میمون رزوس؛ خطری برای حیات وحش ایران

جامعه ۲۴- مهدی نبی‌یان با اشاره به میمون و زیستگاه طبیعی آن خاطرنشان کرد: میمون به عنوان گونه‌ای که شباهت زیادی به انسان دارد، در راسته نخستیان قرار می‌گیرد. میمون گونه‌ای است که به صورت طبیعی در کشور ما وجود ندارد. این گونه تا مناطقی مانند پاکستان و هندوستان به عنوان کشور‌های مجاور ما دیده شده، اما هیچگاه این گونه در ایران وجود نداشته است. هرچند شایعاتی بر اساس خرافات و بدون مبنای علمی، خبر از دیده شدن میمون در مناطق غربی کشور و جنگل‌های زاگرس داده‌اند، اما این اطلاعات هیچگاه به‌صورت موثق و علمی نبوده و ایران در هیچ دوره زیست‌شناسی و تاریخی، پذیرای این گونه نبوده است.

وی با تاکید بر وظایف سازمان حفاظت محیط زیست برای مقابله با این چالش گفت: میمون‌ها توانایی سازگاری بالایی با محیط‌های مختلف دارند همچنین بیماری‌های مشترک فراوانی میان این گونه و انسان وجود دارد؛ لذا ورود این گونه به ایران خطری جدی و بالقوه برای حیات وحش و محیط زیست کشور محسوب می‌شود. سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی اصلی حیات وحش و طبیعت کشور باید اقدامات جدی‌تری برای جلوگیری از ورود این گونه غیربومی به کشور انجام دهد. مقابله با خرید، فروش، قاچاق و واردات این گونه باید در دستور کار این سازمان قرار گیرد.

نبی‌یان با اشاره به خرید و فروش غیرقانونی این گونه جانوری در کشور افزود: گونه «رزوس» به عنوان یکی گونه خطرناک و مهاجم، به‌صورت غیرقانونی خرید و فروش می‌شود. متاسفانه افراد ناآگاه زیادی تنها با ظاهر حیوان دوستی و با هدف نمایش و شوآف، این گونه را از قاچاقچیان خریداری و پس از مدتی نگهداری از این موجود آن را در محیط زیست طبیعی کشور رها می‌کنند. این موضوع سبب شده تا در سال‌های گذشته، چندین بار برخورد با این گونه در جنگل‌های شمال گزارش شود حتی در برخی از موارد این گونه به انسان نیز حمله کرده است.

بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت باغ وحش ارم و مرکز نگهداری حیات وحش صفادشت

وی با تاکید بر خطر «رزوس» برای محیط زیست ایران اظهارکرد: وجود گونه «رزوس» در ایران، به عنوان یک خطر بالقوه محسوب می‌شود. اگر این موجود توانایی تولید مثل در محیط زیست کشور را پیدا کند، امکان حذف آن از طبیعت ایران وجود نخواهد داشت. این موجودات می‌توانند به خوبی در مناطقی مانند جنگل‌های شمال و سواحل جنوبی کشور مانند هرمزگان و سیستان و بلوچستان با محیط سازگار شوند. با توجه به اینکه میمون «رزوس» بومی کشور ایران نیست، به‌سرعت تبدیل به گونه مهاجم و برای محیط زیست خطرآفرین می‌شود.

نبی‌یان با اشاره به روش‌های حذف این موجودات از محیط زیست گفت: متاسفانه حمایت برخی گروه‌های به‌ظاهر حامی حیوانات، سبب گسترش این چالش می‌شود و ناآگاهی این گروه‌ها و افراد به این مشکل دامن می‌زند. چنین گونه‌هایی پس از ورود به ایران باید در باغ وحش‌ها نگهداری شوند و یا به‌صورت مرگ آرام از بین بروند. در روش مرگ آرام، موجود با تزریق دوز بالای داروی بیهوشی از پا در می‌آید سپس با روش‌های بهداشتی دفن می‌شود. این روش euthanasia نام دارد.

وی با تاکید بر لزوم وجود دستورالعمل اختصاصی برای مقابله با گونه‌های غیربومی در کشور اظهار کرد: متاسفانه در کشور ما دستورالعمل خاصی برای مبارزه با حیوانات مهاجم غیربومی وجود ندارد. این حیوانات پس از کشف بلاتکلیفند و به باغ وحش‌ها واگذار می‌شوند. بعضا باغ وحش‌ها این موجودات را به‌صورت غیزقانونی به مردم می‌فروشند و ما شاهد خرید و فروش این گونه‌های مهاجم به‌ویژه گونه «رزوس» در کشور هستیم. فعالان محیط زیست سال‌هاست که راجع به این موضوع هشدار می‌دهند، اما نه جلوی قاچاق آن‌ها گرفته شده است و نه جلوی خرید و فروش این گونه‌ها. متاسفانه در فضای مجازی نیز صفحه‌های زیادی مشغول خرید و فروش گونه «رزوس» هستند. دامپزشکان و متخصصان حیات وحش بار‌ها نسبت به وجود این مشکل هشدار دادند، اما توجه خاصی به این هشدار‌ها نشد.

نبی‌یان ادامه داد: راه حل این مشکل، تدوین دستورالعملی مشخص برای مقابله با گونه‌های مهاجم غیربومی توسط سازمان حفاظت محیط زیست است که به دستگاه‌های اجرایی و محیط‌بان‌ها ابلاغ شود تا در صورت مشاهده این گونه‌ها بتوان واکنش صحیح و درستی نشان دهند.

وی با اشاره به وجود دیگر گونه‌های غیربومی مانند راکون در کشور اظهارکرد: نه تنها گونه «رزوس» بلکه گونه‌ای مانند راکون - که بومی منطقه آمریکای شمالی است - نیز در سال‌های اخیر در کشور ما دیده شده است. این گونه به عنوان گونه‌ای مهاجم در حال تولید مثل در جنگل‌های شمال کشور و در حد فاصل منطقه آستارا تا ساری دیده شده است. اگر سازمان حفاظت محیط زیست به‌سرعت برای مقابله با آن اقدام نکند، این گونه مهاجم باعث ایجاد مشکلات زیست‌محیطی فراوانی خواهد شد.

این کارشناس ارشد تنوع زیستی با تاکید بر غیرمجاز بودن خرید و فروش گونه‌های وحشی در کشور گفت: گونه «رزوس» در کشور ما به عنوان حیوان خانگی و به‌صورت قاچاق خرید و فروش می‌شود، در حالی که این موجود به هیچ وجه یک حیوان خانگی نیست و می‌تواند مشکلات بهداشتی زیادی برای انسان ایجاد کند و حتی باعث بروز مشکل برای دیگر گونه‌ها شود.

نبی‌یان در پایان تاکید کرد: خرید حیوانات وحشی از نظر قانونی غیرمجاز است، اما متاسفانه نه تنها این اتفاق در کشور ما دیده می‌شود بلکه این فرایند به‌صورت قاچاق نیز صورت می‌گیرد. این پدیده نه تنها مشکلات زیادی برای انسان ایجاد می‌کند بلکه ظلمی در حق این گونه‌هاست که از زیستگاه خود جدا و در کشور خرید و فروش می‌شوند. در بسیاری از موارد هم دیده می‌شود که مجریان این کار غیرقانونی با تحریک احساسات مردم به اهداف سودجویانه خود می‌رسند.