گودال‌های مرگ

جامعه ۲۴- «روستای سلوربازار»؛ از توابع بخش پلان شهرستان چابهار؛ ۱۲ «هوتک» دارد که از این تعداد ۶ هوتک هنوز حفاظ ندارند. هوتک‌ها تنها دل خوشی و سرگرمی کودکان در مناطق محروم است که این دل خوشی و سرگرمی منجر به غرق شدن برخی از این کودکان که از کمترین امکانات رفاهی بهره‌مند هستند، می‌شود. یک نمونه از این حادثه مربوط به چهار روز پیش است. هر سه کودک کنار هوتک مشغول آب‌بازی بودند که ناگهان صدای جیغ و فریاد بچه‌های دیگر بلند می‌شود.

«یاسمین» معلم ۳۰ ساله روستا که فقط ۱۰ روز دیگر به مراسم عروسی‌اش باقی مانده بود وقتی می‌بیند خواهرزاده‌هایش در حال غرق شدن هستند برای نجات جان هر سه آن‌ها خود را داخل هوتک می‌اندازد. چند دقیقه بعد «رقیه» ۷ ساله و «مریم» ۹ ساله را در حالی که در آغوش یاسمین بودند از آب بیرون می‌کشند، اما دیر شده بود و رقیه، مریم و یاسمین جان‌شان را از دست داده بودند، اما «نازنین» دختر ۱۱ ساله‌ای که یاسمین توانست در ابتدا او را از آب بیرون بکشد زنده ماند و شاهد این ماجرای غم‌انگیز شد.

بیشتر بخوانید:  استخر کشاورزی جان جوان ۲۰ ساله را گرفت

«مهرداد آرام» بخشدار پلان از توابع شهرستان چابهار در خصوص این اتفاق که به دلیل نداشتن حفاظ در اطراف هوتک رخ داده است می‌گوید: «این حادثه مربوط به چهار روز پیش می‌شود که بیشتر به سهل‌انگاری خانواده‌های‌شان برمی‌گردد. این کودکان برای تفریح به آنجا رفته بودند و ظاهرا در راه برگشت یکی دو تا از این کودکان که کنار هوتک رفته بودند به داخل آن می‌افتند و یکی از اقوام آن‌ها که معلم بوده است برای نجات جان آن‌ها اقدام می‌کند، اما موفق نمی‌شود و هر سه آن‌ها غرق می‌شوند. این هوتک‌ها توسط اهالی روستا‌ها برای مصارف خانگی، شست‌وشو و احشام حفر می‌شود و خودشان باید مسوولیت این هوتک‌ها را به عهده بگیرند.»

۱۰ روز به مراسم عروسی‌اش مانده بود

«عبدالباقی» برادر این معلم جوان کودکان در خصوص اتفاق پیش آمده به «اعتماد» می‌گوید: «کمبود آب داریم و نمی‌شود چاه زد. هوتک یک منبع آبی است که سالیان سال است توسط اهالی درست می‌شده تا آب برای مصرف سالانه ذخیره شود. عمق هرکدام از این هوتک‌ها هم حدودا تا ۶ متر می‌رسد. بچه‌های روستا اگر امکاناتی مثل پارک یا هر تفریح دیگری داشته باشند خب سمت هوتک برای گذراندن اوقات فراغت نمی‌روند. تنها تفریح بچه‌های ما این است که کنار هوتک آب بازی کنند.»

وی ادامه می‌دهد: «حصارکشی اطراف هوتک خوب است، اما اینکه هوتک در مناطق ما نباشد، امکان‌پذیر نیست. چون هوتک قسمتی از زندگی روزمره ما به حساب می‌آید. روز شنبه ساعت ۱۱ صبح بچه‌ها کنار یکی از این هوتک‌های نزدیک خانه‌مان برای تمیز کردن لباس‌های‌شان که خاکی شده بود رفته بودند که یک دفعه بچه‌های دیگر جیغ و داد می‌کنند که رقیه غرق شد، مریم غرق شد، نازنین غرق شد. خواهر من هم به محض اینکه صدای بچه‌ها را می‌شنود به داخل آب می‌رود. اول نازنین را نجات می‌دهد و دوباره داخل هوتک می‌رود تا رقیه و مریم را هم نجات دهد که گویا خواهرم نفس کم می‌آورد و هر سه آن‌ها غرق می‌شوند. وقتی هم که خواستیم آن‌ها را از داخل آب بیرون بکشیم هر دو بچه در آغوشش بودند. یاسمین خواهر من بود. ۳۰ سال داشت و معلم بود. من خودم هم معلم این روستا هستم. فقط ۱۰ روز به مراسم عروسی یاسمین مانده بود که این اتفاق افتاد و ما عزادار شدیم. رقیه و مریم هم از اقوام ما بودند.»

او در ادامه در خصوص خواهرزاده‌اش نازنین، دختر ۱۱ ساله‌ای که در همان ابتدا توسط یاسمین نجات پیدا کرد، می‌گوید: «نازنین به خواهرم خیلی وابسته بود. یاسمین خاله‌اش بود. از شنبه تا الان هر روز صبح که از خواب بیدار می‌شود گریه می‌کند تا شب. مرتب می‌گوید کاش من هم مرده بودم.» نازنین در خصوص روز حادثه می‌گوید: «اول مریم داخل آب افتاد. من رفتم او را نجات دهم که رقیه هم داخل آب شد. بعد هم خاله‌ام برای نجات ما آمد. مرا به بیرون از هوتک برد. دوباره برگشت که رقیه و مریم را نجات دهد که غرق شد.» با تعریف این ماجرا ناراحت می‌شود و گوشی تلفن را به مادرش می‌دهد.

فلسفه ساخت هوتک

«منصور کریمدادی» دهیار؛ در خصوص فلسفه ایجاد هوتک می‌گوید: «مردم سیستان‌وبلوچستان از قدیم‌الایام کشاورز و دامدار بودند. حدود سیصد الی چهارصد سال پیش با توجه به زمین‌های حاصلخیز کشاورزی در دشت دشتیاری مردم زندگی‌شان را با این شرایط شروع کردند. وقتی که باران می‌بارید آب رودخانه جاری می‌شد و به خانه‌های این روستاییان خسارت وارد می‌کرد و به عبارتی خانه‌ها را نابود می‌کرد. چاره‌ای که آن زمان برای حل این مشکل در نظر گرفتند کندن یک‌سری گودال‌های دست‌ساز بود که از خاک آن تپه درست کردند. در واقع ساختن هوتک دو نفع داشت یکی اینکه با کندن این گودال‌ها خاک‌هایی به صورت تپه ایجاد می‌شد و ساکنان بالای این تپه‌ها خانه‌های‌شان را بنا کردند. منفعت دیگر همین هوتک بود که آب در آن ذخیره می‌شد و آن‌ها برای مصارف روزمره‌شان استفاده می‌کردند.»

کریمدادی درباره این اتفاق می‌گوید: «غرق شدن در هوتک‌ها به دلیل نبود امکانات زیرساختی از جمله محل بازی و سرگرمی است. وقتی کودکان این مناطق محل بازی ندارند مجبور می‌شوند برای بازی و سرگرمی به کنار این هوتک‌ها بروند. مخصوصا با شروع فصل گرما این کودکان برای شنا و آب بازی به کنار هوتک‌ها می‌روند. مساله دیگر که می‌تواند از این حوادث پیشگیری کند حصارکشی اطراف این هوتک‌ها است که کودکان نتوانند به راحتی برای بازی و سرگرمی کنار این هوتک‌ها بروند.»

محمدکریم عزیزی نماینده سیستان‌وبلوچستان در شورای عالی استان‌ها در این خصوص عنوان کرده بود: «۲ دانش‌آموز به نام‌های مریم و رقیه از روستای سلوربازار دشتیاری برای تهیه آب به هوتک رفته بودند که در داخل هوتک سقوط کرده و غرق شدند. معلم ۳۰ ساله به نام یاسمین برای نجات این ۲ دانش‌آموز به داخل هوتک می‌رود که او نیز غرق می‌شود. همچنین روز پیش از این حادثه در روستای عید و بازار نیز کودک ۴ ساله‌ای بر اثر سقوط در هوتک جان باخت.»

روز جمعه ۲۳ اردیبهشت‌ماه نیز ۲ کودک در دریاچه صورتی چابهار غرق شدند که یکی از آن‌ها توسط پدرش نجات پیدا کرد، اما «محمدعمر» کودک ۴ ساله جان خود را از دست داد.