گوناگون برگزیده فرهنگی
کد خبر: ۴۱۲۳۳
تاریخ انتشار: ۱۰:۱۴ ۱۹ مرداد ۱۴۰۱

بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج از تولد تا علت فوت

امیر هوشنگ ابتهاج متخلص به سایه شاعر و پژوهشگر نامدار معاصر در ۱۹ مرداد ماه سال ۱۴۰۱ درگذشت.

بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج
جامعه ۲۴ «هوشنگ ابتهاج»، یا «ه. ا. سایه» شاعر معاصر ایرانی و از محبوب‌ترین شاعران در میان جوانان و دوست داران شعر است که متولد ۶ اسفند ۱۳۰۶ بود. از معروف‌ترین آثار او می‌توان به شعر‌های «ارغوان» و «زندگی» اشاره کرد.
 
او شاعری توانا بود که به هر دو سبک کهن و نو شعر می‌سرود. علاوه بر توانایی‌ها و هنرمندی او، دلایل دیگری نیز در شهرت و شناخته شدن آثار او موثر بوده‌اند؛ به‌طور مثال، شعر او بار‌ها توسط هنرمندان و خواننده‌های محبوب ایرانی، به‌صورت ترانه و تصنیف، اجرا شده است.
 
از عوامل دیگر محبوبیت او در میان مردم، همراهی او با روح زمانه و شرایط اجتماعی است. شعر او نسبت به آنچه در اجتماع می‌گذرد بی تفاوت نیست. او مضامین اجتماعی و دغدغه‌های مردم را، با هنرمندی به رشته شعر درمی‌آورد.
 
بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج از تولد تا علت فوت

هوشنگ ابتهاج (سایه) کیست؟

هوشنگ ابتهاج از شاعران معاصر ایران است. او به هر دو سبک کلاسیک و نو، شعر می‌سراید. ابتهاج علاوه بر شعر و ادبیات، در زمینه موسیقی نیز فعالیت داشته و از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ سرپرست برنامه «گل‌ها» در رادیو ایران و پایه‌گذار برنامه موسیقی «گلچین هفته» بوده است.
 
او بعد از حادثه خونین میدان شهدا (ژاله) و کشته‌شدن مردم به دست نیرو‌های رژیم وقت، به‌همراه «محمدرضا لطفی»، «محمدرضا شجریان» و «حسین علیزاده»، به نشانه اعتراض، از همکاری با رادیو کناره‌گیری کرد.
 
غزلیات، تصنیف‌ها و اشعار نوی او بار‌ها توسط هنرمندان بزرگی، چون محمدرضا شجریان، حسین قوامی و شهرام ناظری و خوانندگان دیگری مانند علیرضا افتخاری و محمد اصفهانی اجرا شده است. دو تصنیف معروف «تو‌ای پری کجایی» و «ایران‌ای سرای امید» یا «سپیده» از سروده‌های او هستند.
 
بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج از تولد تا علت فوت

تولد و دوران کودکی هوشنگ ابتهاج

امیرهوشنگ ابتهاج در ششم اسفند ماه ۱۳۰۶ در خانواده‌ای سرشناس از اقلیت‌های مذهبی، در شهر رشت زاده شد. پدرش «میرزا آقاخان ابتهاج» از بزرگان رشت بود. ابتهاج تحصیلات ابتدایی و بخشی از تحصیلات متوسطه را در رشت گذراند و سپس برای ادامه تحصیل راهی تهران شد.
 
او از همان کودکی به هنر علاقه داشت و در کنار درس به فراگیری نقاشی و مجسمه‌سازی نیز مشغول شد. به گفته خودش:
 
«در همان هشت تا ده سالگی برای غذا پختن حرص می‌زدم. یک بار هم سه ماه تابستان مرا فرستادند پیش یک خانم خیاط. شاید، چون در خانه شلوغ می‌کردم. گلدوزی و دِسْمِه دوزی هم از او یاد گرفتم. مدت کوتاهی هم پیش «موسیو یرواندی» نوازنده ارکستر سمفونی تهران، مشق ویولن کردم».
 
بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج از تولد تا علت فوت

خانواده هوشنگ ابتهاج (سایه)

در بیوگرافی امیر هوشنگ ابتهاج لازم به ذکر است که او اولین فرزند میرزا آقا خان ابتهاج و فاطمه رفعت و تنها پسر یک خانواده ۴ فرزندی بود.
 
پدرش آقاخان ابتهاج از مردان سرشناس رشت و مدتی رئیس بیمارستان پورسینای این شهر بود.

دوران تحصیل امیرهوشنگ ابتهاج

هوشنگ ابتهاج شروع تحصیل و ادامه‌ی تحصیلات ابتدایی و بخشی از تحصیلات دبیرستانی در مدارس عنصری، قاآنی، لقمان و شاهپور در شهر رشت و بعد برای کلاس پنجم متوسطه در دبیرستان تمدن تهران سپری کرد.
 
بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج از تولد تا علت فوت

ازدواج و همسر هوشنگ ابتهاج

هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۳۷ وقتی ۳۱ ساله بود با آلما مایکیال ازدواج کرد که ثمره آن چهار فرزند بنام‌های یلدا متولد ۱۳۳۸، کیوان متولد ۱۳۳۹، آسیا متولد ۱۳۴۰ و کاوه متولد ۱۳۴۱ می‌باشد.

اولین مجموعه شعر هوشنگ ابتهاج

استاد ابتهاج در سال ۱۳۲۵ وقتی ۱۹ ساله بود به عشق دختر مورد علاقه خود بنام گالیا که ارمنی بود اولین مجموعه شهر خود را بنام نخستین نغمه‌ها منتشر کرد.

تخلص (سایه) هوشنگ ابتهاج

تخلص شعری ابتهاج، «ه. ا. سایه» است به همین سبب او در میان مردم و شعر دوستان به نام سایه نیز مشهور است. ابتهاج در مورد دلیل انتخاب این تخلص می‌گوید:
 
«حروف و کلمات برای من رنگ دارند. «ر» خاکستری، «گ» نارنجی و «ج» سیاه است. «ی» کلمات برایم سرد و گرم‌اند. سایه کلمه‌ای سرد است. گلابی کلمه‌ای گرم. به‌گمان من، در کلمه سایه یک مقدار آرامش و خجالتی‌بودن و فروتنی و بی‌آزار بودن هست. این‌ها برای من جالب بود و با طبیعت من می‌ساخت. خود کلمه سایه از نظر حروف الفبا حرف نرم بدون ادعایی است. در آن نوعی افسوس است و ذات معنای این کلمه، نوعی افتادگی دارد در مقابل خشونت و حتی می‌شود گفت وقاحت».

ورود هوشنگ ابتهاج به رادیو تا استعفا

از سال ۱۳۵۰ وقتی ۴۴ ساله بود سرپرست برنامه گل‌ها در رادیو ایران شد و برنامه موسیقیایی گلچین هفته را پایه گذاری کرد و در سال ۱۳۵۷ بعد از حوادث میدان ژاله به همراه محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی و حسین علیزاده در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ از رادیو استعفا داد.

کتاب‌های هوشنگ ابتهاج تا قبل از انقلاب

هوشنگ ابتهاج بعد از نخستین نغمه‌ها در سال ۲۵، مجموعه شعر‌های سراب در سال ۱۳۳۰ را منتشر کرد و تا قبل از انقلاب اسلامی مجموعا هفت کتاب از شعر‌های ایشان منتشر شد.
 
بعد از انقلاب نیز ۵ جلد کتاب او چاپ شده است.

ماجرای مهاجرت هوشنگ ابتهاج به آلمان

هوشنگ ابتهاج درمورد مهاجرت به آلمان می‌گوید: «رفتن من به آلمان اجبار نبود، اول یکی از بچه هایم رفت آلمان، بعد زنم رفت که بچه ام تنها نباشد، بعد بچه‌های دیگر رفتند، یک مدتی هم من ممنوع الخروج بودم، بالاخره من هم سال ۶۴ رفتم».
 
«مهاجرت نکردم و گاهی تهران هستم. او درمورد زندگی در آلمان می‌گوید: در طول روز دو سه ساعت بیشتر نمی‌خوابم، صبح خیلی زود بیدار می‌شوم، چایی درست می‌کنم و با کمی نان خشک صبحانه می‌خورم».
 
«روز‌ها می‌نشینم تلویزیون تماشا می‌کنم و می‌بینم دنیا روز به روز دیوانه‌تر می‌شود، بعد ناهار می‌خورم و دوباره دیوانگی دنیا را تماشا می‌کنم که بدانم آخر این دیوانگی دنیا به کجا خواهد کشید».
 
«بعد شب هم کمی می‌روم و میخوابم، ویروس شعر گفتن هم همیشه هست و هر از گاهی چیز‌هایی می‌نویسم».
 
بیوگرافی کامل هوشنگ ابتهاج از تولد تا علت فوت

درگذشت هوشنگ ابتهاج

هوشنگ ابتهاج در کشور آلمان هنگامی که  ۹۴ سال سن داشت، درگذشت.
 
(بامداد ۱۹ مرداد) یلدا ابتهاج (دختر سایه) خبر فوت پدرش را در صفحه اینستاگرامش اعلام کرد و نوشت:
 
«بگردید، بگردید، درین خانه بگردید
درین خانه غریبید، غریبانه بگردید
سایه
 
سایه ما با هفت‌هزارسالگان سربه‌سر شد».
دیدگاه کاربران