وجود مشکلات مالی در ارتباطات علمی در سطح بین‌الملل

جامعه ۲۴ - وحید احمدی، رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، با اشاره به بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها و کم رنگ شدن نقش آموزش مجازی با توجه به هزینه‌های ایجاد زیرساخت‌های این نوع از آموزش گفت: کرونا شرایطی را فراهم آورد که ما به حوزه جدیدی از فضای مجازی برسیم البته جدید به معنای آن که تاکنون با آن آشنا نبوده‌ایم، نیست، ولی حوزه‌ای بود که زیرساخت زیادی در کشور نداشت و ما به آن ورود پیدا کردیم البته ما پیش از کرونا آموزش مجازی را در دانشگاه‌ها داشتیم.

وی در ادامه افزود: برخی از رشته‌ها آموزش مجازی در دانشگاه داشته‌اند، اما اکنون بستر مجازی در زمینه دانشجویان، اساتید و حوزه‌ها گستردگی یافته است. از همه مهمتر ارتباط بین‌المللی با توجه به آموزش مجازی و بستر‌های آن ایجاد شد. ما در ارتباطات بین الملل دارای مشکلات مالی و تحریم‌ها هستیم. مشکلات مالی موجب می‌شود خیلی از کنفرانس‌ها و ارتباطات بین‌المللی را نداشته باشیم. همچنین تحریم‌های بین‌المللی موجب می‌شود که افراد برجسته برای ورود به کشور ما و شرکت در کنفرانس‌ها مشکل داشته باشند. این افراد یا منع شدند یا صدور ویزا برای آن‌ها مشکل ایجاد می‌کند.

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه اضافه کرد: خوشبختانه ارتباطات فضای مجازی آن سد‌ها را شکست و اکنون افراد به راحتی در کنفرانس‌های مجازی و ارتباطات بین المللی ما شرکت داشته و منعی برای آن ندارند. این موضوع صرف استفاده از فضای مجازی نیست بلکه احیای ارتباطات بین المللی و رفع حصری بود که یا خودمان برای خودمان درست کرده بودیم یا تحریم بین‌المللی برای ما ایجاد کرده بود.

احمدی افزود: به خاطر هزینه‌ها و عدم تأمین اعتبارات رفت و آمد به کنفرانس‌های حضوری تقریباً به صفر رسیده بود. در عین حال با کنفرانس‌های مجازی عملاً بستر حضور افراد برجسته بین المللی در کنفرانس‌های داخلی فراهم شد. به نظر من این ارتباطات در حوزه بین المللی می‌تواند ادامه پیدا کند.

وی با اشاره به اینکه فضای آموزشی مجازی نیز یک فرصت بود، گفت: در این زمینه به خاطر توسعه ظرفیت‌ها مجبور شدیم آموزش مجازی داشته باشیم. البته که مشکلاتی هم داریم بالاخره کلاس حضوری، آزمایشگاه حضوری و یا حضور دانشجو در محیط دانشگاه و آزمایشگاه مشکلاتی را ایجاد کرده بود که اکنون این مشکلات می‌تواند مرتفع شود، ولی ما می‌توانیم آموزش را به صورت ترکیبی دنبال کنیم.

مشاور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: نباید اجازه دهیم فضا و ظرفیتی که ایجاد شده است هم در حوزه برگزاری کنفرانس‌های بین المللی و هم در حوزه آموزش‌ها نادیده گرفته شوند. البته که از این پس آموزش‌ها ناچارا به سمت حضوری خواهند رفته، ولی حفظ آموزش ترکیبی هم اهمیت دارد.

احمدی ادامه داد: توجه دارید که یک بخش‌هایی از دانشگاه‌ها به شکل اتوماتیک از آموزش مجازی در آینده استفاده خواهند کرد، ولی در دنیا نیز همین گرایش وجود دارد. اگر مشکلات کرونا و محدودیت‌ها برداشته شود قاعدتاً دانشگاه‌ها به سمت حضوری و فیزیکی خواهند رفت و قطعاً این شرایط نیز بهتر است، ولی مشکلاتی که دانشگاه‌ها با شروع آموزش حضوری دارند، موضوع خوابگاهی، رستوران‌ها و… است.

رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: دانشگاه‌ها می‌توانند در زمینه آموزش‌های مجازی و امتحانات حضوری رفع محدودیت کنند. زیرا برگزار شدن آموزش مجازی به خودی خود مزیت نیست فقط باید از آن به عنوان یک ظرفیت استفاده کرد. مثلاً این که یک استاد در کنار آموزش حضوری می‌تواند از اثر آموزش مجازی هم استفاده کند، خوب است. ولی ما با کرونا ناچارا از بستر مجازی صرف استفاده کردیم البته در همه جای دنیا هم همین طور بوده و قطعا آموزش حضوری بهتر است.

وی اشاره کرد: مراکز آموزشی باید بررسی کنند کدام یک از روش‌های حضوری یا مجازی بهتر بوده و امکان تحقق کدامیک فراهم است و مشکلات جانبی ایجاد نمی‌کند، سپس آن مورد را دنبال کنند. مثلاً اگر یک دانشگاه امکانات برگزاری امتحانات حضوری را دارند، مانعی ندارد، ولی آمدن دانشجویان از شهر‌های متعدد به تهران برای شرکت در امتحانات حضوری در صورتی که خوابگاهی ندارند کار دشواری است و حتماً دانشگاه‌ها باید آن را در نظر بگیرند.

احمدی در پایان اضافه کرد: اگر قرار است امتحانات حضوری باشد یک دانشجوی شهرستانی نمی‌تواند به خاطر امتحانات به تهران بیاید در حالی که خوابگاه، فضا و رستورانی در اختیار ندارد. قطعا دانشگاه باید نسبت به این دانشجویان ملاحظاتی داشته باشد و نمی‌تواند صرفاً به صورت بخشنامه‌ای بگوید امتحانات را حضوری برگزار می‌کند.