سرمای هوا به مهار بیماری کمک کرده اما، روند ابتلا و مرگ و میر‌ها روبه کاهش است.

اما آنچه در این میان اهمیت دارد، اثرقابل پیش بینی خشکسالی و تمهیدات در این باره است که گویا در این زمینه کم کاری شده است.

جلوگیری از چرای بی رویه دام در زیستگاه‌های حیات وحش، کاهش حضور گله‌ها در این مناطق و اقدام برای تغذیه دستی وحوش از جمله اقداماتی است که انتظار می‌رفت برای جلوگیری از ابتلای حیات وحش به بیماری اقدام شود.

بر اساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست، تلفات طاعون نشخوارکنندگان کوچک بیشتر در جمعیت کل و بز و در بزغاله‌ها یعنی در جمعیت ضعیف و حساس مشاهده شده است که این امر بی ارتباط به خشکسالی و نامناسب بودن وضعیت تغذیه حیوان نیست.

بیشتر بخوانید:  ۱۷ استان به طاعون نشخوارکنندگان کوچک آلوده شدند

کارشناسان می‌گویند در سال‌های خشکسالی بویژه امسال که تولید علوفه در مراتع به شدت کاهش یافته، حیوان به لحاظ جسمی ضعیف می‌شود از این رو در برابر بیماری‌ها آسیب پذیرتر است. تنش‌های ناشی از کاهش منابع آبی و تنشگی وحوش، کمبود غذا و علوفه در مراتع سبب شده تا حیوان مستعد بیماری شود.

البته شیوع بیماری در میان حیوانات اهلی و نیز وحوش در سال جاری دور از انتظار نبود از این رو تغذیه دستی باید زودتر از این در دستور کار قرار می‌گرفت، اما گویا کمبود اعتبار مانع این امر شده است.

کمبود اعتبار برای تغذیه دستی وحوش

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در این باره با اشاره به اینکه تلفات وحوش به علت طاعون جز در سالوک اسفراین در منطقه دیگر گزارش نشده است خاطرنشان کرد: قریب به اتفاق وحوش تلف شده نابالغ و ضعیف هستند، برای جلوگیری از شیوع بیماری، لاشه‌های وحوش تلف شده جمع آوری و سوزانده شده و ضدعفونی آبشخور‌ها هم انجام شده است.

حبیب لشکری درباره تاثیر خشکسالی در شیوع بیماری در جمعیت حیات وحش گفت: در سال‌های خشکسالی که یافتن غذا و علوفه مشکل می‌شود، حیوان به لحاظ جسمانی ضعیف و مستعد بیماری می‌شود.

وی افزود: در این شرایط تغذیه دستی وحوش انجام می‌شود البته این اداره کل در تامین علوفه با کمبود اعتبار روبه رو است، انتظار می‌رود استانداری در تامین اعتبار مورد نیاز حمایت لازم را داشته باشد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: در صورتی که تغذیه دستی انجام شود شرایط حیات وحش برای بقا بهتر می‌شود.

وی با بیان اینکه دام‌های اهلی علت ابتلای حیات وحش به بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک است اظهار داشت: برای جلوگیری از شیوع طاعون نشخوارکنندگان کوچک از دامداران خواسته شد تا هرچه سریعتر گله‌های خود را از ارتفاعات منطقه سالوک اسفراین خارج کنند، اکنون از حضور گله‌ها در مناطق جلوگیری می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: علت عمده انتشار بیماری در حیات وحش، انتقال آن از دام اهلی است البته دامپزشکی اعلام کرده دام‌های حاشیه مناطق زیر پوشش واکسیناسیون قرار گرفته اند، اما برخی از دام‌ها که تحت پوشش واکسیناسیون قرار نگرفته اند بیماری را به وحوش منتقل می‌کنند.

خروج دام از منطقه راهکار موثر برای مهار طاعون

مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی هم در این باره گفت: یکی از مهم‌ترین اقدام‌ها برای کنترل بیماری در میان وحوش، جلوگیری از حضور گله‌های دام در منطقه است، اداره کل حفاظت محیط زیست باید از ورد دام به زیستگاه‌های حیات وحش جلوگیری کند و در صورتی که گله‌ها در منطقه حضور دارند آنان را خارج کند.

حمید رمضانی اظهار داشت: دام‌های اهلی، حتی آنان که واکسن دریافت کرده اند می‌توانند عامل انتقال بیماری به حیات وحش باشند، در استان ۹۰ روستا در حاشیه زیستگاه‌های حیات وحش وجود دارد که در آن ۳۰۰ هزار راس دام سبک نگهداری و پرورش داده می‌شود که این جمعیت دامی زیر پوشش واکسیناسیون قرار گرفته اند.

وی افزود: طاعون نشخوارکنندگان کوچک مسری ست و در شرایطی که دام و حیات وحش نزدیک هم قرار گیرند منتقل می‌شود، هر چند اکنون دام روستاییان علیه بیماری واکسینه شده و ایمن هستند، اما این گله‌ها می‌تواند عامل انتقال بیماری باشند، واکسن به تنهایی نمی‌تواند مانع شیوع بیماری شود بنابراین باید دام اهلی نباید وارد زیستگاه‌های حیات وحش شود و دام‌هایی که در مناطق هستند باید خارج شوند.

مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی گفت: امسال کانون بیماری در دام اهلی بسیار کاهش یافته و این نشان می‌دهد واکسیناسیون پوشش خوبی داشته است

وی با اشاره به مایه کوبی بیش از یک میلیون و ۹۸۰ هزار راس دام در استان علیه طاعون نشخوارکنندگان کوچک (پی. پی. آر) در سال جاری افزود: ۳۰۰ هزار راس از این دام‌ها در حاشیه زیستگاه‌های طبیعی نگهداری می‌شوند و واکسیناسیون دام‌های مجاور زیستگاه‌های حیات وحش در برابر این بیماری به طور ۱۰۰ درصد انجام شده است.

وی اظهار داشت: برای مهار بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حیات وحش توصیه‌های بهداشتی به محیط بانان داده شده است که آهک پاشی و ضدعفونی آبشخور‌ها و سوزاندن و دفن بهداشتی لاشه‌ها برای جلوگیری از سرایت عامل بیماری به دیگر وحوش از جمله آن است.

مدیرکل دامپزشکی خراسان شمالی با اشاره به تاثیر خشکسالی بر ضعف جسمانی و تضعیف سیستم ایمنی وحوش تصریح کرد: تغذیه دستی وحوش منطقه برای جبران کمبود علوفه و استفاده از مکمل‌های ویتامینه در آبشخور این حیوانات برای تقویت ایمنی آن‌ها از دیگر توصیه‌های ما به متولیان بوده است.

کاهش ابتلای وحوش خراسان شمالی به طاعون

مدیر روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: روند ابتلای حیات وحش منطقه سالوک شهرستان اسفراین به بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک کاهشی شده است، اما همچنان شاهد تلفات در وحوش هستیم.

حسن پهلوان به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آمار لاشه‌های شناسایی شده از وحوش تلف شده روند رو به کاهش دارد به طوری که در ۷۲ ساعت گذشته لاشه یک راس بزغاله در منطقه شناسایی شده است.

وی افزود: هنوز نمی‌توان گفت که بیماری به طور کامل از بین رفته است، بر این اساس پایش‌ها و اقدامات پیشگیرانه برای مهار طاعون نشخوارکنندگان کوچک در حال انجام است.

پهلوان خاطرنشان کرد: شمار تلفات حیات وحش ناشی از ابتلا به طاعون نشخوارکنندگان کوچک در منطقه سالوک شهرستان اسفراین به ۲۸ راس رسیده است.

وی با بیان اینکه بیشترین تلفات ناشی از این بیماری مربوط به بزغاله‌ها است گفت: تلفات ناشی از طاعون جز منطقه سالوک در جای دیگر گزارش نشده است.

پیگیری برای تامین علوفه مورد نیاز وحوش

پهلوان درباره اثرات خشکسالی بر شیوع بیماری در حیات وحش اظهار داشت: در سال‌های خشکسالی حیوان به لحاظ جسمی ضعیف می‌شود از این رو تلاش داریم تا تغذیه دستی وحوش در مناطق مختلف انجام شده است، البته در این زمینه با کمبود اعتبار روبه رو هستیم و در حال رایزنی برای تامین اعتبار از استانداری هستیم.

مدیر روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی خاطرنشان کرد: تغذیه دستی حیات وحش با توجه به مناسب بودن وضعیت تولید علوفه در مراتع و نیز نزدیک شدن فصل سرما ضروری است.

اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی اعلام کرده است که به احتمال فراوان منشا بیماری دام اهلی است که به صورت غیرمجاز در منطقه حضور دارند.

پارک ملی سالوک با گستره ۲۰ هزار هکتار در شمال غربی شهرستان اسفراین، به دلیل شرایط توپوگرافی دشتی و کوهستانی، به عنوان یکی از متنوع‌ترین زیستگاه‌های استان شناخته می‌شود.

بخش شمالی این پارک دارای جاذبه‌های طبیعی گردشگری، کوهستانی و زیستگاه حیوانات کوه زی و قسمت جنوبی زیستگاه حیوانات دشت زی است.

قوچ و میش اوریال، بز، پلنگ، گربه پالاس و گراز از جانوران شاخص پارک ملی سالوک اسفراین هستند.

شهرستان اسفراین در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی با داشتن ۲ پارک ملی سالوک و ساریگل، ۲ منطقه حفاظت شده و سه منطقه شکار ممنوع با تنوع گیاهی و جانوری ارزشمند، از مهم‌ترین ذخیره گاه‌های ژنتیکی غنی کشور محسوب می‌شود.