علائم هشداردهنده از آسیب‌های خودرسان در دانشجویان

جامعه ۲۴- ابراهیم نعیمی، مدیر کل دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در واکنش به اینکه موضوع آسیب‌ها در بین دانشجویان چقدر هشدار دهنده است که یک همایش درباره کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی با همکاری دفتر سلامت وزارت علوم در دانشگاه تهران برگزار شده است؟ گفت: این برنامه به صورت مشترک توسط شورای اجتماعی وزارت کشور با همکاری ما برای همه دانشگاه‌ها در نظر گرفته شده است، البته ما برای اجرای این برنامه دانشگاه‌های مهم و اصلی هر استان را انتخاب کردیم.

وی ادامه داد: این برنامه در قالب برنامه "بتا" برگزار می‌شود؛ بتا خلاصه‌ای از ب (بپرس)، ت (ترغیب کن) الف (ارجاع بده) است. یعنی به جامعه دانشجویی می‌گوییم که اگر چه علائم و نشانه‌هایی در دوستانتان و همکلاسی‌هایتان وجود داشت، چند سوال از آن‌ها بپرسید. اگر بعد از پرسیدن آن سوالات شاهد علائم خطرناکی بودند که ممکن است رفتار‌های خود آسیب رسان داشته باشند آن‌ها را به رفتن مرکز مشاوره ترغیب کنید، اما اگر نرفتند با همکاران ما که مراکز مشاوره دارند ارجاع داده شوند که مثلا یکی از دانشجویان چنین افکاری دارد و به خودش آسیب می‌زند.

مدیر کل دیر کل دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان گفت: پس لزوما بحث خودکشی نیست، بلکه برخی افراد مجموعه رفتار‌های خود آسیب رسان را دارند که بدترین آن می‌تواند خودکشی باشد. این یک معضل اجتماعی مبنی بر تجمیع مجموعه فشار‌های روانی روی برخی دانشجویان بوده که ممکن است مهارت‌های کافی برای حل و فصل مسائل و کاهش تنش‌هایشان را نداشته باشند که این دوره‌ها برای حل آن در دانشگاه‌های اصلی در کل کشور برگزار می‌شود.

نعیمی اظهار داشت: این برنامه رویکرد شورای اجتماعی وزارت کشور است ما هم کمک می‌کنیم تا دانشجویان با دوره‌ها آشنا شوند و به دوستان خود کمک کنند تا خدایی نکرده رفتار‌ها تشدید نشده و به رفتار‌های سطح بالاتر از آسیب‌ها نرسد.

بیشتر بخوانید:  کدام سهمیه های کنکور عدالت است؟

وی در پاسخ به این سوال که آیا علائم هشدار دهنده‌ای وجود داشت که منجر به برگزاری این کارگروه‌ها شد؟ گفت: این طرح برای آگاهی از عوامل خطر است نه اینکه هم اکنون خطری وجود داشته باشد. به تعبیری دیگر طرح وزارت کشور بدان معناست که بچه‌ها با علائم خطر آشنا شوند و اگر در محیط خود شخصی با این علائم دیدند نگذارند که خطر بیشتر و بدتر شود.

مدیر کل دیر کل دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در توضیح طیف‌های رفتار‌های خود آسیب‌رسان در میان دانشجویان گفت: خود آسیب رسانی ابتدا از افکار افراد شروع می‌شود؛ افکار‌های منفی راجع به نتوانستن، ندانستن، ناامیدی و بدبخت شدن که در ذهن افراد بر آن‌ها غلبه پیدا می‌کند. سپس تبدیل به نشخوار فکری و ذهنی شده و باز تولید می‌شود، در نهایت موجب حس منفی افراد نسبت به خودشان خواهد شد.

نعیمی اظهار داشت: با این رویه آن‌ها حس می‌کنند از عهده انجام کار‌ها بر نمی‌آیند و باعث می‌شود در وهله اول به خودشان آسیب بزنند و در جهت رشد خودشان اقدامی نکنند، پس این آسیب لزوما جدی و فیزیکی نیست بلکه آسیب به اهداف، برنامه‌ها و حرکت و انگیزه‌ای است که فرد باید برای رشد و تعالی داشته باشد.

وی درباره مرحله بعدی خود آسیب رسانی اظهار داشت: یک مقدار که جدی‌تر می‌شود ممکن است در قالب مو کنی و یا برخی رفتار‌های دیگر خودش را نشان بدهد و به صورت فیزیکی به خودشان آسیب می‌زنند.

مدیر کل دیر کل دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان گفت: این آسیب‌ها وقتی یک مقدار جلوتر می‌رود بعضی از آن‌ها تبدیل به پرخاشگری‌های اجتماعی می‌شود مثلا وقتی از کنار ماشینی رد می‌شود، ولی خودش آن ماشین را ندارد و دوست دارد آن را داشته باشد، یک خط روی آن می‌کشد و می‌رود؛ بنابراین برخی رفتار‌ها خود آسیب رسان و بعضی رفتار‌ها در قالب رفتار‌های هنجارشکنانه است.

نعیمی گفت: این یک طبقه است که هرچه جلوتر می‌رود شدت آسیب بیشتر می‌شود و در نهایت فشار‌ها و مشکلات حل نشده روی هم تلنبار می‌شوند و اقدامات جدی‌تری را به وجود می‌آورند، که در اینجا ما تلاش می‌کنیم جوانان به این نقطه نرسند.

وی خاطرنشان کرد: البته همین آسیب نیز یک سری نشانه‌های اولیه دارد، مثلا فرد در حالی که ترم سوم و چهارم است کتاب‌های خودش را بذل و بخشش می‌کند. در میانه تحصیل که نباید دانشجو همه تعلقات خود و هر آنچه که دوست داشته است را به دیگران ببخشید این یعنی شخص نا امید شده و دارای یک علامت خطر است.

مدیر کل دیر کل دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان در پایان گفت: اگر درس دانشجو تمام شده بود و در حال تحویل خوابگاه بود این رفتار طبیعی هم مشاهده می‌شد، اما زمانی که وسط تحصیل این کار را می‌‎کند نشان می‌دهد ناامیدی زیاد دارد که ممکن است کاری سر خودش بیاورد که نمی‌خواهد چیزی در این دنیا داشته باشد. ما به دانشجویان یاد می‌دهیم که این رفتار‌ها را بیاموزند و آن را تشخیص دهند.