گوش برج‌های ناایمن کرمان بدهکار نیست

جامعه ۲۴-  درست پنج سال بعد از حادثه پلاسکو تهران، برج تجاری ۸ طبقه موسوم به صالح المهدی شهر کرمان واقع در چهارراه طهماسب آباد این شهر ظهر روز یکشنبه ۲۱ آذرماه جاری در قسمت نمای آلومینیومی آن دچار آتش سوزی گسترده شد که تلفات و مجروح نداشت، اما خسارت‌های زیادی را به دنبال داشت.

مسئولان آتش نشانی می‌گویند که اگر مانع سرایت آتش به داخل طبقات نمی‌شدند، احتمال داشت خیلی وضعیت بحرانی شود به طوری که معلوم نبود چه خسارت‌هایی را به دنبال داشته باشد.

این حادثه از چند منظر طی روز‌های اخیر بازتاب‌های وسیعی داشته است؛ کمبود تجهیزات سازمان آتش نشانی که از خودرو و نردبان مناسب بی بهره است و نکته مهمتر وضعیت برج‌های تجاری بلندمرتبه‌ای که ناایمن هستند و آتش نشانی می‌گوید تعدادشان زیاد است، اما ضمانت اجرایی و قانونی الزام آور برای آنکه مالکان را مجبور به نصب تجهیزات کند آنچنان که باید وجود ندارد.

هرچند آتش نشانی تاکید دارد که کمبود تجهیزاتش در این حادثه سبب بروز مشکل نشده و با تجهیزات در اختیار به بهترین شکل ممکن حریق را مدیریت کرده است.

اما همه بخوبی یادمان هست، پنج سال پیش و پس از حادثه آتش سوزی پلاسکو، موضوع کمبود تجهیزات سازمان آتش نشانی شهر کرمان بسیار خبرساز و بر ضرورت تامین آن‌ها تاکید شد؛ همان زمان می‌گفتند اگر حادثه مشابه پلاسکو در کرمان رخ بدهد وضعیت تلفات و خسارت‌ها معلوم نیست چطور باشد؛ و حال پس از پنج سال حادثه آتش سوزی یک برج تجاری در کرمان تلنگر دوباره‌ای شده تا وضعیت تجهیزات این سازمان آسیب شناسی شود و متاسفانه آنطور که متولیان شهری می‌گویند، وضعیت تجهیزات چندان تغییر درخوری نکرده و همان است که بوده.

صرفنظر از تجهیزات آتش نشانی، موضوع مهم دیگری هم که مغفول مانده ایمنی برج‌های تجاری یا ساختمان‌های بلندمرتبه است که به گفته مدیرعامل سازمان آتش نشانی شهر کرمان، تعدادشان زیاد است، زیرا عمده ساختمان‌هایی که قبل از سال ۹۵ ساخته شده اند، ناایمن هستند.

به گفته وی بعد از سال ۹۵ ساختمان‌های بلندمرتبه (بالای سه طبقه) موظف به گرفتن تاییدیه سازمان آتش نشانی هستند، اما مشکل به ده‌ها یا صد‌ها ساختمانی برمی گردد که قبل از سال ۹۵ در شهر کرمان ساخته شده اند و ایمنی لازم و تجهیزات مناسب را ندارند و آنطور که متولیان آتش نشانی می‌گویند، مالکانشان هم گوششان بدهکار این موضوعات نیست.

برای آنکه عمق فاجعه در این موضوع بیشتر خودش را نشان دهد به این نکته توجه کنید که براساس اعلام مسئولان شهرداری کرمان، ساختمان تجاری صالح المهدی که دچار آتش سوزی شده و طی چندسال اخیر فعالیت داشته، حتی پایان کار هم نداشته است؛ سازمان آتش نشانی هم اعلام کرده بار‌ها به مالکان این ساختمان اخطار داده بوده است.

گستره ساختمان‌های ناایمن کرمان

مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان در پاسخ به مطالبه خبرنگار ایرنا درباره آمار دقیق برج‌های ناایمن شهر کرمان می‌گوید: آمار کاملی از ساختمان‌های غیرایمن در شهر کرمان نداریم، اما اکثر ساختمان‌هایی که پیش از سال ۹۵ احداث شده اند غیرایمن هستند.

سرآتشیار رضا میرزایی افزود: پس از این سال متقاضیان برای دریافت پروانه و پایان کار به آتش نشانی باید مراجعه کنند تا دستورالعمل ایمنی را دریافت کنند و بر این اساس باید موارد لازم ایمنی را رعایت کنند.

وی افزود: از بعد از سال ۹۵، زمان دریافت پایان کار همکاران آتش نشانی موارد مطرح شده را در ساختمان‌ها بررسی می‌کنند که در صورت رعایت شدن، پایان کار دریافت می‌کنند و در صورت وجود کوچکترین مورد تا زمان رفع مشکل، به آنان پایان کار داده نمی‌شود.

میرزایی گفت: در مجموع اکثر قریب به اتفاق ساختمان‌هایی که پیش از سال ۹۵ احداث شده، نکات ایمنی را ندارند، در حالی که ساختمان‌های تجاری، اداری و مسکونی سه طبقه به بالا باید به سیستم اعلام و اطفای حریق پله‌های فرار، دریچه تهویه و رعایت دیگر ضوابط مجهز باشند.

وی تصریح کرد: ساختمان‌های بزرگ هم تا برای دریافت پایان کار اقدام نکنند، سمت آتش نشانی نمی‌آیند و همکاران آتش نشانی در سال‌های اخیر به همه مجتمع‌های بزرگ شهر کرمان و محله‌های پرخطر همچون بازار مراجعه کرده اند و ضمن ممیزی به آن‌ها اخطار داده اند.

میرزایی درباره ایمنی ساختمان صالح المهدی کرمان گفت: شهرداری پیش از حادثه به مالک این ساختمان اخطار داده بود که این مجتمع سیستم اعلام و اطفای حریق ندارد و متأسفانه وضعیت خیلی نابسامانی دارد.

ضمانت قانونی برای تامین ایمنی برج‌ها نداریم

وی در توضیح اینکه چرا این مالکان نباید از قانون تمکین کنند یا چرا پلمب نمی‌شوند؟ اظهارداشت: متاسفانه چنین ساختمان‌هایی در شهر کرمان زیاد داریم که مدام به مالکان آن‌ها اخطار می‌دهیم، اما باید پشتوانه قانونی باشد تا سیستم اعلام و اطفای حریق نصب کنند.

مدیرعامل آتش نشانی شهر کرمان اظهارداشت: دستگاه قضا، راه و شهرسازی، نظام مهندسی، شهرداری و ارگان‌های متولی می‌توانند رعایت ضوابط آتش نشانی را از مالکان این ساختمان‌ها بخواهند؛ همانطور که شرایط رعایت ضوابط ایمنی را تقریبا همه ارگان‌ها از جمله آب، برق و گاز به نوعی دارند.

وی ادامه داد: آتش نشانی نمی‌تواند هرسال به همه ساختمان‌ها مراجعه کند و اخطار بدهد، زیرا باید فرهنگ سازی شود و مردم خود ضوابط را رعایت کنند، اما متاسفانه همچنان مشاهده می‌شود که باوجود اخطار‌های مکرر آتش نشانی، این ضوابط رعایت نمی‌شود.

اگر آتش سوزی ساختمان صالح المهدی کرمان در عمق بود تجهیزات نداشتیم

میرزایی به نکته دیگری که مشکل آتش نشانان شهر کرمان است اشاره می‌کند، کمبود تجهیزات. وی با اشاره به کمبود تجهیزات آتش نشانی در کرمان گفت: اگر می‌خواهیم آتش نشانی شهر کرمان و شهرستان‌ها بروز شود، ابتدا باید نیاز‌های اولیه از جمله تجهیزات انفرادی، کلاه، چکمه، لباس عملیاتی و دستگاه‌های تنفسی، خودرو‌های فوماتیک و پشتیبانی با ظرفیت آب بالا مجهز شود؛ البته ساختمان‌های ما هم دستگاه‌های سیستم‌های اطفای حریق نیاز دارند.

وی تصریح کرد: باید تجهیزات اولیه را داشته باشیم؛ نردبان هیدرولیک خیلی خوب است، قیمت این نردبان، اما بالاست و شهرداری خود توان خریداری آن را ندارد. ساختمان ۱۴ طبقه با ۵۴ متر ارتفاع در شهر کرمان وجود دارد که برای آن به نردبان ۵۶ متری نیاز داریم که به قیمت روز نزدیک به ۶۰ میلیارد تومان هزینه می‌خواهد.

«این نوع نردبان براساس اعلام نیاز ساخته و تحویل می‌شود که باید پیش پرداخت و در نهایت هزینه را پرداخت کرد که شهرداری توان مالی خرید آن را ندارد».

وی می‌گوید: البته در حادثه آتش سوزی صالح المهدی نردبان هیدرولیک نیاز نبود؛ حتی نردبان فعلی ما هم که تکنولوژی ۳۰ سال قبل را دارد در این آتش سوزی کارایی نداشت، زیرا اول اینکه سیم‌های برق مانع می‌شد و سپس اینکه این نردبان ۳۲ متر است و باید در کنار ساختمان عمود می‌شد که زمان استفاده از آن از استقرار تا اتصال آب ۲۰ تا ۳۰ دقیقه می‌طلبد و ما این زمان را در آتش سوزی برج صالح المهدی نداشتیم و مجبور بودیم به شیوه دیگری آتش را خاموش کنیم.

میرزایی در واکنش به برخی انتقاد‌ها که خودرو‌های آتش نشانی آب نداشته است اظهارداشت: برخی از مردم فکر می‌کنند خودرو‌های ما آب نداشته درحالی که چندین بار در این حادثه خودرو‌های آتش نشانی باوجود ظرفیت بالایی که دارند آبگیری شدند.

وی در عین حال با اشاره به ضرورت خریداری خودرو‌های فوماتیک افزود: پس از اعلام گزارش حریق، ابتدا اولین خودرو پیشرو می‌آید که برخی یکهزار و ۵۰۰ لیتر و برخی ۲ هزار و ۵۰۰ لیتر آب دارند که بسرعت خالی می‌شوند.

به گفته میرزایی آتش نشانان در این حادثه ابتدا از سرایت آتش به دیگر مغازه‌های طبقات جلوگیری کردند و با این حرکت در نهایت واحد‌های پشت نما در نخستین مرحله می‌سوختند، اما همکاران بخوبی از پیشروی آتش در طبقات جلوگیری به عمل آوردند.

وی تصریح کرد: اگر می‌خواستیم ابتدا نمای ساختمان را خاموش کنیم آتش سوزی به عمق پاساژ سرایت می‌کرد و در نهایت حتی طبقات پایین هم می‌سوخت و اگر آتش سوزی به عمق می‌رسید به ۲۰۰ دستگاه تنفسی نیاز داشتیم که به ساختمان وارد شدیم و این تجهیزات را در اختیار نداشتیم.

میرزایی در عین حال با بیان اینکه این عملکرد حاصل تجهیزات موجودمان است و اگر تجهیزات انفرادی بیشتری داشتیم در حادثه صالح المهدی هم بهتر عمل می‌کردیم تصریح کرد: ما در مسیر مشکلات بسیاری برای تامین تجهیزات و امکانات آتش نشانی کرمان هستیم؛ به نظر می‌رسد که نداشتن اعتبار مشکل اصلی است و باوجود اینکه خودرو‌ها و تجهیزات دهه‌های گذشته آتش نشانی کرمان، دیگر کارایی لازم را ندارند، ضرورت تامین و پشتیبانی این سازمان بیش از گذشته احساس می‌شود.

شهرداری کرمان نیاز به کمک مالی دارد

این وضعیت درحالی است که شهردار کرمان نیز بر ضرورت حمایت سایر دستگاه‌ها از شهرداری کرمان برای تامین تجهیزات آتش نشانی تاکید می‌کند و می‌گوید: شهردار سابق در حوزه تامین تجهیزات آتش نشانی این شهر سال ۹۸ پیگیری و نامه نگاری‌هایی برای دریافت نردبان آتش نشانی ۵۶ متری انجام داده است؛ آن زمان هزینه این نردبان ۱۶ میلیارد تومان بود در حالی که اکنون این رقم به حداقل ۵۵ میلیارد تومان رسیده که نیاز است بخش‌های مختلف برای خرید آن کمک کنند.

سعید شعرباف تبریزی همچنین با بیان اینکه بیش از نردبان بلند در معابر شهر کرمان، به خودرو‌های فوماتیک نیاز است تصریح کرد: در معابری همچون محل حادثه ساختمان صالح المهدی، آنچه بیش از همه موجب اطفای حریق شد همین خودرو بود که البته ۲۰ سال از عمر آن گذشته است.

وی تاکید کرد: تجهیزات پشتیبانی و تنفسی، مخازن آب، تجهیزات فوری‌تر و حیاتی‌تر برای آتش‌نشانی و معابر کرمان نیاز است که با هزینه ۱۵ میلیارد تومانی می‌توان خودرو فوماتیک و این تجهیزات را تامین کرد.

مردم هم رعایت نکات ایمنی در ساخت و ساز‌ها را جدی بگیرند

شهردار کرمان با بیان اینکه عامل مهم در گسترش آتش سوزی هفته جاری علاوه بر نبود سیستم اطفای حریق، نمای کامپوزیت و آلومینیوم این ساختمان بود که به بمب آماده تبدیل شده بود گفت: بسیاری از بانک‌ها و موسسات اعتباری نیز از این نما‌ها استفاده می‌کنند لذا در مصوبه سیما و منظر شهری که منتظر تصویب آن در کمیسیون ماده ۵ هستیم، ذکر شده که استفاده از این نما ممنوع است.

وی با بیان اینکه مردم نکات ایمنی را در ساخت و ساز‌های بلندمرتبه جدی بگیرند ادامه داد: خوشبختانه آتش‌سوزی نمای ساختمان تجاری صالح‌المهدی به داخل ساختمان سرایت نکرد.


شهردار کرمان در عین حال از تلاش آتش نشانان در این حادثه تشکر کرد و گفت: در برخورد با ساختمان‌هایی که مستعد خطر و ناایمن هستند و مالکان آن‌ها به اخطار‌ها و هشدار‌ها توجهی نمی‌کنند، هیچ تعارف و اغماضی نداریم.
وی در بحث تامین تجهیزات نیز شهردار کرمان با اشاره به تبصره‌هایی که برای تامین تجهیزات آتش‌نشانی در بودجه سالانه دولت دیده شده، خاطرنشان کرد: تامین بخشی از تجهیزات برعهده شهرداری‌هاست که باید برای آن‌ها اولویت‌بندی کرد، اما بخشی از این تجهیزات را می‌توان با استفاده از تبصره‌های مشخص و خوبی که در بودجه دولت وجود دارد تامین کرد.

به گفته وی متاسفانه در برخی موارد مصوبات حتی از سمت شهرداری کرمان هم پیگیری نشده‌اند.

پیشنهاد نصب بنر اخطار

محمود ایرانمنش سرپرست معاونت خدمات شهری شهرداری کرمان نیز درباره ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه گفته است: ساختمان‌ها برای اخذ پایان‌کار باید به آتش نشانی و دریافت تاییدیه مراجعه کنند، اما تعدادی از افراد برای گرفتن پایان‌کار مراجعه نمی‌کنند و تعدادی هم اخطار عدم ایمنی دریافت می‌کنند، اما اهمیت نمی‌دهند.

وی پیشنهاد داد، ضمن نصب بنر و اخطار به مالکان ساختمان‌هایی که به هشدار‌ها و اخطار‌ها اعتنایی نمی‌کنند برای آن‌ها پرونده تشکیل و موارد مستندسازی شود تا دیگر کاهلی و بی توجهی این افراد، گریبان آتش‌نشانان را نگیرد.