به نام توسعه گردشگری به کام توسعه شخصی

جامعه ۲۴- محمدامین غفاری:  افراد سودجو یا ناآگاه، از شمالی‌ترین تا جنوبی‌ترین نقاط کشور، مشغول خوراک‌رسانی به جانوران پیرامون محل کار خود شده‌اند تا از این حیوانات برای جذب گردشگران به سوی واحد صنفی خود استفاده کنند.

برای نمونه می‌توان به تغذیه روزانه تمساح‌های پوزه کوتاه در بلوچستان و سیر کردن دایمی گراز‌های وحشی در گیلان توسط برخی اقامتگاه‌داران و رستوران‌داران اشاره کرد. آگاهانه یا ناآگاهانه از پیامد‌های منفی این غذارسانی‌ها برای حیات‌وحش، تلاش دایمی این شاغلان برای توجیه این فعالیت خود، استفاده از برچسب‌هایی گمراه‌کننده نظیر: حمایت از حقوق حیوانات، حفاظت از حیات‌وحش، نجات حیوانات از انقراض، توسعه گردشگری حیات‌وحش و انجام کار خداپسندانه است.

در حالی که این قبیل رفتار‌ها نه در اخلاق گردشگری تایید شده است و نه در حفاظت از حیات‌وحش. گسترش صنعت مهمان‌نوازی در مناطق کمتر برخوردار و جایگزین شدن آن با صنایع دیگر، بی‌شک اتفاق مثبتی است، اما توسعه گردشگری نیز باید در چارچوب توسعه پایدار باشد و به صورت مسوولانه انجام شود. براساس کد‌های اخلاق جهانی گردشگری که توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) منتشر شده است، همگی ذی‌نفعان توسعه گردشگری باید در محافظت از محیط‌زیست کوشا باشند تا رشد اقتصادی بنگاه خودشان پیوسته و ماندگار باشد و نیاز‌های نسل کنونی و نسل‌های آینده به صورت عادلانه مرتفع شود، همچنین شیوه طراحی زیرساخت‌های گردشگری و برنامه‌ریزی فعالیت‌های گردشگری باید حافظ میراث طبیعی (اکوسیستم‌ها و تنوع‌زیستی) باشد. مخصوصا شاغلان باید پذیرای اعمال محدودیت یا ممنوعیت برای فعالیت‌های علیه حیات‌وحش باشند.

بیشتر بخوانید: شیوع طاعون نشخوارکنندگان در حیات وحش ۴ استان

در این میان، غذارسانی به حیوانات وحشی در نگاه اول ممکن است برای دیدگاه عموم جامعه، عملی مفید در راستای حفاظت از گونه‌های جانوری به نظر برسد، اما در واقعیت چنین نیست. بوم‌شناسان و حفاظت‌گران، دایما مردم (شامل مسافران و میزبانان) را از غذا دادن به حیوانات آزاد نهی می‌کنند، زیرا معتقدند حیوانات را از سیکل عادی زندگی خارج می‌کند و بر آن‌ها تاثیرات منفی بسیاری وارد می‌کند. متخصصان حفاظت از حیات وحش بر این باورند که گونه‌های غیراهلی باید برای تامین نیاز‌های خود ازجمله آب و غذا، توانمندی لازم را دارا باشند و به انسان وابسته نشوند، زیرا رمز بقای آن‌ها براساس اصل انتخاب طبیعی، سازگاری با محیط اطراف است. تحقیقات موجود در این زمینه، نشان داده است که دادن غذا به حیوانات می‌تواند الگو‌های جابه‌جایی، مهاجرت و تولیدمثل حیوانات را تغییر بدهد، تناسب جمعیتی آنان را بر هم بزند و ترس طبیعی جانداران از انسان را از میان ببرد و با تنبل شدن این موجودات برای تهیه غذا، نقش خود در طبیعت را ایفا نکنند. برای نمونه، گراز که به عنوان باغبان طبیعت شناخته می‌شود، در صورت عادت کردن به دریافت مواد غذایی از سوی انسان‌ها، احساس نیاز به تلاش و جست‌وجو برای غذا نمی‌کند، درنتیجه وظیفه خود در طبیعت که شخم زدن زمین و کمک کردن به پویایی خاک و رشد گیاهان و انتقال بذرهاست را ادامه نمی‌دهد و گویی که این گراز از چرخه اکوسیستم حذف شده باشد.

نکته دیگر این است که وقتی در یک مکان به‌خصوص به حیوانات غذا داده شود و چند نقطه مشخص برای حیوانات تبدیل به محل ثابت غذا خوردن شود، در نزدیکی همان نقاط می‌مانند و در برابر شکارگران طبیعی، شکارچیان غیرمجاز و بیماری‌هایی که حیوانات به یکدیگر منتقل می‌کنند، آسیب‌پذیرتر می‌شوند. علاوه بر موارد ذکر شده، ارایه غذای نامناسب به این حیوانات می‌تواند برای آنان مشکلات گوارشی به همراه داشته باشد یا حتی منجر به خفگی‌شان شود. به همین دلایل غذا دادن در بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته جرم تلقی می‌شود و مخصوصا در مناطق حفاظت شده برای متخلفان از سیاست‌های تنبیهی همچون جریمه‌های سنگین نقدی استفاده می‌شود. با در نظر گرفتن موارد مذکور، به نظر نمی‌رسد که سیر کردن چند فرد از حیوانات در لحظه، ارزش این همه پیامد منفی برای اکوسیستم را داشته باشد، پس فعالیت‌های غذارسانی توسط صاحبان مشاغل گردشگری، در راستای توسعه پایدار گردشگری یا حفظ رفاه حیوانات قرار نمی‌گیرد و می‌توان این‌گونه اقدامات را سوءاستفاده از حیات‌وحش برای توسعه شخصی دانست.

در کوتاه‌مدت ممکن است جذب گردشگران برای عکاسی کردن یا تماشای این حیوانات به نفع شاغلین گردشگری باشد، اما در بلندمدت با صدمه خوردن حیات‌وحش از این غذارسانی یا غذاگذاری‌ها، آن‌ها دیگر چیزی برای نمایش به گردشگران نخواهند داشت؛ پس مشتریان خود را از دست خواهند داد و در این مدت تنها باعث لطمه دیدن جانوران شده‌اند.

از ارگان‌های مسوول در حفاظت از محیط‌زیست و ارایه مجوز فعالیت گردشگری، انتظار می‌رود نسبت به این تخلفات بی‌تفاوت نبوده و از بیشتر شدن این مراکز غیرمسوول جلوگیری کنند. از گردشگران علاقه‌مند به حیوانات نیز انتظار می‌روند در قبال این فعالیت‌ها مسوولانه عمل کنند، به عبارت دیگر، هزینه‌ای برای دریافت خدمات به این اشخاص یا مراکز پرداخت نکنند، زیرا پرداخت هزینه به معنای تایید و حمایت از کار آنان است و تا وقتی مسافران بانی کسب درآمد در این اماکن شوند، این سوءاستفاده‌ها ادامه خواهد داشت.