لامبدا و چند تذکر پروتکلی

جامعه ۲۴ - نمونه آن بی اطلاعی سازمان راهداری به عنوان دستگاه مجری از پروتکل ابلاغی روز گذشته وحیدی وزیر کشور به عنوان فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کروناست که از ضعف در پیگیری و هماهنگی دستگاه‌های متولی حکایت دارد.

در شرایطی که مکررا پزشکان و متخصصان درباره سرایت پذیری بالای سویه لامبدا می‌گویند و نسبت به مراقبت بیشتر از مرز‌ها برای جلوگیری از ورود این سویه هشدار می‌دهند، هنوز در ابلاغ دستورات وزیر کشور به وزارتخانه‌های مرتبط و اجرای دقیق پروتکل‌های مراقبتی در برخی دستگاه‌ها ابهام و تاخیر وجود دارد؛ تاخیری که در سویه‌های قبلی نیز موجب شکل گیری پیک‌های جدید و افزایش بی سابقه آمار‌های کرونا ویروس شد.

روز سه شنبه (۹ شهریورماه) از ابلاغیه جدید فرمانده قرارگاه عملیاتی مقابله با کرونا به استانداران سراسر کشور مبنی بر برقراری تمهیدات لازم از سوی استان‌های مرزی و دستگاه‌های ذیربط، در راستای پیشگیری از ورود سویه کرونای لامبدا از کشور‌های مبداء جهش و یا دیگر کشور‌هایی که شیوع این نوع از ویروس در آن‌ها مشاهده و گزارش شده، است خبر داد و این در حالیست که امروز (چهارشنبه۱۰ شهریورماه) جواد هدایتی، مدیرکل ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای از عدم ابلاغ پروتکل خاص برای لامبدا خبر داده است.

هرچند که برای شیوه نامه‌های تدوین شده در گذشته هیچگاه میزان اثربخشی و تاثیرگذاری یا بررسی نشده یا نتایج بررسی‌ها اعلام نشده است، اما شاید افزایش آمار‌های بستری و فوتی در پیک پنجم ناشی از شیوع سویه دلتا نشان از ناکارآمدی پروتکل‌های قبلی داشته یا نشان دهنده اجرا نشدن درست آنهاست. بر همین اساس تاکید می‌کند: بر اساس پروتکل‌های بهداشتی کشور‌های مختلف به سه دسته ممنوعه، پرخطر و کم خطر دسته بندی شده و برای هر یک از آن‌ها ضوابط و پروتکل‌های خاصی در نظر گرفته شده، اما تا کنون پروتکل خاصی برای لامبدا اعلام نشده است.

عدم هماهنگی‌ها در مقابله با سویه‌های جدید در تجربه‌های گذشته نیز دیده شده است و تأخیر در ابلاغ شیوه نامه‌ها فارغ از اثربخشی آن‌ها خود موضوعی است که مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است؛ دستگاه‌هایی که ابلاغیه‌ها را با تأخیر دریافت می‌کنند در همین تأخیر‌ها شاهد ورود سویه‌های جدید بوده ایم در هنگام ورود سویه دلتا نیز وزیر کشور سابق بار‌ها بر لزوم نظارت دقیق بر کنترل مرز‌های هوایی تاکید کرد، اما در نبود هماهنگی دستگاه‌ها دلتا وارد کشور شد و روز‌های سیاه کرونایی را با آمار‌های فوتی روزانه تا ۷۰۹ نفر در کشور رقم زد.

بیشتر بخوانید: احتمال وصل شدن پیک کرونای دلتا به لامبدا

در مورد بازگشایی مدارس نیز سوالاتی مطرح است که آیا پروتکل‌های بهداشتی مناسب برای تشکیل کلاس‌های حضوری تدوین شده است؟ و آیا زیرساخت‌های لازم برای رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی در مدارس سراسر کشور وجود دارد؟ از سوی دیگر بازگشایی مدارس بار زیاد ترافیکی و حجم زیادی از مسافر را برای حمل و نقل عمومی به همراه دارد، حمل و نقل عمومی که در کلانشهر‌ها مدتهاست گرفتار نبود منابع مالی است و برای اجرای پروتکل‌های بهداشتی ظرفیت لازم را ندارد حال با ورود احتمالی لامبدا که واکسن گریزی بالایی نیز دارد، آیا تمهیدات و پروتکل‌های قبلی می‌تواند از بروز دوباره روز‌های سیاه کرونایی جلوگیری کند؟

البته وزارت کشور در ابلاغیه خود خطاب به وزارت راه وشهرسازی و رئیس کمیته حمل ونقل ستاد ملی مدیریت کرونا، تاکید کرده است: به منظورنظارت سازمان‌ها وشرکت‌های وابسته به آن وزارت، بر رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، درتمامی مبادی ورودی وخروجی کشور (اعم از هوایی، دریایی، ریلی و زمینی)، فرودگاه ها، پایانه‌ها و ایستگاه‌های ریلی، جهت مقابله جدی با ورود سویه کرونای لامبدا، به داخل کشور دستورات لازم اجرا شود.

حال جای طرح این سوال وجود دارد که باتوجه به تفاوت‌های مشهود سویه لامبدا نسبت به سویه‌های قبلی همچون سرایت پذیری بالاتر و واکسن گریزی آیا پروتکل‌های قبلی برای نظارت بر مرز‌ها موثر خواهد بود؟ از سوی دیگر در جهت ایجاد آمادگی در صورت ورود احتمالی لامبدا آیا شیوه نامه‌های بهداشتی مطابق با آن تدوین شده است؟ و نیاز نیست در طرح هوشمند محدودیت‌ها بازنگری شود؟

آنچه که تجربه اعمال محدودیت‌ها ظرف ۱۹ ماه از آغاز شیوع کرونا ویروس در کشور نشان می‌دهد از سوی کارشناسان و برخی مسئولین نسبت به اعمال محدودیت‌ها انتقاد‌هایی از شیوه تدوین و تطبیق با نیاز کشور برای قطع زنجیره بیماری تا نحوه اجرا و ضمانت‌های اجرایی وجود داشته است و موضوعی که نیاز است مورد توجه قرار گیرد آن است که آیا جرائم تعیین شده برای تردد متخلفین در طرح هوشمند محدودیت‌ها بازدارنده بوده و نیاز به بازنگری و اعمال جریمه‌های جدید وجود ندارد؟

بار‌ها اعلام شده در کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی برخی دستگاه‌های دولتی نقش دارند و تخلف داشتند، اما هیچگاه اسامی این دستگاه‌ها اعلام نشده است، شاید در این زمان نیاز باشد قبل از ورود احتمالی سویه لامبدا که تا نزدیکی مرز‌های ما گسترش پیدا کرده است پروتکل‌های قبلی مورد ارزیابی و بازنگری جدی قرار گیرد و با تجربه گذشته شیوه نامه‌ای به‌روز با ضمانت‌های اجرایی مؤثر تدوین شود.

نیز با اشاره به اینکه تاکنون هیچ نمونه‌ای از ویروس جهش یافته لامبدا در ایران شناسایی نشده است بر لزوم هوشیاری و مراقبت برای عدم ورود این سویه تاکید کرده است و خواستار بازنگری در برخی شیوه نامه‌های بهداشتی و همچنین محدودیت‌های کرونایی شده است.

وی یادآور شده است: در تهران نیاز به بازنگری پروتکل‌ها و شیوه نامه‌های بهداشتی است. باید مداخلاتی که اثربخشی کمتری دارند مورد بازنگری قرار گیرند. مثلا محدودیت‌های شبانه خیلی اثری در موضوع کنترل بیماری ندارد؛ لذا باید برخی موارد که ایجاد زحمت، هزینه و نارضایتی به همراه دارند را مورد بازنگری قرار دهیم.

ویروس لامبدا در ابتدا در کشور پرو مشاهده شد و پس از آن از مرز‌های آمریکای لاتین و آمریکای مرکزی خارج شد و در کشور‌های فرانسه و ایتالیا مواردی از ابتلا به این سویه دیده شده است که اخیرا نیز در کشور پاکستان موارد مشکوکی از این سویه گزارش شده است.