وعده شهردار تهران مبنی بر "تکمیل ۴ ساله متروی تهران" شدنی نیست

جامعه ۲۴- سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در واکنش به وعده شهردار تهران مبنی بر اتمام ۴ ساله متروی تهران گفت: از اینکه چنین اقدامی صورت بگیرد بسیار خوشحال می‌شویم و می‌تواند یک حرکت ارزشمند و رو به جلو باشد، اما این را هم می‌دانیم که شواهد چنین چیزی را تایید نمی‌کند، چرا که در بودجه ۱۴۰۱ دولت رقم بسیار ناچیزی برای مترو در نظر گرفته و شهرداری تهران نیز با محدودیت منابع روبرو است. از طرفی هم عقب ماندگی‌های بسیاری داریم و همه این‌ها نشان دهنده این است که شهرداری با محدودیت جدی منابع روبرو است.

تشکری هاشمی تاکید کرد: اعداد و ارقام بزرگ است و اگر در این تصور باشیم که به سهولت قابل تامین است جای تامل دارد.

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با بیان اینکه برای برخی خطوط هنوز طراحی انجام نشده و با فرض اینکه همه این اتفاقات نیز رخ دهد، برای ساخت همه‌ی خطوط مطرح شده بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان منابع نیاز است، ادامه داد: هر ایستگاه از خطوط فعلی را شاید بتوان با دو سه هزار میلیارد تومان تکمیل کرد. اما برای تکمیل پارکینگ‌ها، تعمیرگاه‌ها و مواردی از این دست برای هر خط تنها به سه هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است.

تشکری هاشمی ادامه داد: این اعداد شاید برای یک سال بودجه منطقی باشند و بتوان با بودجه‌ای سه هزار میلیاردی که مطمئن باشیم۱۰۰ درصد آن محقق می‌شود کاری کرد؛ اما وقتی از ۲۰۰ هزار میلیارد برای ساخت خطوط جدید صحبت می‌شود، این برنامه دور از ذهن به نظر می‌رسد.

به تامین منابع از دولت امیدوار نیسیتم

او افزود: از طرفی اگر فرض کنیم چنین ارقام مالی نیز وجود داشته باشد، کسری واگن خطوط فعلی و تامین پارکینگ‌ها به بودجه نیاز دارد و تامین هزار واگن نیز به یک میلیارد دلار منابع نیاز دارد. به علاوه به تامین منابع از سوی دولت امیدوار نیستیم و تقریبا اطمینان داریم، تامین چنین منابعی با این میزان در شهرداری امکان‌پذیر نیست.

تشکری هاشمی تاکید کرد: به فرض وجود چنین منابعی هم ابتدا باید به سمت تکمیل کار‌های ناتمام گذشته شامل تکمیل ایستگاه‌ها و پایانه‌ها، تعمیر واگن‌ها و خرید کسری واگن‌ها برویم.

او در پاسخ به این سوال که شهردار تهران در صحبت‌های خود از مشارکت مردم نیز صحبت کردند، این مشارکت چگونه می‌تواند به توسعه مترو تهران کمک کند، اظهار کرد: اینکه بتوانیم اقتصاد این کار را از سبد غیردولتی و غیرشهرداری تامین کنیم، اتفاق خوبی می‌تواند باشد. یعنی شرایطی را فراهم کنیم که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی بتوانند در این عرصه حضور پیدا کنند.

تشکری هاشمی ادامه داد: هرداری تهران از طریق انتشار اوراق مشارکت با سودی که برای مردم جذابیت داشته باشد، می‌تواند این راه حل را به عنوان مشارکت مردم ارائه دهد. اگر بتوانیم از سرمایه گذاران داخلی و خارجی نیز دعوت کنیم و به جای اینکه شهرداری خودش راسا ساخت و ساز را به طور کامل انجام دهد، با مدل مشارکتی از سرمایه گذار خدمات بخرد این مدل امکان‌پذیر است.

بیشتر بخوانید:اعطای تسهیلات نوسازی تاکسی های با فرسودگی بالا زودتر از موعد مقرر

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه دعوت از سرمایه گذار نیز نیازمند اطمینان دادن به او است، گفت: چرا که سرمایه گذار جایی می‌آید که تردید در بازگشت سرمایه نداشته باشد و اگر بتوانند سازوکاری برای این موضوع ببینند، این امکان وجود دارد که سرمایه‌گذار‌های خارجی و داخلی سرمایه‌گذاری کنند. اما باید اعتماد لازم را برای سرمایه گذار به وجود بیاورند تا این اقدام امکان‌پذیر شود.

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که برای تکمیل متروی تهران براساس طرح جامع شهری در مجموع چه میزان سرمایه نیاز است، اظهار کرد: بر فرض که طراحی و مطالعات انجام و امکان‌پذیر بودن تکمیل چهارساله مترو قطعی شود، با در نظر گرفتن خطوط اکسپرس، حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان برای ساخت خطوط جدید به علاوه خط اکسپرس نیاز داریم. همچنین حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برای خرید کسری هزار واگن نیاز است.

او ادامه داد: نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان نیز برای ساخت و ایجاد پایانه خطوطی که بدون پایانه هستند، نیاز است، چرا که تملک زمین برای این پایانه‌ها مهم است و باید زمین خریداری شود.

تکمیل ۵۰۰ کیلومتر خط مترو به ۳۵۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد

تشکری هاشمی گفت: در مجموع به ۳۵۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است که ما به ۵۰۰ کیلومتر خط مترو برسیم.

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که چرا شهرداری از ظرفیت مجتمع‌های ایستگاهی به عنوان یک منبع درآمد استفاده نمی‌کند، در حالی که به گفته رئیس پیشین کمیسیون عمران و حمل و نقل درآمد ۴ هزار میلیاردی برای شهرداری خواهد داشت، اظهار کرد: درآمد مجتمع‌های ایستگاهی آنقدری زیاد نخواهد بود که بتوانید نیاز‌های خطوط مترو را تامین کند، اما حتما کمکی خواهد بود.

تشکری هاشمی ادامه داد: شهرداری تهران می‌تواند بگوید روی ایستگاه‌ها اجازه ساخت می‌دهد. بر فرض اگر بارگذاری متوسط اداری-تجاری را متری ده میلیون تومان در نظر بگیریم، برای مثال در یک بنای دو هزار متری با ده طبقه مجوز در مجموع ۲۰۰ میلیارد تومان آورده خواهد داشت، در حالی که هزینه ساخت یک ایستگاه مترو بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان است.

او تاکید کرد: در نتیجه اینگونه نیست که بگوییم با پول مجتمع‌های ایستگاهی می‌شود همه درآمد مترو را تامین کرد. با این اعداد هزینه ساخت خود ایستگاه هم درنمی آید چه برسد به دیگر تجهیزات و هزینه‌هایی که یک ایستگاه مترو نیاز دارد. اینکه فکر کنیم با پول مجتمع ایستگاهی می‌شود مترو را ساخت می‌تواند کمک ناچیزی باشد درباره هزینه‌های بسیاری که دارد.

در ایران سازنده واگن مترو نداریم

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران همچنین در واکنش به اینکه عضو شورا از وعده شرکت واگن‌سازی زنجان برای ساخت سالانه ۴۰۰ واگن مترو خبر داده است، اظهار کرد: ما تقریبا هیچ سازنده واگن مترویی نداریم. این‌ها واگن‌های راه آهن هستند و واگن سازی‌هایی که در کشور هستند در زمینه لوکوموتیو کار می‌کنند و بیشتر در زمینه راه آهن بوده است، برای واگن مترو جز اتاق که یکی دو شرکت تولید می‌کنند، چیز دیگری امکان تولید ندارد و مواردی همچون سیستم ترمز و تجهیزات اصلی بسیار پیچیده است و ساخت آن در داخل کشور به راحتی نیست، اما اگر صنعت‌گر داخلی بتواند تولید کند از آن‌ها حمایت می‌کنیم.

اختلاف ده درصدی قیمت واگن خارجی و داخلی مترو

تشکری هاشمی گفت: بر فرض هم اگر سازنده ایرانی باشد، به پول نیاز دارد و قیمت سازنده داخلی تفاوت فاحشی با خرید واگن از خارج نخواهد داشت. اینگونه نیست که با خرید واگن داخلی قیمت‌ها نصف قیمت خارجی کاهش یابد. شاید ده درصد، آن هم فعلا درباره قطار ملی که صحبت شد برآورد کردند که می‌تواند ده درصد ارزانتر از مدل وارداتی باشد که این هم باید به تولید برسد و بعد قیمت تمام شده حساب شود.

ساخت قطار‌های مترو حومه شهر‌ها باید تعیین‌تکلیف شود

تشکری هاشمی ادامه داد: براساس برنامه ششم توسعه کشور قطار‌های متروی حومه باید توسط راه آهن ساخته شود و از طرفی دولت دوازدهم نیز در آخرین سال خود مصوبه‌ای را تصویب کرد که شرکتی زیر نظر راه آهن برای قطار‌های مترو حومه‌ای تاسیس شود. این مساله باید تعیین تکلیف شود و اگر وظیفه مترو است باید صفر تا ۱۰۰ آن توسط مترو تکمیل شود و اگر قرار است راه آهن آن را تکمیل کند مشخص شود. البته واگذاری به راه آهن تجربه خوبی نبوده و بعید به نظر می‌رسد، این مصوبه دولت دوازدهم اثربخشی لازم را داشته باشد و مورد اقبال مردم قرار گیرد.