ااز بین رفتن ۷۰ درصد از جمعیت گونه‌های جانوری ایران طی نیم قرن گذشته

جامعه ۲۴  حسن اکبری  افزود: پیامد از دست دادن گونه‌های شاخص جانوری حیات گوشتخوارانی مانند پلنگ و یوزپلنگ که از این زنجیره غذایی تغذیه می‌کنند را تحت تاثیر قرار می‌دهد و گاهی عوارض جبران ناپذیری خواهد داشت.

وی اظهارداشت: البته در تمام دنیا وضعیت همینطور است، بر اساس آخرین گزارش‌های سازمان ملل در مدت نیم قرن گذشته بشر تقریبا ۷۰ درصد جمعیت گونه‌های مهم را از دست داده است که زنگ خطری برای محیط زیست دنیا است، طبیعت که به شکل یک سیستم کار می‌کند زمانی که تخریب می‌شود و یا تنوع زیستی آسیب می‌بیند دچار ضعف عملکرد و به هم ریختگی می‌شود، برای اینکه بتوانیم این کار را مدیریت کنیم به ابزار‌های قانونی نیاز داریم. به علت نبود ابزار‌های قانونی نمی‌توانیم از دستگاه‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی که طبیعت را خارج از مناطق حفاظت شده تخریب می‌کنند مطالبه گری کنیم.

وی تاکید کرد: ما الان نمی‌توانیم هیچ گونه مطالبه گری از دستگاه‌ها یا اشخاص حقیقی و حقوقی که طبیعت را خارج از مناطق حفاظت شده تخریب می‌کنند و موجب آسیب به حیات وحش و تنوع زیستی می‌شوند داشته باشیم و هیچ پاسخی هم نمی‌توانیم از آن‌ها طلب کنیم.

اکبری ادامه داد: از این رو به سمت تنظیم قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش رفتیم در این قانون سعی کردیم موارد متعدد را ببینیم، مجازات‌ها را تقویت کنیم همچنین به مساله تخریب در خارج از مناطق چهارگانه بپردازیم، هم مسائلی را در خصوص تخلفات درباره تمام گونه‌های جانوری روشن و شفاف کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای این منظور بیش از هزار نفر ساعت کار کارشناسی انجام گرفته است، نظر استان‌ها اخذ و برای بسیاری از متخصصان ارسال و از آن‌ها نظر خواهی شده است، بر این اساس پیش نویس قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش آماده است و در در حال پیشبرد کار در مجلس و دولت هستیم که امیدواریم همراهی‌ها خوب باشد تا بتوانیم در زمان کوتاه تری قانون را با کیفیت مناسب پیش ببریم، این یک کار زیربنایی و ارزشمند است که می‌تواند پایه و شالوده بسیار خوبی برای مدیریت محیط زیست در آینده باشد.

بازگشت گوزن زرد ایرانی به طبیعت

وی گفت: در حوزه گونه‌هایی که شرایط بحرانی دارند مانند یوزپلنگ، میش مرغ و گوزن زرد ایرانی که سطح بحرانی بودنشان تقریبا شبیه هم است، یک سری جلسات تخصصی برگزار کردیم که چطور عمل کنیم تا احتمال انقراض را پایین بیاوریم و با همین اعتبار اندکی که داریم کار را پیش ببریم، در این جلسات تخصصی از متخصصانی که در این زمینه کار کردند استفاده کردیم و برای گوزن زرد ایرانی به یک جمع بندی رسیدیم.

وی ادامه داد: تمایل داریم درباره گوزن زرد ایرانی با توجه به کار‌های کارشناسی که صورت گرفته در سال ۱۴۰۱ بتوانیم کم کم گونه را به طبیعت برگردانیم، الان بیش از ۵۰ سال است که این گونه در اسارت زندگی می‌کند الان هم خیلی دیر شده هر چقدر بیشتر در اسارت بماند برگرداندن آن به طبیعت دشوارتر می‌شود.

گوزن زرد ایرانی زیرگونه‌ای از گوزن زرد است که در آستانه انقراض قرار داشت، اما با تمهیدات انجام شده از خطر انقراض در ایران نجات یافت. گوزن زرد در منطقه جزیره اشک احیا و سپس با افزایش جمعیت تعدادی از آن‌ها به زیستگاه تاریخی خود در حوزه زاگرس منتقل شدند.

این حیوان در اصل بومی سواحل شرق مدیترانه تا نواحی غرب ایران بود و تا سال ۱۸۷۵ میلادی نسل آن در تمامی این مناطق به جز بخش‌های جنوب غربی ایران منقرض شد. در دهه ۱۹۴۰ تصور می‌شد این حیوان به کلی منقرض شده باشد، اما در سال ۱۹۵۶ مشخص شد تعداد کمی از آن‌ها در جنگل کوچکی در اطراف رودخانه‌های دز و کرخه باقی‌مانده‌اند. پس از آن دولت ایران سعی کرد تا با زنده‌گیری، تکثیر در اسارت و رهاسازی دوباره این گوزن‌های زرد ایرانی نسل آن‌ها را حفظ کند.

بیشتر بخوانید: تاثیر گرمایش زمین بر حیات گونه‌های جانوری

با اعتبارات اندکی که داشتیم توانستیم بخشی از جاده تهران به مشهد که زیستگاه یوزپلنگ است را ایمن سازی کنیماکبری گفت: درباره یوزپلنگ هم اولویت‌ها مشخص شده است در زمینه این گونه به شدت نیاز داریم که حفاظت در طبیعت را تقویت کنیم در این میان مدیریت دام و ایمن سازی جاده‌ها مساله بسیار مهمی است، درباره ایمن سازی جاده تهران به مشهد که زیستگاه یوزپلنگ در آن واقع شده با اندک اعتباراتی که داریم و نظراتی که گرفتیم تلاش کردیم ضریب حفاظت فیزیکی و مدیریت در زمان بحران را تقویت کنیم در این زمینه رایزنی‌هایی با سازمان برنامه بودجه کردیم و به آن‌ها اعلام کردیم که اعتبار ما برای این کار‌ها بسیار ضعیف است.

یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی یک زیرگونه به شدت در معرض خطر انقراض از یوزپلنگ است در واقع گونه‌ای بحرانی است و سرشماری‌ها نشان می‌دهد ۱۲ قلاده یوزپلنگ در زیستگاه‌ها وجود دارد که از این تعداد فقط ۳ قلاده ماده است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: درباره میش مرغ هم یک کار مطالعاتی انجام دادیم که نتایج خوبی از آن استخراج شد که بخشی به محصولات کشاورزی و فعالیت کشاورزان بر می‌گردد که خوشبختانه کشاورزان همکاری خوبی دارند، میش مرغ گونه‌ای است که محدود به یک منطقه در غرب کشور شده و جمعیت آن به زیر ۲۰ عدد رسیده است که یک هشدار جدی است و معنی آن این است که اگر تلاش بیشتری نکنیم این گونه را از دست می‌دهیم. با این حساب برای هر سه گونه کار‌های تخصصی صورت گرفته و اندک اعتباری هم که داشتیم به آن‌ها اختصاص یافته است.

میش‌مُرغ پرنده‌ای از خانواده هوبره‌ایان است که در دشت‌های وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشتزار‌های پهناور حبوبات و علفزار‌ها زندگی می‌کند، میش‌مرغ‌ها بیشتر در کشتزار‌های مسطح مانند مزرعه‌های گندم، نخود، یونجه و... زندگی می‌کنند. تغذیه این پرنده بسیار متفاوت و شامل مواد گیاهی و حیوانی مختلف از جمله حشرات، قورباغه و سوسمار است.

در بهار که زمان جوجه‌آوری است آشیانه خود را در قسمت‌های انبوه این مزارع می‌سازند، اما در پاییز و زمستان نیز می‌توان آن‌ها را در مزارع درو شده مشاهده کرد. میش‌مرغ‌ها به محض احساس خطر، به طرف نقاط مرتفع پرواز می‌کنند و در آنجا به دیده‌بانی می‌پردازند. هم اکنون دشت " سوتاو" بوکان مهم‌ترین زیستگاه پرنده میش‌مرغ در کشور است. این مکان به دلیل شرایط مطلوب و منحصر بفرد خود به مهم‌ترین زیستگاه پرنده نادر میش‌مرغ در سطح کشور تبدیل شده‌است.