مدارس ابتدایی در چالش بازگشت امتحان
مزمه‌های بازگشت برگزاری امتحانات به مدارس دوره ابتدایی در حالی مطرح می‌شود که ۱۴ سال است عملکرد دانش‌آموزان این مقطع بر پایه ارزشیابی توصیفی (خیلی خوب، خوب، قابل‌قبول و نیاز به تلاش بیشتر) سنجیده می‌شود.
جامعه ۲۴ - امتحان به دوره ابتدایی بازمی‌گردد؟ این سؤالی است که در روز‌های گذشته بسیاری از خانواده‌ها و فرزندان مدرسه‌ای‌شان پرسیده‌اند. ازحالا پس از ۲ سال کرونایی و عقب‌ماندگی بسیاری از دانش‌آموزان از درس‌هایشان، آموزش و پرورش طی بخشنامه‌ای به مدارس اعلام کرده باید برای تعدادی از درس‌ها آزمون کتبی برگزار شود.
در این بخشنامه آمده که از دانش‌آموزان پایه اول تا سوم ابتدایی در ۲ درس فارسی و ریاضی و برای پایه‌های چهارم و پنجم، ۳ درس فارسی، ریاضی و علوم در کنار ارزشیابی توصیفی، آزمون کتبی هم گرفته شود. وضعیت برای کلاس ششمی‌ها متفاوت است. آن‌ها در کنار ارزشیابی توصیفی باید آزمون هماهنگ منطقه‌ای برای تمام درس‌ها داشته باشند.
در همین بخشنامه همچنین عنوان شده که این آزمون‌ها باید از اول تا دوازدهم خردادماه گرفته شود و نتیجه آن برای ارتقای دانش‌آموزان به پایه‌های بالاتر، درنظر گرفته شود. تصمیم آموزش و پرورش برای برگزاری آزمون کتبی از دانش‌آموزان دوره ابتدایی در شرایطی است که سیستم ارزشیابی توصیفی از سال تحصیلی ۸۸- ۸۷ اجرا می‌شود. با اینکه معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش اعلام کرده بود که برگزاری آزمون به معنای تغییر رویکرد ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی نیست، در این آزمون‌ها نمره‌ای به دانش‌آموزان داده نمی‌شود و رویکرد همان ارزشیابی توصیفی است، اما همین وضعیت، بسیاری از دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان را مضطرب و نگران کرده است
بیشتر بخوانید: ۸۰۰ هزار معلم و کادر آموزشی مشمول طرح رتبه‌بندی معلمان
اضطراب و استرس امتحان آخر سال
زهرا خماریان، ۲۸ سال سابقه آموزگاری دارد. او به‌عنوان معلم پایه اول یکی از مدارس در ملارد، به همشهری می‌گوید که اعلام برگزاری آزمون برای دوره ابتدایی، منجر به ایجاد فشار و استرس در میان برخی از دانش‌آموزان شده است: «از وقتی ماجرای برگزاری آزمون در مدرسه مطرح شده، این استرس در میان برخی از دانش‌آموزان به‌صورت دل‌درد دیده می‌شود. به هر حال خانواده‌ها و دانش‌آموزان نگران شده‌اند؛ حتی به‌خود معلمان هم استرس وارد شده است. دلیل منطقی برای این اقدام وجود ندارد، اگر ارزشیابی توصیفی است، باید کار به معلم سپرده شود، معلم در طول سال با کار‌های عملی که در کلاس انجام شده، دانش‌آموز را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و دیگر نیازی به آزمون‌های پایانی نیست.» او به الزام برگزاری این آزمون‌ها در خرداد اشاره می‌کند: «هر سال معلمان تا اواسط اردیبهشت کتاب‌ها را تمام می‌کنند و زمان باقیمانده برای دوره کردن درس‌ها می‌گذرد، اما امسال اعلام شده برای کلاس اول، دوم و سوم، آزمون‌ها در ۲ تا ۳ روز، آن‌هم حتما در خردادماه برگزار شود.»
خماریان می‌گوید: «در سال‌های قبل تا کلاس پنجم، ارزشیابی توصیفی اعمال می‌شد، اما امسال گفته‌اند که برگه‌های امتحانی باید آرشیو شود، تاریخ داشته باشد و برای آزمون هم برنامه داده شده است. این شیوه در سال‌های قبل اجرا نمی‌شد. در سال‌های قبل، آزمون‌هایی از دانش‌آموزان می‌گرفتیم و حتی آزمون پایانی داشتیم، اما هیچ‌وقت به این شکل نبود.» با اینکه نزدیک به ۱۴ سال است مقطع ابتدایی به‌صورت ارزشیابی توصیفی ارزیابی می‌شود، اما انتقاد‌هایی نسبت به این شیوه برای سنجش دانش‌آموزان وجود دارد.
خماریان در این‌باره می‌گوید: «تا زمانی‌که محتوای کتاب‌ها تغییر نکند، ارزشیابی توصیفی بازخورد مناسبی نخواهد داشت، هم‌اکنون نوعی سمبل‌کاری از سوی معلم و آموزش و پرورش و حتی خانواده‌ها دیده می‌شود. این سیستم به‌خوبی اجرا نشده است و آنچه ما در کلاس‌ها شاهد هستیم، بی‌سواد شدن دانش‌آموزان و بی‌اهمیت شدن ارزشیابی توصیفی است.»
یکی دیگر از معلمان دوره ابتدایی هم به همشهری می‌گوید: «به ما اعلام شده به تمام دانش‌آموزان نمره قبولی بدهیم و ارزشیابی توصیفی، منجر به مردودشدن دانش‌آموزی نشود. گفته‌اند با دست باز برگه‌ها را تصحیح کنید، اگر هم لازم بود، خودتان به دانش‌آموز، جواب‌ها را بدهید که نمره قابل‌قبول بگیرد.»
آموزش مجازی؛ ممنوع
آموزش در مدارس کاملا حضوری است. براساس اعلام آموزش و پرورش به مدارس، آموزش مجازی ممنوع است و دانش‌آموز درصورت ابتلا به کرونا، پس از چند روز استراحت، باید به مدرسه بازگردد. این درحالی است که به‌گفته یکی از معلمان دوره ابتدایی، ساکنان برخی مناطق آنقدر توانایی مالی ندارند که از فرزندشان تست کرونا بگیرند؛ به همین دلیل دانش‌آموز با نشانه‌های سرماخوردگی به مدرسه می‌آید و بیماری را به سایر دانش‌آموزان و معلم منتقل می‌کند. همه این‌ها در شرایطی است که به‌گفته معلمان قرار بود از این سیستم شاید برای دوره‌هایی که دانش‌آموزان امکان حضور در مدارس ندارند، استفاده شود؛ مثل تعطیلی به‌دلیل آلودگی هوا. اما این زمینه فراهم نشده و به‌طور کلی آموزش مجازی تعطیل شده است.
کلاس ششمی، نمی‌تواند کلمات ساده را بنویسد!
خماریان در بخش دیگری از صحبت‌هایش به وضعیت یادگیری و رفتاری دانش‌آموزان پس از حضوری شدن مدارس اشاره می‌کند و می‌گوید: «دانش‌آموزان پس از بازگشت به مدرسه، تفاوت‌های زیادی کرده‌اند. یکسری از آن‌ها مهارت‌های مربوط به نظم و کارگروهی و مهارت‌های زندگی را که در مدارس یاد می‌گرفتند، آموزش ندیده‌اند و بیش از همه در درس‌های فارسی و ریاضی مشکل دارند.» او ادامه می‌دهد: «برخی معلمان می‌گویند تعدادی از دانش‌آموزان در پایه ششم حتی بلد نیستند کلمات ساده را بنویسند. در کنار آن میزان خشونت در مدارس دخترانه هم زیاد شده است. بچه‌ها مهارت‌های ارتباطی را یاد نگرفته‌اند و زمان معاونان و معلمان به شکایت دانش‌آموزان از همدیگر می‌گذرد.»
اکرم هم معلم دوره ابتدایی است و درباره تجربه‌اش از بازگشت دانش‌آموزان به مدرسه به همشهری می‌گوید: «ما متوجه شده‌ایم برخی از دانش‌آموزان که ترم اول مجازی خیلی خوب بودند، حالا به‌شدت دچار مشکل هستند و حتی اسمشان را نمی‌توانند بنویسند؛ این موضوع در پایه‌های بالاتر ابتدایی هم دیده می‌شود. برخی از دانش‌آموزان صورت سؤال را نمی‌توانند بخوانند. به هر حال به‌نظر می‌رسد نزدیک به ۶۰ درصد والدین به دانش‌آموزان کمک می‌کردند و با حضوری شدن کلاس‌ها و حذف آن کمک‌ها، میزان یادگیری دانش‌آموزان مشخص شده است.»
نگرانی از وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان، جزو موضوعاتی است که پیش از این از سوی رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی اعلام شده بود. به‌گفته او، بررسی‌ها نشان می‌دهد، میزان یادگیری دانش‌آموزان در دوره کرونا بسیار افت کرده و در برخی درس‌ها آمار دانش‌آموزان «نیازمند به تلاش» دوبرابر شده است. او همان موقع اعلام کرد که برای جبران افت یادگیری دانش‌آموزان قرار است کلاس‌های جبرانی برگزار شود.
ارزشیابی توصیفی، دانش‌آموزان را بی‌سواد کرده
محمدرضا نیک‌نژاد، دبیر و کارشناس آموزشی است و درباره احتمال جایگزینی آزمون‌های سنتی با ارزشیابی توصیفی توضیحاتی به همشهری می‌دهد. به‌گفته او، اینکه آموزش و پرورش بخواهد ارزشیابی توصیفی را به‌طور کلی حذف کند، خلاف قانون است: «اینکه امسال آزمون‌های کتبی به مدارس بازگشته، شاید به‌دلیل وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان در ۲ سال گذشته بوده است، اما به‌طور کلی براساس سیستم ارزشیابی توصیفی، دانش‌آموزان نباید هیچ امتحانی داشته باشند و همه چیز بر مبنای عملکردشان در طول سال تحصیلی سنجیده می‌شود، اما نکته اینجاست که طی بیش از یک‌دهه اجرای این سیستم، مشخص شده که بسیاری از معلمان در این زمینه سلیقه‌ای برخورد می‌کنند و بسیاری از دانش‌آموزان بدون اینکه واقعا پیشرفتی داشته باشند، به مقاطع بالاتر می‌روند؛ البته چاره‌ای هم نیست، به‌دلیل بالا بودن هزینه‌ها، از بین رفتن اعتبار مدرسه و همچنین اعتراض خانواده‌ها معلمان چاره‌ای ندارند جز اینکه ارزشیابی‌شان منجر به بالا رفتن مقطع دانش آموز شود.»
براساس اعلام این کارشناس آموزشی، این سیستم سبب می‌شود دانش‌آموزان در مقاطع بالاتر دچار مشکل شوند: «خود آموزش و پرورش هم باور ندارد از طریق ارزشیابی توصیفی می‌توان دانش‌آموزان را ارزیابی کرد؛ به همین دلیل دست به دامان آزمون کتبی شده است.»
به‌گفته نیک‌نژاد، سیستم ارزشیابی توصیفی، برای مناطق شهری و متوسط قابل اجراست، در مناطق شهری و متوسط، بخش قابل‌توجهی از آموزش کودکان با خانواده است، اما در مناطق روستایی و دورافتاده، خانواده نمی‌تواند فرزندش را در آموزش همراهی کند؛ به همین دلیل سیستم ارزشیابی توصیفی برای دانش‌آموزان این مناطق خیلی جوابگو نیست: «۷۵ درصد جمعیت کشور شهرنشین هستند و سیستم ارزشیابی توصیفی برای آن‌ها جواب داده، اما دانش‌آموزان مناطق دیگر، با این شیوه، با سواد ضعیفی به پایه بالاتر راه پیدا می‌کنند. در نهایت چنین شیوه‌ای منجر می‌شود دانش‌آموز در مقاطع بالاتر سرخورده شود، احساس کند توانایی ادامه تحصیل ندارد و به خواست خود و خانواده به خیل عظیم ترک تحصیل‌کرده‌ها اضافه می‌شود.» نیک‌نژاد به نکته دیگری هم اشاره می‌کند.
به‌گفته او، حتی اگر قصد آموزش و پرورش از برگزاری آزمون برای دوره ابتدایی سنجش میزان یادگیری آن‌ها باشد، برای ادامه مسیر قرار است چه برنامه‌ای داشته باشد؟ چطور می‌خواهد کلاس جبرانی برگزار کند؟ با چه بودجه‌ای؟ و چطور می‌تواند معلم را در تابستان وادار به برگزاری کلاس‌های حضوری کند؟
منبع: روزنامه همشهری
دیدگاه کاربران
گوناگون
آخرین اخبار
پربحث ترین
پربازدید ترین
