
رتبهبندی معلمان فقط یک سطر از سند تحول آموزش و پرورش است!
پس از کش و قوس فراوان بالاخره طرح رتبه بندی معلمان به مرحله اجرا رسید. با وجود اجراییشدن طرح رتبه بندی معلمان، اما افق حل همه مشکلات آموزش و پرورش دور بهنظر میرسد. وقتی به کوه مشکلات این وزارتخانه نگاه میکنیم، به نظر میرسد هنوز باید برای رسیدن به قله اهداف این حوزه، قدمهای بزرگتر و بیشتری برداشته شود.
جامعه ۲۴- پس از کش و قوس فراوان بالاخره طرح رتبه بندی معلمان به مرحله اجرا رسید. با وجود اجراییشدن طرح رتبه بندی معلمان، اما افق حل همه مشکلات آموزش و پرورش دور بهنظر میرسد. وقتی به کوه مشکلات این وزارتخانه نگاه میکنیم، به نظر میرسد هنوز باید برای رسیدن به قله اهداف این حوزه، قدمهای بزرگتر و بیشتری برداشته شود.
روزهای پایانی دولت قبل در حالی موضوع ارائه لایحه اجرایی طرح رتبه بندی معلمان داغ شد که بسیاری از نمایندگان مجلس در همان زمان این اقدام را تلاش برای انداختن توپ مشکلات آموزش و پرورش به زمین دولت سیزدهم میدانستند و با وجود کسری بودجه شدید، اعلام آمادگی برای اجرای این طرح را تلاشی برای ایجاد نارضایتی در میان معلمان تعبیر میکردند. به هر حال رتبه بندی معلمان پس از طی مراحل طولانی تصویب و نوشتن آیین نامه و تخصیص بودجه، اکنون رنگ اجرا را به خود دیدهاست.
این روزها در شرایطی که بحث اصلاح سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم مطرح است، شاید بتوان این سند را نماد مناسبی دانست تا دورنمایی از وضعیت آرمانی حوزه آموزش عمومی و راه زیادی که تا رسیدن به آن نقطه هنوز باقیمانده نمایان شود. از سوی دیگر، اردیبهشت ماه امسال بود که رهبر معظم انقلاب به یکی از مشکلات حوزه آموزش عمومی اشاره و از مطالب بی فایده کتابهای درسی انتقاد کردند؛ موضوعی که البته با توجه به چاپ کتب درسی برای سال تحصیلی جدید و مراحل تدوین کتابهای درسی، وعده داده شد تا شاید سال دیگر تحولی در خصوص آن اتفاق بیفتد.
البته همه مشکلات آموزش و پرورش راه حلهای یک ساله ندارند و حتی تعارض فکری قانونگذاران و مجریان نیز خود مانعی برای حل برخی از این مشکلات شدهاست؛ مثلاً در حالی که وزارت آموزش و پرورش تلاش دارد جذب معلم مورد نیاز خود را از طریق دانشگاه فرهنگیان ساماندهی کند، نمایندگان مجلس سعی دارند وضعیت مدرسان فعلی را به هر اسمی سریعتر به کارمند استخدامشده تبدیل کنند.
همین مسئله با توجه به اینکه آموزش و پرورش با هزینهکرد منابع خود در طرح رتبه بندی معلمان عملاً توان مالی زیادی برای مانور روی توانمندسازی دانشگاه فرهنگیان ندارد، موجب ایجاد اختلافاتی در این حوزه بین دو طرف شدهاست. با وجود همه این مسائل تصور کنید وزیر آموزش وپرورش نیز معمولاً یکی از کمترین عمرهای وزارتی را در میان دیگر اعضای کابینه دارد و دور از ذهن نیست که به جای برنامههای بلندمدت تلاش کند تا به نحوی رضایت نمایندگان مجلس و البته درخواستهای هیئت دولت را مدنظر قرار دهد.با این دورنما که از برخی از مشکلات آموزش و پرورش کشور تصویر شد، به سراغ یکی از اعضای کمیسیون آموزش مجلس رفتیم تا ببینیم حال که از گردنه طرح رتبه بندی معلمان گذشته ایم، برنامه مجلس شورای اسلامی برای ساماندهی بقیه مشکلات این حوزه چیست و قرار است در فرصت باقیمانده از مجلس چه اولویتهایی پیگیری شود.
بیشتر بخوانید: اصلاحات طرح رتبهبندی معلمان باعث رفع نگرانیها می شود؟
نقلیچ شادمهر، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی طرح رتبه بندی معلمان را افتخار کمیسیون آموزش مجلس میداند که با اتفاق آرا مجلس تصویب شد و میگوید: «هر چند لایحه رتبه بندی و همسان سازی جزو درخشانترین کارهای مجلس میتواند باشد، اما کش و قوسهایی که بابت نگارش آیین نامه و نوشتن شیوه نامه داده شد آن هم در حالی که معلمان ۱۲ سال آزگار بابت این طرح معطل شدهبودند، مقداری از زیبایی و حلاوت طرح رتبه بندی و همسان سازی را گرفت که همه اعتبار آن هم تأمین شده و فقط بحث روی آیین نامه، شیوه نامه و مسائل اینچنین آن ماندهبود و یک مقداری آن را برای معلمان تلخ کرد.»
شادمهر در ادامه در خصوص برنامههای بعدی مجلس در حوزه آموزش و پرورش میگوید: «در حال حاضر ما بحث تأمین نیروی انسانی و ساماندهی وضعیت نابسامان آموزشی را در شرایطی مطرح کرده ایم که یک آمار و اطلاعات مناسب و یک خروجی دقیق از میزان کمبود معلم در آموزش و پرورش نداریم. یک سازمان میگوید ۱۷۶ هزار، دیگری ۲۰۰ هزار و یک طرف هم ۲۲۰ هزار را عدد کمبود معلم بیان میکند، آن هم در شرایطی که در هر صورت خروجی از آموزش وپرورش هم وجود دارد. در رابطه با مسئله کمبود معلمان چند طرح را در کمیسیون آموزش مجلس بررسی کردیم و قرار شد آنها را با هم مخلوط کنیم و یک طرح را طی هفتههای آینده به صحن مجلس برای رأی گیری بیاوریم.»
وی در خصوص لزوم طرح تأمین و ساماندهی نیروی انسانی در آموزش و پرورش میگوید: «به کارگیری نیروی انسانی در آموزش و پرورش اکنون تبدیل به یک آشفته بازار شدهاست. برای خرید خدماتی ها، برخی از نهضتیهایی که ۶ هزار نفر از آنها مانده اند، طرح مهرآفرین، مربیان قرآن، پیش دبستانیها تعهدی ایجاد شدهاست. قبلاً بدون ضابطه آنها را گرفته اند و اکنون که میخواهند ضابطهمند کنند، امکان آن نیست. ما نشستهای مختلفی با سازمان امور استخدامی و سازمان برنامه و بودجه برگزار کرده ایم و خیلی از این مسائل نیروی انسانی در کمیسیون طرح و در قالب تیمها و کارگروهها بررسی شدهاست. بر این اساس به دنبال ساماندهی این مسئله هستیم.»
شادمهر در بخش دیگری از این گفتگو در خصوص آخرین وضعیت جذب معلم از طریق دانشگاه فرهنگیان با تأکید براینکه این طرح کنار نخواهد رفت، میگوید: «طرح تأمین نیروی انسانی برای آموزش و پرورش در مسیر صحن است و یکی از طرحها این است که بعد از اینکه از طریق آزمون افراد قبول شدند، یک سال در دانشگاه فرهنگیان آموزش بینند.»
عضو کمیسیون آموزش مجلس در خصوص طرح وزارت آموزش و پرورش برای جذب معلم از طریق دانشگاه فرهنگیان با تأکید براینکه این دانشگاه فعلاً ظرفیت تأمین نیروی آموزش و پرورش را ندارد، معتقد است: «ظرفیت دانشگاه فرهنگیان ۲۵ هزار نفر در سال است، در حالی که میزان بازنشستههای آموزش و پرورش در سال ۵۰ هزار نفر است و این اصلاً با هم همخوانی ندارند.»
وی با بیان اینکه در موضوع جذب معلم دیگران هم باید پای کار بیایند، ادامه میدهد: «مثلاً آموزش عالی باید از فضای آموزشی، مربیان و معلمان دانشگاههای پیام نور یا جامع علمی و کاربردی استفاده کند و آنها را ذیل دانشگاه فرهنگیان بیاورد، ولی این کار انجام نمیشود؛ در حالی که پیام نور خیلی از نیروهای خود را تعدیل کرده، میتوان آنها را به عنوان معلم یا در دانشگاه فرهنگیان به کار بگیرند، ولی با این سیستم راکدی که الان داریم اصلاً چنین چیزی امکان پذیر نیست.»
شادمهر با اذعان به اینکه مجلس الان طرح آنچنانی در مورد دانشگاه فرهنگیان ندارد، خاطر نشان میکند: «فعلاً بحث جذب، افزایش سهمیه و افزایش پذیرش معلمان است.»
وی با بیان اینکه اکنون در مورد ظرفیت آموزش، فضای آموزشی و همچنین تأمین نیرو مشکل داریم، میگوید: «اخیراً یک طرحی مطرح شده که دانشجویان سالهای آخر در مدارس آموزش عالی یا دانشگاه فرهنگیان به عنوان معلم دوره ببینند. مثلاً آنهایی که هم اکنون نیز دبیر ادبیات فارسی، فیزیک و شیمی هستند، بیایند سال آخر یا دو سال آخر خود را در دانشگاه تربیت معلم بگذرانند و بعد جذب آموزش و پرورش شوند؛ البته این طرح کامل و شفاف و هنوز در مجلس هم مطرح نشدهاست، با این حال صحبت آن مطرح شدهاست.»
عضو کمیسیون آموزش مجلس، ساماندهی و سازماندهی نیروهای انسانی آموزش وپرورش را یکی از مباحث فعلی مدنظر کمیسیون آموزش مجلس میداند و میگوید: «اخیراً سازمان اموراستخدامی گلایه کرده که ما شاید نزدیک ۲۰۰ هزار نیروی ستادی داشته باشیم، حال این سؤال مطرح است که این همه نیروهای ستادی در آموزش و پرورش چکار میکنند؟ یعنی آنقدر دستگاهها عریض و طویل شده اند که این همه آدم بیکار و عاطل باشند؟ آن هم در حالی که خود اینها میتوانند معلم شوند و معلمی کنند.»
وی با طرح این ایده که شاید بتوان ۹۰ هزار نفر از نیروهای ستادی آموزش و پرورش را جذب بخش تدریس و معلمی کرد، میگوید: «این ۹۰ هزار نفر میتواند با توجه به اینکه به طور میانگین آموزش و پرورش ۲۰۰ هزار نفر کمبود نیرو دارد، بسیار کمککننده باشد؛ البته متأسفانه در امور استخدامی یک داده و آمار مناسب نداریم و آمار قابل استناد و شفاف ارائه نمیشود، بلکه پنهان کاری میکنند و به نظر میرسد دستگاهها نسبت به هم ترس و واهمه دارند و نمیخواهند همدیگر را لو بدهند. از سوی دیگر تا آمار درست و حسابی هم نباشد، نمیتوان کاری انجام داد.»
شادمهر طرح بعدی در کمیسیون آموزش مجلس را بحث کنکور میداند و میگوید: «در شرایطی که با دخالت شورای عالی انقلاب فرهنگی در موضوع کنکور روبهرو هستیم، یکی از نمایندگان طرحی در این خصوص داده و حتی استیضاح وزیر هم در آن آمدهاست.»
وی با تأکید بر اینکه اکثر کمیسیون آموزش مجلس مخالف مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند، میگوید: «در حالی که ما داشتیم بررسی میکردیم در مورد کنکور طرحی بدهیم، شورای عالی انقلاب فرهنگی یک دفعه با نامه وزیر مصوبهای داد و قانونگذاری کرد. ما معتقد هستیم تنها قانوگذار کشور مجلس است و شورا باید سیاستگذاری انجام دهد.»
عضو کمیسیون آموزش مجلس همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص برنامههای مجلس برای نظارت بر اجرای سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش میگوید: «یکی از کارهایی که مجلس در مورد فقط یک سطر از سند انجام داد، بحث رتبه بندی معلمان است که ما هنوز به حد کامل آن هم نرسیده ایم. حال اگر بخواهیم سند را به شکل کامل اجرا کنیم، من خودم شک دارم که دولت بتواند آن را انجام دهد، چون در بحث سازماندهی این همه مشکل داشت.»
وی همچنین با انتقاد از اینکه سازمان اموراستخدامی یا برنامه و بودجه فقط معلم را در مدارس میبینند، میگوید: «این نوع نگاه در حالی است که مانند بیمارستان که علاوه بر پرستار، مدیر داخلی، پزشک و بهیار هم میخواهد، مدارس هم نیاز به مشاوره، خدمتکار، مشاور تحصیلی، معاون اجرایی و معاون پرورشی هم دارد، ولی همه اینها را کنار زده ایم و کلاً کمبود نیرو داریم. حتی برخی از مدارس الان با یک مدیر میچرخد یا یک معلم پنج کلاس دارد که این واقعاً وضعیت نابسامانی را در آموزش و پرورش حاکم کردهاست.»