سیدجلال ساداتیان: جمهوری اسلامی چاره‌ای جز مذاکرات کردن ندارد

جامعه ۲۴-بالاخره پس از حواشی فراوان دیروز مذاکرات وین از سر رفته شد. این مذاکرات در حالی شروع شد که در طی چند ماه در رابطه با زمان شروع‌اش بارها بحث‌های چالش‌برانگیزی به میان آمد اما حالا شاهد آغاز آن بدون درز جزئیات و البته کلیات قابل قبولی به رسانه‌ها هستیم.

از طرفی طرف‌های شرقی تصویری مثبت از روند مذاکرات نشان می‌دهند؛ از سویی دیگر رسانه‌های بین‌المللی و آمریکایی از لحن «منفی» ایران در طی اولین جلسه صحبت می‌کنند!

در همین رابطه؛ با سیدجلال ساداتیان، سفیر سابق ایران در انگلستان در رابطه با روند مذاکرات برجامی ایران با طرف‌های غربی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

*آقای ساداتیان! روز گذشته اولین جلسه طرف‌های برجام در وین برگزار شد. تحلیل شما با توجه به اظهارات طرف‌های شرقی یعنی روسیه و چین که اذعان داشتند روند مذاکرات مثبت بوده است، چیست؟

ظاهراً برای جلسات اول قرار بر دستور کار بوده یعنی تازه بنشینند تصمیم‌گیری کنند که بر چه مبنایی تحلیل‌های خود را پیش ببرند. از طرفی چون جزئیاتی در رابطه با روز گذشته به بیرون درز پیدا نکرده نمی‌شود تحلیل درستی را ارائه داد اما برخلاف اظهارات مثبت طرف‌های شرقی، رسانه‌های بین‌المللی انعکاس مثبتی از روز اول مذاکرات نداشتند. غربی ها انتظار داشتند ادامه مذاکرات قبلی که 6 دور از آن گذشته بود را ادامه دهند از سویی دیگر؛ ایران هم مبنایش را از نقطه صفر در نظر گرفته بود به همین دلیل اطلاعاتی بیرون داده نشده است بنابراین مشخص نیست دیروز در چه خصوصی صحبت شده است. اما همینقدر که جلسه و گفت‌وگو شروع شده است.

*باتوجه به تیم مذاکره کننده جدید که حمایت نظام را به دنبال دارد به نظر شما آیا این دور از مذاکرات سریع‌تر به نتیجه می‌رسد یا نه ایران همان تئوری مذاکره برای مذاکره را در پیش خواهد گرفت؟

جمهوری اسلامی چاره‌ای جز این نداشته و ندارد که با مذاکره موضوع را حل کند. غربی‌ها هم تمایلی به افزایش تشنج و درگیری‌ها در منطقه را ندارند؛ حتی ما می‌بینیم میان آمریکا و اسرائیل تعارض منافع پیش آمده به طوری که اسرائیل چیزی را می‌خواهد که آمریکا و حتی اروپا خیلی به آن اعتنا نمی‌کنند. بنابراین اسرائیل در حال انجام یک لابی قوی است که در این لابی اظهار تردید و اضطراب نسبت به مذاکرات را از خود نشان می دهد. به صورت کلی؛ شروع مذاکرات مثبت است اما اینکه روند و نوع گفت‌وگوها به چه شکل پیش می‌رود جای تردید دارد چون باید یک اطلاعاتی به بیرون درز کند تا براساس آن بشود تحلیلی انجام داد. اگر بخواهیم براساس رایزنی‌هایی که در گذشته صورت گرفته است تحلیلی انجام دهیم ایران همان راه مذاکره برای مذاکره را ادامه خواهد داد تا مقداری وقت کشی کند که دست بالا در مذاکرات را داشته باشد. از سویی دیگر غربی ها هم به دنبال این هستند که خیلی سریع تکلیف این مذاکرات مشخص شود تا بدانند در رویکرد رفتاریشان با ایران چه مبنایی را در پیش بگیرند. به محض رفتن آقای گروسی از ایران همه تحلیل ها به این سمت و سو رفت که ایشان گزارشی منفی‌ای در خصوص ایران ارائه خواهد داد که شورای حکام تصمیمی دال بر صدور قطعنامه علیه ایران بگیرد اما مشاهده کردیم که آن‌ها تحمل کردند. البته بیشتر به نظر می‌رسید این گزارش یک فضاسازی برای تحت فشار قرار دادن ایران باشد که غربی‌ها بتوانند بهره برداری های لازمشان را از این گفت‌وگوها داشته باشند.

*به نظر شما چقدر این احتمال وجود دارد که پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل برود؟ و این‌که اگر این اتفاق بیفتد آیا طرف‌های شرقی یعنی روسیه و چین وتو خواهند کرد؟

قطعاً روسیه و چین وتو نخواهند کرد. از ابتدا بحث این بود که برجام احیا شود. غربی‌ها به‌ویژه آمریکایی ها یک خواسته هایی جدای از متن و محتوای برجام مطرح کنند و ایران مجبور به گفت‌وگو در خصوص نفوذ منطقه‌ای خود شد و مشخص بود ایران هم زیر بار قضیه نمی‌رود که البته قابل پیش‌بینی بود. از طرفی ایران هم شروع به مطرح کردن یکسری از شروط کرد که یکی از آن‌ها این بود که کسی که از برجام خارج شده آمریکا است بنابراین آمریکا است که در وهله اول باید به برجام بازگردد که البته این برگشتن منوط بر این است که آمریکا تمامی تحریم‌های خود را علیه ایران لغو کرده و ضمانت دهد که دیگر حتی با وجود عوض شدن رئیس‌جمهور از برجام خارج نشود. طبیعتا برخی از این خواسته‌ها می‌توانست خواسته به حقی از جانب ایران باشد البته آمریکا اذعان کرد که نمی‌تواند این تضمین را به ایران بدهد که در دولت های آینده هم همچنان در برجام خواهد ماند زیرا این تصمیم باید به تصویب کنگره برسد که البته اکثریت اعضای کنگره را جمهوری‌خواه تشکیل داده‌اند و قطعا به این تصمیم رای نخواهند داد. بنابراین آمریکا صراحتا اعلام کرد که این تضمین را نمی‌تواند به ایران بدهد. خواسته هایی که ایران از آمریکا دارد به اصطلاح روی هوا است.

بیشتر بخوانید:  اسلامی: آمریکا باید همه تحریم‌ها را لغو کند

اگر ایران و طرف‌های غربی براساس توافق قبلی بخواهند که روند مذاکرات را ادامه دهند می‌شود انتظار داشت که نتیجه این مذاکرات سریع‌تر از قبل به نتیجه خواهد رسید اما اگر طرفین بخواهند خارج از خواسته هایی که در برجام آورده شده است به توافق برسند باید بگویم که قطعا مذاکرات طول خواهد کشید و قطع به یقین غربی ها داستان را به شورای امنیت می‌کشانند. به چه شکل به شورای امنیت می‌کشانند؟ بدین شکل که ایران همکاری لازم را با آژانس بین‌المللی نکرده و آژانس می‌تواند با یک قطعنامه علیه ایران موضوع را امنیتی کند دوم اینکه اگر طرف های غربی فکر کنند که مذاکرات به صورت عادی حل نمی‌شود همان رویکرد آقای ترامپ یعنی همان فعال کردن مکانیسم ماشه را در پیش خواهند گرفت؛ چون آمریکا عضو برجام نیست نمی‌تواند متقاضی این امر باشد و این تقاضا باید از سمت اروپایی ها صادر شود. اروپایی ها در دوره آقای ترامپ این کار را نکردند اما این بار با فضایی که در پیش گرفته شده و همراهی و رابطه نزدیک‌تر اروپایی ‌ها با آمریکا هیچ بعید نیست که این کار را انجام دهند.