غم همیشگی ۳۱ خرداد؛ از زلزله رودبار تا زلزله دامغان و اردبیل

جامعه ۲۴ -  سی دقیقه از بامداد روز ۳۱ خرداد سال ۶۹ گذشته بود، مردمی که بیدار بودند در حال تماشای بازی اسکاتلند و برزیل در جام جهانی ۱۹۹۰ بودند که با لرزش زمین همه چیز به یکباره بهم ریخت و مردم ترسیده به خیابان‌ها ریختند.

هیچکس نمی‌دانست چه اتفاقی افتاده است، فقط می‌دانستند زلزله تهران را لرزانده، دقایقی بعد خبر آمد قزوین، زنجان، سمنان و مازندران هم لرزیده است. هر لحظه ترس بر مردم بیشتر می‌شد تا اینکه سه ساعت بعد از زلزله خبری مثل آوار روی سر مردم ایران فرو ریخت، زلزله ۷.۴ ریشتری در عمق ۱۹ کیلومتری زمین رودبار، منجیل و لوشان را لرزانده و کانون زلزله آنجا بوده است.

یک ملت بسیج شدند برای کمک به مردم زلزله زده، به روشنی هوا نرسیده تیم‌های امدادی و مردم به کانون زلزله رفتند. همه چیز به تلی از خاک تبدیل شده بود، هر موجود زنده‌ای در آنجا از حجم ویرانی بهت زده فقط روی خاک می‌نشست و زبان در کام قفل می‌شد.

ساعتی بعد مشخص شد زلزله نزدیک به ۷ استان را لرزانده، ۱۲ ساعت از زلزله نگذشته بود که پس لرزه‌ها شروع شد، هیچ پس لرزه‌ای در روز اول کمتر از ۵ ریشتر نبود، حتی یک پس لرزه ۶ ریشتری ثبت شد. اخبار از نقاط دیگر هم نگران کننده بود، در یک روستای الموت قزوین ۵۰ نفر براثر زلزله کشته شده بودند.

بیشتر بخوانید: احتمال وقوع زلزله بزرگ در تبریز

نوبت به عملیات نجات و آوار برداری و دفن مردگان حادثه رسید، برای همه عجیب بود که هیچ اثری از ۷ روستا در رودبار نیست، زلزله این ۷ روستا را به طور کامل محو کرده بود و حتی یک خشت یا آجر از آن باقی نمانده نگذاشته بود. کم کم حجم حادثه در حال مشخص شدن بود، در این زلزله که یکی از ۱۰ زلزله ویرانگر قرن بود، ۳۵ هزار انسان بیگناه کشته، ۶۳ هزار نفر مجروح و نیم میلیون نفر آواره شدند.

زلزله طبس و آوار مرگ روی سر شهر

۲۵ شهریور سال ۵۷ بود، تمام ایران درگیر مبارزات سیاسی بودند که یکباره خبری نگران کننده همه را به بهت و ناراحتی فرو برد، زمین لرزه‌ای به بزرگی ۷.۴ ریشتر طبس را لرزاند، در آن زمان نیرو‌های جمعیت شیر خورشید (هلال احمر) به کمک رفتند، اما حجم آوار با توان آن‌ها برابر نبود. کل شهر به تلی از خاک بدل شده بود، خانه‌های خشتی با زمین همسطح شده بودند و هیچ خشت سالمی از آن‌ها نمانده بود، در این زلزله ۲۰ هزار نفر کشته شدند که یکی دیگر از زلزله‌های پرقدرت و پر تلفات قرن به نام ایران ثبت شد.

بم و غم همیشگی مردم ایران

ساعت ۵:۲۶ صبح پنجم دی سال ۸۲ بار دیگر زمین با مردم ایران سرناسازگاری گذاشت و اینبار گسل کرمان در بم فعال شد و در ۳۰ ثانیه لرزش شهر تمدن و ارگ، بم را با خاک یکسان کرد. مردم ایران صبح جمعه اینبار با یک خبر بد بیدار شدند و همه هم فهمیده بودند، تمام توان امدادی کشور بسیج شد اما جوابگوی آواربرداری و امدادرسانی به یک شهر زلزله زده نبودند. تمام کشور‌ها اعلام آمادگی کردند و چند کشور از جمله ژاپن، آلمان و حتی آمریکا پای کار آمدند و نیرو و تجهیزات به بم آوردند.

کار آوار برداری که شروع شد تا روز یازدهم گاهی کسی زنده از زیر اوار خارج می‌شد که لبخندی تلخ روی لبان امدادگران می‌اورد، اما در مجموع ۵۰ هزار نفر در این زلزله جان خود را از دست دادند و شهر دوباره روی آن خشت و گل ویران شده بنا شد.

دو زلزله پرتلفات ایران

همه زمین لرزه‌های پر قدرت ایران در چند دهه اخیر رخ نداده است، ایران از زمانی که سکونتگاه انسان شده است با لرزش زمین روبرو بوده است، اما دو زمین لرزه پر تلفات ایران در سال‌های ۲۳۵ هجری قمری و ۲۷۲ شمسی رخ داده است.

سال ۲۳۵ هجری قمری بود، مردم ایران در حال زندگی بودند که زلزله‌ای شدید دامغان را لرزاند، در اثر این زلزله ۲۰۰ هزار نفر فوت کردند. زلزله به قدری شدید و مرگبار بوده که آن منطقه دیگر قابل سکونت نبود و مردم در آن زمان از آنجا کوچ کردند.

در سال ۲۷۲ شمسی در اردبیل زلزله‌ای بزرگ رخ داد، شدت این زمین لرزه هیچگاه مشخص نشد، اما تمام اردبیل با خاک یکسان شد و ۱۵۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند.