بیش از نیم میلیون نفر در صف تجربی؛ پایان ماراتن کنکور
سال‌هاست که گروه علوم تجربی پرهوادارترین گروه در میان داوطلبان آزمون سراسری ورود به دانشگاه‌هاست. روز گذشته کنکور برای داوطلبان این رشته هم انجام شد و به پایان رسید.
جامعه ۲۴ - وزیر علوم برای بازدید از جلسات آزمون، روز جمعه و داوطلبان حاضر در دانشگاه فردوسی مشهد را انتخاب کرد. چند روز قبل‌تر معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هم در جریان بازدیدش از دانشگاه شهید رجایی گفت: «امسال تعداد داوطلبان در رشته تجربی بیشتر شده و علوم پایه به دلایلی مغفول واقع شده و تعداد داوطلب این رشته‌ها کاهش پیدا کرده است.»
امسال ۵۵۴ هزار و ۸۶۰ داوطلب از آن این گروه آزمایشی شد. تقریبا نیمی از داوطلبان کنکور سراسری در این رشته شرکت کرده‌اند. روز چهارشنبه اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دکتر علی خاکی‌صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم نوشت: «مجموعه‌ای از عوامل و سیاست‌ها منجر به افزایش تعداد داوطلبان در رشته علوم تجربی شده و این سیاست‌ها فقط مختص وزارت علوم نیست، بلکه سیاست‌های سایر دستگاه‌ها و ارگان‌ها هم در بروز و ظهور این وضعیت تاثیرگذار بوده است. در درجه اول با این تصمیمات و سیاست‌ها رشته‌های علوم پایه لطمه خورده‌اند و داوطلبان خیلی کمتر به سمت این رشته‌ها می‌روند.»
او با بیان اینکه این روند ۲۰ سال است که در کشور شروع شده است، ادامه داد: «در چند سال اخیر گرایش به سمت رشته‌های علوم تجربی خیلی بیشتر شده است. البته وضعیت در رشته‌های مهندسی و فنی هم همین طور است.» به باور خاکی‌صدیق یک معضل دیگر مهاجرت نخبگان است که بازار کار در آن موثر بوده است. وزارت علوم کارگروهی برای رسیدگی به وضعیت علوم پایه تشکیل داده است، این روند بررسی شود تا بررسی کنیم که برای حل این معضل چه کاری می‌توانیم انجام دهیم.
بیشتر بخوانید: رقابت بیش از نیم میلیون داوطلب برای کسب صندلی‌های علوم پزشکی
معاون آموزشی وزیر علوم با تاکید بر اینکه رسیدگی به این وضعیت آسان نیست، توضیح داد: وضعیت به وجود آمده ناشی از عرضه و تقاضاست و دانش‌آموزان از دوران مدرسه به این سمت سوق داده می‌شوند: «درست است که اگر شغل و زمینه لازم برای اشتغال‌زایی داوطلبان ایجاد شود آن‌ها قطعا به سمت رشته‌های دیگر هم می‌روند، اما مساله این است که رسیدگی به آن دست وزارت علوم نیست. حقوق، مهندسی و پزشکی را وزارت علوم تعیین نمی‌کند و راه‌حل این مساله فرا ارگانی است.»
حالا سال‌هاست که انواع مسوولان حوزه آموزشی در مورد ازدحام داوطلبان در صف رشته‌های تجربی و امید‌های دور و دراز آن‌ها برای ورود به رشته پزشکی به صورت خاص هشدار می‌دهند. ازدحامی که نهایتا روی ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی تاثیری ندارد و تنها سبب می‌شود که غول کنکور همچنان هیبتش را حفظ کند و نفعش به موسسه‌های کنکور و ناشران کتاب‌های کمک آموزشی برسد.
سال ۹۶ بود که علی زرافشان، معاون وقت متوسطه وزارت آموزش و پرورش در مورد تعداد ظرفیت‌ها گفت: «هجوم متقاضیان به سمت رشته تجربی، برای آن‌ها آسیب‌هایی را به دنبال دارد، مجموع رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی تنها ۱۵ هزار نفر را جذب خواهند کرد، در نتیجه خیل عظیم پشت کنکوری‌ها و ازدحام بیش از حد در این رشته شانس قبولی افراد را کاهش خواهد داد.» در آن زمان تعداد متقاضیان رشته تجربی برای کنکور سال ۹۷ به ۶۸۰ هزار داوطلب رسیده بود و برای همین افزایش بیش از ۱۳۰ هزار نفری‌اش نسبت به کنکور سال قبل توجه بسیاری را به خود جلب کرد و هشدار‌های فراوانی به همراه داشت.
با توجه به همه این عوامل بود که موضوع «هدایت تحصیلی» در چند سال گذشته ناگهان به بحثی جنجالی در آموزش و پرورش بدل شد. آموزش و پرورش تلاش کرد تا با رصد نمره‌ها، نظر معلمان، بررسی استعداد‌ها و نظر والدین و دانش‌آموزان ترکیبی به وجود آورد که حکم نوعی غربالگری را هم داشته باشد. در عین حال هدف عمده این نوع هدایت تحصیلی کاستن از بار ورود به رشته علوم تجربی در مقطع متوسطه دوم بود. چاره قرار بود در کم کردن تعداد متقاضیان رشته تجربی در دبیرستان باشد تا از حجم ازدحام پشت در کنکور تجربی کاسته شود. در سال اول و دوم نحوه هدایت تحصیلی و چرایی اجرای آن البته به جار و جنجال بسیار همراه شد. رسانه‌ها شروع کردند به پوشش حرفهای والدینی که ناگهان با پیشنهاد‌های مدارس مبنی بر ورود به هر رشته‌ای غیر از تجربی مواجه می‌شدند. از آن سال به بعد تلاش بیشتر روی تبلیغ رشته‌هایی مانند فنی و حرفهای بوده. کارشناسان بسیاری در تلاش هستند که بگویند با نوع بازار کاری که در حال تغییر است، فراگرفتن حرفه باید بیشتر از شکل سنتی ورود به دانشگاه و ادامه تحصیلی در رشته‌های نظری و تجربی مورد توجه قرار بگیرد. اما واضح است که نوع درآمد پزشکان و جایگاه اجتماعی آن هنوز هم وسوسه بزرگی برای پیوستن داوطلبان به صف تجربی است.
روی دیگر سکه
کرونا که آغاز شد و فهرستی از جان‌باختگان خدمت از پرستار گرفته تا پزشک و متخصص که رسید شاید واقعیت پیوستن به جامعه پزشکی کمی آشکارتر شد. به علاوه خبر‌هایی که در یکی، دو سال گذشته در مورد وضعیت دانشجویان پزشکی، رزیدنت‌ها و آمار مهاجرت پزشکان رسید، چهره‌ای واقعی‌تر از آنچه زیر پوست نظام سلامت می‌گذرد به نمایش گذاشت. در ماه سال پیش بود که حساب کاربری نظام پزشکی نوشت: «طی ده ماه گذشته از شیوع کرونا ۲۰۰ پزشک جان باخته‌اند و ۳۰۰۰ پزشک مهاجرت کرده‌اند!» این خبر مثل بمب ترکید. آمار کادر درمان جانباحته در دوران کرونا به عدد ۲۰۰ رسیده بود و همه می‌خواستند بدانند این عدد مهاجرت از کجا آمده است. همان زمان حسین کرمان‌پور، مدیر روابط‌عمومی سازمان نظام پزشکی و رییس بخش اورژانس بیمارستان سینا، درباره معیار اعلام این عدد جدید به روزنامه شرق توضیح داد: «پزشکان برای مهاجرت از ایران و ادامه کار تخصصی خود در خارج از کشور نیاز به تاییدیه‌ای از سازمان نظام پزشکی دارند و معمولا هر وقت برای مهاجرت تصمیم قطعی بگیرند و بخشی از کار‌ها را انجام دهند، سراغ این تاییدیه می‌آیند. این عدد سه هزار نفر براساس همین تاییدیه‌ها منتشر شده است».
کمی بعد نوبت به مشاور عالی رییس سازمان نظام پزشکی کشور رسید که بگوید این آمار احتمالا حداقل مهاجرت پزشکان را نشان می‌دهد. علی تاجرنیا به سایت خبری انتخاب گفت: «آمار دقیقی از پزشکان مهاجر ایرانی وجود ندارد، چراکه همه کسانی که مهاجرت می‌کنند، رسما چیزی به ما اعلام نمی‌کنند که ما قصد مهاجرت داریم. این آمار‌هایی که مطرح می‌شود نیز مربوط به همان تعداد افرادی است که برای دریافت رضایتنامه کاری به سازمان نظام پزشکی مراجعه می‌کنند. همچنین بعضا اخبار پراکنده‌ای درباره تعداد پزشکان مهاجر شنیده می‌شود. وگرنه آمار دقیق پزشکان مهاجر می‌تواند بیشتر از اعدادی باشد که گفته می‌شود، چراکه فقط در یک ایالت آنتاریو واقع در کانادا قریب به ۴۰۰ دندانپزشک ایران مشغول به کار هستند.»
از ابتدای سال ۱۴۰۰ مساله وضعیت پزشکان و دانشجویان پزشکی به نقطه حساس‌تری رسید. ناگهان خبر‌هایی مبنی بر خودکشی برخی رزیدنت‌ها منتشر شد که وجهه دیگری از فشار و فرسودگی در این رشته‌ها را نشان می‌داد. این اتفاق البته محدود به سال گذشته نیست. خبرآنلاین در گزارشی که سال ۹۸ منتشر کرد تنها در مورد دانشگاه جندی‌شاپور اهواز نوشته بود که «۸ سال اخیر ۵ نفر در دانشگاه جندی‌شاپور خودکشی کرده‌اند».
به‌رغم رویه معمول که انکار خبر‌هایی از این دست است، وزارت بهداشت به فشاری که روی دانشجویان پزشکی است، اذعان داشت. سخنگوی وزارت بهداشت، تحصیل در رشته پزشکی را بسیار سخت دانست و گفت: «دستیاران در مدت تحصیل خود و حضور در فضای درمانی از سه بعد در فشار هستند که یکی از این موارد مبحث «معیشتی و موضوعات رفاهی» این عزیزان است، مساله دوم بحث «فشار کاری» در این دوران است و مشکل سوم بحث «آینده شغلی» دانشجویان دستیاری است که این آینده شغلی سابق بر این، شرایط بهتری داشت، اما مسائل مختلف دست به دست هم داده که کار را برای این عزیزان در حال حاضر سخت‌تر کرده است.» سیماسادات لاری در مورد فشار کاری دستیاران پزشکی توضیح داده بود: «یک مشکل عمده دستیاران این بود که در برخی دانشگاه‌ها کشیک این عزیزان حد و نصاب و سقف مشخصی نداشت که با همکاری خوب معاونت آموزش وزارت بهداشت سقف کشیک دانشجویان دوره دستیاری ۱۲ کشیک در ماه تصویب و ابلاغ شد. کشیک به معنای بیدار بودن یک شبانه‌روز آن هم به هر شکلی که گذشت نیست، کشیک به معنای حواس جمع بودن شما در این مدت است تا بیمار را از دست ندهید و روز بعد باید در مورنینگ ریپورت تمامی فعالیت‌های خود در کشیکی که گذراندید را گزارش دهید. متاسفانه برخی دانشگاه‌ها ممکن است سقف تعداد ۱۲ کشیک را در خصوص دستیاران رعایت نکنند که در جلسات اخیر تاکید کرده‌ایم که حتما دانشگاه‌ها ملزم به رعایت سقف کاری دستیاران هستند. البته در این میان مشکلات دانشگاه‌ها به دلیل فشار کووید ۱۹، فشار بر دستیاران را فزاینده کرده است.» با وجود همه این خبر‌ها شاید بتوان انتظار داشت که حالا جامعه تصویری واقعی‌تر از رشته‌های پزشکی داشته باشد. شاید بخش‌هایی از این آشکار شدن‌ها کمک کند که صف‌های صد‌ها هزار نفری داوطلبان برای ورود به رشته‌های تجربی و به صورت خاص رشته‌های علوم پزشکی کمی تعدیل شود. با این حال برای روی آوردن به رشته‌ها و مهارت‌های دیگر تنها پای نظام آموزشی کشور اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالی در میان نیست. به قول معاون آموزشی وزارت علوم «اگر شغل و زمینه لازم برای اشتغال‌زایی داوطلبان ایجاد شود آن‌ها قطعا به سمت رشته‌های دیگر هم می‌روند».
منبع: روزنامه اعتماد
دیدگاه کاربران
آخرین اخبار
پربحث ترین
پربازدید ترین
