بررسی توهین به آیت الله صافی گلپایگانی در دادگاه ویژه روحانیت
مرجعیت شیعه از دوران صفویه تاکنون همواره مورد احترام مردم و به دنبال آن یادآور مشکلات جامعه به حاکمان بوده است. البته در این میان همیشه عدهای تندرو برای رسیدن به منویات سیاسی خود تلاش کردهاند از نهاد مرجعیت هزینه کنند و هر جا که مرجعیت را موافق با سیاسیبازیهای خود ندیدهاند با وجود ابراز ارادت ظاهری، از توهین به نهاد مرجعیت فروگذار نکردهاند.
جامعه ۲۴- صبح پنجشنبه ۲۹ مهر، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در سفری به قم با تعدادی از مراجع تقلید دیدار کرد. در یکی از این دیدارها، آیتاللهالعظمی لطفالله صافیگلپایگانی با ابراز نگرانی از وضعیت معیشتی مردم، خطاب به رئیس مجلس یازدهم گفت: توصیه حقیر این است که باید با تمام کشورهای دنیا با عزت و اقتدار رابطه داشته باشیم. اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است. شما باید با عقلانیت و تعامل سازنده، حقوق ملت را احقاق کنید. امروز یکی از راههای اصلاح امور این است که با حفظ منافع کشور و با عزت، با جهان در ارتباط باشیم که خیلی از مشکلات برطرف خواهد شد.
این اظهارات آیتالله صافی با واکنش یکی از سایتهای خبری نزدیک به جبهه پایداری مواجه شد و این سایت در یادداشتی با عنوان "هشت سال عبرت کافی نیست؟ " ضمن انتقاد از مواضع این مرجع تقلید، در بخشی از یادداشت خود نوشت: «نه اینکه انقلاب با بسیاری از کشورها، قهر است، صحیح است؛ و نه اینکه راهحل مشکلات معیشتیِ مردم، ارتباطات خارجی و اقتصاد برونزا است. هر دو پیشفرض ایشان ناصواب هستند و این ناصواببودن، متّکی به هشتسال تجربۀ عینی است: «هشتسال خسارت محض» و «هشتسال عبرت». کافی نیست؟! میخواهید به عنوان مرجع تقلید، دوباره مردم را سرگردان «مذاکره» و «برجام» و «غرب» و «تعلیق» و «شرطیشدن اقتصاد» و ... کنید؟!»
البته سایت مذکور به بهانه اظهارات آیتالله صافی به دنبال تسویه حساب سیاسی با حسن روحانی و اعتدالگرایان بوده و به این بهانه به مذاکره و رابطه حسنه با کشورهای جهان تاخته است و همزمان به مرجعیت شیعه نیز اهانت کرد پس از آن، بسیاری از روحانیون و سیاسیون و تشکلهای سیاسی روحانی به این ادبیات واکنش نشان داده و آن را محکوم کردند.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ششم آبان در بیانیهای با امضای آیتالله سید هاشم حسینیبوشهری رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اهانت به ساحت مرجعیت شیعه را محکوم کرد و نوشت: «یادداشت انتقادی یکی از نویسندگان در نقد سخنان حضرت آیتاللهالعظمی صافیگلپایگانی دامت برکاته تحلیلی غیرمنصفانه بود. مرور مواضع قاطع و انقلابی آن مرجع معظم این حقیقت را آشکار میسازد که ایشان فراتر از اختلافات و نگاههای سیاسی جناحی موضع میگیرند و با شناخت و بصیرت انقلابی در راستای اهداف انقلاب اسلامی به مسائل جامعه ورود پیدا میکنند، بیشک تنزل دادن سخنان مرجعیت معظم، به پایینترین سطح کنشهای سیاسی جفا به اسلام، انقلاب و مرجعیت دینی است.»
بیشتر بخوانید: نگرانی آیتالله صافی گلپایگانی از اوضاع کشور
نکتهای که به درستی در این بیانیه به آن اشاره شده تنزل دادن سخنان آیتالله صافی به بازیهای سیاسی سایت مورد نظر است که به خوبی نشان میدهد عدهای برای رسیدن به اهداف جناحی خود حتی حاضر به ضربه زدن به نهاد مرجعیت هستند.
در همان روز آیتالله علیاکبر رشاد رئیس شورای حوزههای علمیه استان تهران هم در پیامی در اعتراض به جسارت به ساحت مرجعیت، تاکید کرد که "نهاد مرجعیت، حصن حصین دین، حصار متین مذهب، پناه محکم کشور، قله و قِمهی حوزههای علمیه شیعه و ضامن بیبدیل استقلال و تعالی علمی، دینی، سیاسی و ملی است" و نوشت: «پیرو نصایح و توصیههای مشفقانه و پدرانه حضرت آیتاللهالعظمی صافیگلپایگانی (دام ظلّه) به برخی مقامات، پارهای موضعگیریهای از سر جهل روی داد که مایه تاسف و تاثر دلسوزان نظام، خیرخواهان کشور و ملت، خاصّه ارکان حوزههای علمیه (صانها الله عن الحدثان) گردید.»
از طرفی روز هفتم آبان محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در صفحه توییتر خود نوشت: «مرجعیت در مکتب تشیع دارای جایگاهی باعظمت و بیبدیل است و پاسداری از آن مقام رفیع واجب شرعی است همانا که "الفُقَهاءُ أُمَناءُ الرّسُل". دلسوزان انقلاب باید ملاحظه داشته باشند مواضع آنها باعث خدشه به جایگاه رفیع مرجعیت معزّز نشود.»
دفاع از مرجعیت در مقابل تندروی
پس از آن روز هشتم آبان جامعه روحانیت مبارز در بیانیهای ضمن تقبیح اهانت به ساحت مرجعیت نوشت: «آنچه این روزها و در برخی اظهارات و نوشتههای منتشره درباره عالمان و بزرگان دینی و متخصصان فرهیخته و مؤمن میبینیم، خطری است که در ادوار تاریخی نیز با آن روبهرو بودهایم و پیامدهای ناگوار آن را فراوان دیدهایم. جامعه روحانیت مبارز، با حمایت از ساحت والای مرجعیت دینی و مرجع عالیقدر حضرت آیتاللهالعظمی صافیگلپایگانی (دام عزّه)، همگان را به تدبر و تأمل در فرمایش این بزرگان و دوری از تنگنظری، پیشداوری و قضاوتهای نابخردانه دعوت میکند. امیدواریم ملت آگاه ایران در سایه هدایتهای رهبر فرزانه انقلاب اسلامی (دام بقائه) و مراجع عالیقدر و همه اندیشمندان، فرهیختگان و دلسوزان ایران و اسلام، از شرایط سخت و ناگوار جاری عبور کند و شاهد آرامش، رفاه، انسجام، عزت، امنیت ملی و اعتلای افزونتر فرهنگ دینی و عمومی باشد؛ انشاءالله.»
در برابر قضاوتهایی که برخی پا را از منازعات معمولی سیاسی فراتر نهاده و به توهین به ساحت مرجعیت روی آوردند حتی صدای دو تشکل اصلی روحانی جناح راست یعنی جامعتین هم درآمده است.
آیتالله فاضللنکرانی از دیگر مراجع تقلید هم هشتم آبان در ابتدای درس خارج اصول خود، با محکوم کردن اهانت به مراجع تقلید، "از همه علاقهمندان به انقلاب، خواست که نگذارند مرجعیت تضعیف شود" و "تضعیف مرجعیت را بدون تردید مساوی با تضعیف انقلاب دانست" و اظهار کرد: «ما نمیگوئیم کسی حق انتقاد ندارد، خود رهبری معظم انقلاب فرمود به خود من هم میتوانید انتقاد کنید و این یک حق برای مردم است که اگر مطلبی را ولو از یک مرجع تقلید یا از رهبری دیدند و اشکال یا انتقاد داشتند بتوانند آن را بیان کنند؛ اما متأسفانه آنچه که در این نوشتار واقع شده اهانت است، آن هم نه اهانت به یک مرجع مسلم تقلید، اهانت به نهاد مرجعیت. به همه مراجع اهانت شده و برای ما بسیار سخت و دردآور است که در نظام جمهوری اسلامی که به برکت نهاد مرجعیت به وجود آمده شاهد چنین رفتاری باشیم.»
با وجود این اعتراضات، سایت مذکور در همان روز هشتم آبان خطاب به آیتالله صافی نوشت: «تلخی پرسش ما نه از روی بیاعتنایی به جایگاه فقه و فقاهت در نظام اسلامی، که برخاسته از دغدغهای انقلابی و ناظر بر سوءاستفادههای بیگانگان و دشمنان دین و ملت بود.»
حال اینکه صحبت از داشتن روابط حسنه با کشورهای جهان که آیتالله صافی مطرح کرده، چگونه قرار است مورد سوءاستفاده بیگانگان قرار گیرد، خود سخن دیگری است که به نظر نوعی فرار به جلو به حساب میآید.
محمود احمدیبیغش نماینده شازند و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نهم آبان در صفحه توییتر خود نوشت: «حضرت آیتالله صافی؛ سخنان حکیمانه شما در باب روابط بینالمللی حرف دل مردمان این سرزمین تشنه عقلانیت در عرصه سیاست خارجی است، که سالهاست از گفتمان رسمی رخت بربسته و اسیر منفعت طلبی یک عده مدعی انقلابی نما و اصلاح طلب پوچ مغز شده است. اگر شما را آیتالله سیستانی ایران بنامیم الحق و الانصاف گزاف نگفتهایم.»
همچنین حسن روحانی رئیسجمهور سایق که به بهانه اظهارات آیتالله صافی در واقع او هدف اصلی حمله سایت مذکور بوده است، نهم آبان در پیامی، هجمه به آیتالله صافیگلپایگانی و تضعیف جایگاه مرجعیت را تقبیح کرد و در پیامی نوشت: «جایگاه مرجعیت در تاریخ شیعه، ضامن بقای مکتب اهلبیت (ع)، الهامبخش ایستادگی در برابر استبداد و استعمار و مایه حفظ امید و انسجام جامعه ایران در سدههای اخیر بوده است. تضعیف این جایگاه با هر توجیهی، ریختن آب به آسیاب دشمنان عزت و هویت ملی است. شخصیت وارسته و مبارزی همچون آیتالله صافی گلپایگانی، با سوابق بینظیر در دفاع از اسلام و نظام، خود شاخص انقلاب و مبارزه است و ادعاهای انقلابیگری را باید با چنین ترازوهائی سنجید. رسیدگی به معیشت مردم و تعامل سازنده با جهان در چارچوب "عزت-حکمت-مصلحت"، از سیاستهای همیشگی جمهوری اسلامی بوده که امام و رهبری بر آن تصریح کردهاند. قدر سرمایههایمان را بدانیم و آزادی بیان را با ادب و تکریم فرزانگان جامعه پاس بداریم.»
در این میان علی خضریان نماینده مردم تهران در مجلس و از نزدیکان به جبهه پایداری در یادداشتی با عنوان "دفاع از مرجعیت امام (ره) " که آن را در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داد، عنوان کرد: «استکبارستیزی فصل مهمی از آموزههای انقلاب اسلامی است که دوگانهسازی آن با معیشت مردم از سوی جریان تحریف بارها و بارها از سوی رهبر انقلاب محکوم شده است. تاکید بر اصول انقلاب و اسلام انقلابی اهانت به مرجعیت نیست، بلکه تلاش برای حراست از بنیانهای معرفتی حرکت تاریخی امام (ره) است.»
به هر حال روز هشتم آبان محمد جعفر منتظری دادستان کل کشور و رئیس دادگاه ویژه روحانیت در واکنش به حواشی ایجاد شده، ضمن اظهار تاسف از اینکه اشخاصی به خودشان اجازه میدهند که حریم مرجعیت شیعه را به بهانههایی مورد هتک حرمت قرار دهند، اظهار کرد: باید حوزه نقدِ یک مطلب را کاملا از حوزه اهانت و هتک حرمت جدا کرد.
وی از صدور دستور به دادسرای ویژه روحانیت برای پیگیری موضوع خبر داد و افزود: از آنجایی که شخص منتشرکننده این مطلب، طلبه و مرتبط با حوزه علمیه است، رسیدگی به موضوع، در حوزه صلاحیت دادسرا و دادگاه ویژه روحانیت است که به آن مرجع ابلاغ شده که ماجرا را در دستور رسیدگی و پیگیری قرار دهد.
دادستان کل کشور تصریح کرد: همچنین طبق ماده ۲۷ قانون مطبوعات، رسیدگی به اتهامات شبکههای خبری که موضوع اهانت به مرجعیت را منتشر و بازنشر کردهاند، در صلاحیت هیات نظارت بر مطبوعات است که همین امروز دستور داده شد که موضوع در هیات نظارت مورد بررسی، پیگیری و رسیدگی قرار گیرد و طبق قانون با افراد خاطی برخورد خواهد شد.
حال باید منتظر برخورد مناسب بود. نهادی که همواره تلاش کرده با گوشزد مشکلات مردم به حاکمان، جلوی برداشتهای تندروانه از دین و تفاسیر عجیب و غریب از قرآن و سنت اهل بیت بایستد وگرنه چه بسا تندروها با ایجاد انحرافات مورد نظر خود، بیش از این اسلامهراسی را در دنیا رواج میدادند.