گندم‌کاران خوزستان زیر تیغ بی‌آبی/ جنگ آب؛ هشداری که هیچگاه جدی گرفته نشد

جامعه ۲۴ ، شادی مکی: تنش آبی و بحران‌های ناشی از آن در کشور همچنان ادامه دارد. اعتراض به بحران آب و عدم مدیریت مناسب منابع آبی کشور در سال ۱۴۰۰ از استان خوزستان شروع شد و شرایط را تا درگیری‌های خیابانی میان مردم معترض و تشنه با ماموران انتظامی پیش برد. این روز‌ها هم نوبت به کشاورزان و مردم استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری رسید که تجمعات اعتراضی در خصوص مشکلات آبی استان‌های متبوع خود بر پا کرده و خواهان رفع مشکلات آبی شوند.

در این بین، اما مردم یزد هم از آتش خشم مردم معترض در امان نمانده و خط لوله انتقال آب از اصفهان به یزد شکسته شد تا مردم این شهر نیز از تبعات مدیریت ناکارآمد آب بی‌نصیب نمانند. البته این نکته نیز قابل توجه است که افراد آسیب‌رسان به این خط لوله شاید از این موضوع آگاه نیستند که این رفتار نه تنها نوعی اعتراض به مدیریت ناکارآمد مسئولان مربوطه نیست بلکه تنها آسیب‌رساندن به زندگی هموطنان دیگری است که نه نقشی در تصمیم‌گیری‌های اشتباه داشتند و نه منابع آبی داخل استانی تا شاید بتوانند از طریق آن زندگی خود را بگذرانند. به هر حال این اعتراضات در اصفهان نیز روز جمعه جدی شد و به درگیری میان مردم معترض با ماموران منجر شد.

به گزارش جامعه ۲۴ ، روز شنبه نیز بار دیگر قرعه اعتراضات به نام خوزستان افتاد، اما اینبار کشاورزان شهرستان باوی و ملاثانی بودند که پرچم اعتراضات آبی را به اهتزاز درآوردند. بین ۲۰۰ تا ۷۰۰ کشاورز اهل این شهرستان ظهر روز ۶ آذر ماه اولین روز هفته خود را در تجمعی سر کردند که در مقابل درب فرمانداری این شهر و در اعتراض به عدم تامین حقابه کشت پاییزه تشکیل شده بود.

به گفته منابع محلی این کشاورزان خواهان عمل مدیران سازمان آب و برق به وعده‌های پیشین و انجام تعهدات قانونی در قالب مصوبات شورای آب استان در این خصوص شدند.

بی‌آبی سرمایه کشاورزان گندم‌کار را به یغما می‌برد

حامد حمید باوی، رئیس انجمن صنفی کشاورزی باوی در اینباره به جامعه ۲۴ می‌گوید: امروز کشاورزان نزدیک ایستگاه پمپاژ آب باوی و بعد از آن دم درب فرمانداری شهرستان باوی تجمع کردند. شبکه شمال شرق کارون ۱۷.۵ هزار هکتار را آبیاری می‌کند. در گذشته زمین‌ها آبیاری را به صورت سنتی انجام می‌دادند، اما سازمان آب و برق شیوه‌های قدیمی و سنتی آبیاری را برداشت و شیوه‌های جدید ایجاد کرد، حالا به دلیل پایین رفتن شدید دبی آب رودخانه کارون (۹۰ متر در ثانیه)، آب مورد نیاز به پمپ‌های شبکه آبرسانی نمی‌رسد.

وی با بیان اینکه مردم تحت پوشش این شبکه امسال تابستان را به دلیل بی‌آبی، از کشت گذشتند، ادامه می‌دهد: ابتدای پاییز هم اعلام کردند که کشت انجام نشود تا شاید بارندگی رخ دهد که مردم پذیرفتند و صبر کردند. حالا مردم زمین‌های خود را آماده کشت و پذرپاشی کرده و در آنها کلزا، گندم و جو کاشته‌اند؛ باران ضعیفی هم آمد که باعث شد این بذر‌ها زیر خاک جوانه بزنند، عمر این خاک‌ها ۷ تا روز است و باید هرچه سریع‌تر به آن‌ها آبرسانی شود و گرنه عمرشان تمام می‌شود، اما هنوز هم به ایستگاه پمپاژ آب نمی‌رسد باید آب سد را باز کنند تا آب به شبکه برسد.

رئیس انجمن صنفی کشاورزی باوی با اشاره به تجمع روز گذشته عنوان می‌کند: فرمانداری و مسئول شبکه و نیروی انتظامی با کشاورزان صحبت کردند؛ قرار بود در عرض یکی دو روز آب را باز کنند اگر آب برسد که خوب است، اما اگر نرسد ما می‌ترسیم در این منطقه فاجعه اتفاق بیفتد. این کشاورزان برای آماده‌سازی زمین‌هایشان ۱۰ میلیون تومان خرج کرده‌اند و اگر آب نرسد ضرر بزرگی متوجه کشاورزان می‌شود.

«با مسئولان صحبت کرده‌ام که بیایید همین ماه آذر را به کشاورزان آب بدهید، اما آب را از همان روز اول به ما ندادند»؛ این‌ها سخنان حمید باوی است که بر آن تاکید کرده و می‌افزاید: رودخانه خالی است، دریچه سد را بسته‌اند و نمی‌گذارند آب به پایین دست بیاید. می‌گویند، باران نیامده و آب نیست درحالی‌که آب را به نواحی مرکزی و کویر می‌برند. همه نقاط خوزستان چنین شرایطی دارند، در تابستان آب رودخانه بیشتر بود، چون نیشکر کشت می‌شد حالا هم فصل برداشتشان است و آب نمی‌خواهند، باید به فکر کشاورزان هم باشند ما یک ماه آب می‌خواهیم فقط آذر ماه آب بدهید تا گندم و جو بکاریم، اما نبود مدیریت، شرایط را نامطلوب کرده است.

این کشاورز خاطرنشان می‌کند: ۵ آبان ماه باید آب به ما تعلق می‌گرفت، اما تا امروز هیچ آبی به زمین‌های ما نرسیده است و داریم فصل کشت را از دست می‌دهیم. فرماندار قول مساعد به ما داده است و تماس‌هایی با مراجع ذیربط گرفته و واقعا در حال التماس است اما نمی‌دانیم که دولت در نهایت چه تصمیمی می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: روزنامه جمهوری اسلامی: اینکه با مرم اصفهان برخورد شود و سپس وارونه جلوه می دهند رفتار صادقانه نیست

انتقال بیش از ۲ میلیارد متر مکعب آب از سرچشمه‌های کارون 

ناصر عبیات، فعال محیط زیست خوزستانی نیز در این رابطه به جامعه ۲۴ می‌گوید: انتقال بی‌رویه آب از سرچشمه‌های کارون یعنی انتقال بیش از دو میلیارد میلی متر مکعب از آب این رودخانه شرایط نامساعد فعلی را رقم زده است. از سوی دیگر در گذشته مردم به صورت سنتی زمین‌های کشاورزی خود را کانال‌کشی می‌کردند، اما طی چند سال اخیر وزارت نیرو اقدام به احداث کانال کرده است، اما آب به مزارع پمپاژ نمی‌شود و با ادامه این روند منطقه باوی در آینده بدون کشاورزی خواهد ماند.

وی با اشاره به کاهش دبی آب رودخانه کرخه ادامه می‌دهد: دو روز میزان آب را برای پمپاژ به رودخانه بیشتر کردند چرا که گمان می‌کردند این شرایط باعث اعتراض مردم اهواز می‌شود، اما وقتی مشاهده کردند که مردم معترض نشده‌اند بعد از دو روز دوباره آب را بستند. عدم اعتراض مردم باعث شده که وزارت نیرو به عنوان متولی امر دریچه‌های سد را به روی کشاورزان باز نکند. این برخورد‌ها باعث شد که کشاورزان بسیاری در این منطقه دست به تجمع بزنند.

دولت باید حقابه کشاورزی و حقابه رودخانه‌ها و تالاب‌های خوزستان را بدهد

به گفته این فعال محیط زیست، دولت باید حقابه کشاورزی و حقابه رودخانه‌ها و تالاب‌های خوزستان را بدهد و بعد آب مازاد را به مناطق کویری کشور که صنعتی هم هستند منتقل کند. در حال حاضر دبی رود کارون به قدری پایین است که کشت گندم را منع کرده‌اند؛ این درحالی است که گندم از محصولاتی است که مصرف‌ آب بسیار کمی دارد.

به اعتقاد عبیات، منع کشاورزان جلگه خوزستان از کشاورزی آسیب‌های اجتماعی و امنیتی به همراه دارد که مسئولان کشور باید به آن توجه کنند.

تغییر در سیاست‌های آبی و خواب خوش مسئولان

به گزارش جامعه ۲۴ حدود یک دهه از هشدار‌های پروفسور کردوانی پدر کویرشناسی ایران از بروز جنگ آب در کشور و لزوم تغییر در سیاست‌های آبی می‌گذرد با این حال این هشدار‌ها هرگز مورد توجه قرار نگرفت. وزارت نیرو همچنان سرخوشانه به پروژه‌های انتقال آبی که در هر دولت و بنا بر تاکید روسای دولت‌های مختلف، برای بردن آب به شهر‌های خواستگاه خودشان ادامه دادند. همچنین مسئولان مربوطه اجازه حفر بی‌رویه چاه‌های آب را در کنار سرمایه‌های آبی صادر کردند.

نتیجه این همه بی‌برنامه‌گی ایجاد شرایط فعلی کشور است که طی آن مردم از بی‌آبی و تشنه ماندن زمین‌ها و دام‌هایشان بنالند، زمین‌ها به سمت قلب خود رفته و از درون پوسیده شده و ماجرا‌های ترسناک فرونشست زمین در نقاط مختلف کشور رخ دهد.