شبح پیک دانشجویی کرونا در مهر ماه

جامعه ۲۴ -  با شیوع ویروس کرونا از اواخر بهمن‌ماه ۹۸ بسیاری از دانشگاه‌های کشور به غیر از دانشگاه‌های علوم پزشکی که آموزش بالینی دارند، فعالیت‌های آموزشی خود را همچون مدارس به فضای مجازی منتقل کردند.

تعطیلی دانشگاه‌ها را می‌توان یکی از اولین اقداماتی دانست که به منظور جلوگیری از شیوع گسترده ویروس کرونا انجام شد و تا کنون نیز ادامه پیدا کرده است. از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا درخواست‌های زیادی برای تعطیلی دانشگاه‌ها صورت گرفت، اما برخلاف این درخواست‌ها، دانشگاه‌های کشور با راه‌اندازی سامانه‌های مجازی آموزشی، ارتباط برخط میان دانشجویان و اساتید را ایجاد کردند.

با این حال بسیاری از مسئولان و در راس آن‌ها سیما سادات لاری، معاون فرهنگی، دانشجویی وزیر بهداشت از خسارت آموزش مجازی بر دانشجویان خبر داد و گفت: «آموزش مجازی به دانشجویان ضربه وارد کرده و ما باید هر چه زودتر به وضعیت عادی آموزش که همان حضور دانشجویان در دانشگاه‌ها است، برگردیم.»

لاری در عین حال از واکسیناسیون تمامی دانشجویان هر دو حوزه وزارت بهداشت و علوم تا اواخر شهریور‌ماه خبر داد و گفت: «برنامه وزارت بهداشت این است تا در مهرماه آموزش حضوری در دانشگاه‌ها را داشته باشیم. برنامه‌ریزی وزارت بهداشت این است که قبل از پایان شهریور ماه دانشگاهیان اعم از اساتید و دانشجویان واکسینه شوند تا بدون مشکل در دانشگاه‌ها حضور داشته باشند. در حال حاضر حدود ۸۰ درصد دانشجویان علوم پزشکی که بر بالین بیمار حاضر می‌شوند، واکسینه شده‌اند مگر اینکه خود این دانشجویان مایل به تزریق واکسن نبوده باشند. آمار دانشجویان علوم پزشکی که واکسن تزریق کردند در دانشگاه‌های مختلف متفاوت است. ممکن است در برخی دانشگاه‌ها ۱۰۰ درصد، در برخی ۸۰ و حتی در برخی مراکز نیز ۶۰ درصد از آن‌ها واکسن زده باشند. اما به طور کلی سیاست وزارت بهداشت اولویت واکسیناسیون همه دانشجویان حاضر در خط مقدم بیماری کرونا است.»

این گفته‌های لاری مبنی بر برنامه‌ریزی برای بازگشایی دانشگاه از سوی برخی از مسوولان وزارت علوم و روسای دانشگاه‌های بزرگ نیز بار‌ها تکرار شده است و حتی از هم اکنون برنامه‌های خود برای بازگشایی دانشگاه‌ها را نیز اعلام کرده‌اند.

درخواست واکسیناسیون همه دانشجویان

با این حال علی خاکی‌صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه حضوری شدن آموزش در دانشگاه‌ها منوط به حفظ سلامتی افراد است، گفت: «اگر واکسیناسیون انجام شود و شهر‌ها در شرایط زرد و آبی قرار گیرند امیدواریم از مهرماه ۱۴۰۰ کلاس‌ها به صورت حضوری برگزار شود. در حال حاضر با مسائل مختلفی از جمله ساماندهی دانشگاه‌ها، به‌روزرسانی سر فصل‌ها، آموزش الکترونیکی و بررسی چالش‌های آن روبرو هستیم که لازم است تا در بهبود آن‌ها به منظور ارتقای کیفی آموزش عالی تلاش کنیم.»

وی همچنین از ارسال نامه‌ای به وزرات بهداشت برای واکسیناسیون اساتید و دانشجویان دانشگاه خبر داد و گفت: «اولویت برای واکسیناسیون مطالبه دانشجویان است و آموزش حضوری نباید بیش از این به تعویق بیافتد.» پیش از او نیز منصور غلامی، وزیر علوم خواستار دیدگاه برابر به دانشجویان علوم پزشکی و غیر پزشکی در امر واکسیناسیون شده بود.

غلامی در این رابطه اظهار کرد: «خواهش ما از وزیر بهداشت این بود که اگر قرار است در مجموعه دانشگاهی وزارت بهداشت در حد عمومی تزریق واکسن به دانشجویان انجام شود، در شرایط مساوی اولویت واکسیناسیون دانشجویان را به مجموعه دانشجویان وزارت علوم هم تسری دهند.»

وی درباره نتیجه آخرین رایزنی‌ها برای تزریق واکسن کرونا به دانشجویان زیرمجموعه وزارت علوم گفت: «همه این مسائل را به وزارت بهداشت واگذار کردیم، درباره واکسیناسیون خانواده دانشگاهی وزارت علوم صحبتی خارج از روال نداشتیم. علاقمند هستیم آموزش‌های حضوری هرچه زودتر شکل بگیرد و دانشجویان در دانشگاه‌ها حضور پیدا کنند. اگر در سایه تزریق واکسن این امر محقق شود، از آن استقبال می‌کنیم.»

علاوه بر وزیر علوم و معاون آموزشی وی، روسای دانشگاه‌های تهران و فردوسی مشهد نیز با تاکید بر خسارت‌های آموزش مجازی دانشگاه‌ها خواستار در اولویت گذاشتن واکسیناسیون دانشجویان شدند. محمود نیلی احمد آبادی، رئیس دانشگاه تهران از درخواست و تقاضای دانشجویان برای واکسیناسیون کرونا خبر داد و اظهار کرد: «اگر تا زمان بازگشایی دانشگاه‌ها، دانشجویان مطابق با اعلام گروه‌بندی‌ها مشمول واکسیناسیون شوند یا شیوع بیماری کرونا در کشور کاهش پیدا کند، بسیار مشتاق هستیم که کلاس‌های آموزشی همانند سابق به صورت حضوری برگزار شوند. در این باره با دکتر حریرچی

معاون کل وزارت بهداشت صحبت کردیم و آن‌ها بنا دارند تنها براساس سن، واکسیناسیون را انجام دهند تا دانشجویان از بقیه مردم جدا نباشند.» علاوه بر این افراد، علی‌اکبر حق‌دوست معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز درنامه‌ای به سعید نمکی خواستار واکسیناسیون تمامی دانشجویان سراسر کشور شد. حق‌دوست در این نامه نوشت: «اثرات همه‌گیری کرونا بر آموزش بسیار سنگین بوده و عوارض مستقیم و غیرمستقیم آن بر جامعه قابل توجه است لذا احیای آموزش عالی در کشور نیاز به اهتمام خاصی دارد. در راستای کمک به حل این مشکل خواهشمند است در صورت امکان دانشجویان به عنوان گروه ویژه در نظر گرفته شده و امکان تلقیح واکسن به ایشان در اولویت قرار گیرد تا امکان شروع آموزش رسمی در ترم تحصیلی آینده فراهم شود.»

دست رد وزارت بهداشت بر سینه وزارت علوم

با این حال علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی کرونا، در روز‌های گذشته با اشاره به بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها در اول مهرماه در پاسخ به سپید از واکسیناسیون اساتید دانشگاه خبر داد و ضمن تاکید بر واکسیناسیون عمده دانشجویان علوم پزشکی گفت: «امکان واکسیناسیون همه دانشجویان سراسر کشور در حال حاضر وجود ندارد و شاید بخشی از آموزش‌ها به صورت غیر حضوری برگزار شود.» این گفته‌های رئیسی از یک‌سو برخلاف گفته‌های لاری مبنی واکسیناسیون دانشجویان تا پایان شهریور بوده و از سوی دیگر دست ردی بر درخواست‌های واکسیناسیون دانشجویان سراسر کشور است. در عین حال رئیسی بر احتمال غیر حضوری بودن برخی از فعالیت‌های آموزشی دانشگاه‌ها خبر می‌دهد که این موضوع نیز برخلاف گفته‌های پیشین خود او مبنی بر بازگشایی دانشگاه‌ها در اول مهرماه است.

با توجه به این اظهار نظر‌ها و سخنان باید سناریو‌های دیگری را برای اول مهرماه ۱۴۰۰ و شروع آموزش دانشگاه‌ها درنظر گرفت. این موضوع در سخنان جلیل‌کوهپایه‌زاده رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران نمود پیدا کرده است. کوهپایه‌زاده از برنامه‌ای برای حداقل‌سازی حضور دانشجویان در دانشگاه خبر داد و گفت: «با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان در سال تحصیلی جدید با آموزش مجازی، کلاس‌های حضوری را به حداقل رساند.» وی افزود: «با بهره‌گیری از اطلاعات معاونت آموزشی دانشگاه باید به دنبال طراحی اپلیکیشنی برای برنامه‌ریزی دقیق آموزشی باشیم تا دانشجویان در سال‌های ابتدایی تحصیل به صورت برنامه ریزی شده و بهینه، فقط در دوره‌های آموزشی آزمایشگاهی و ضروری در دانشگاه حضور پیدا کنند.»

این طرح که در دانشگاه علوم پزشکی ایران دنبال می‌شود احتمال دارد در سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی و دانشگاه‌های تحت نظر وزارت علوم نیز پیگیری شود. علی‌رغم این گفته‌ها نباید از یاد برد که این تنها اساتید دانشگاه‌ها و دانشجویان علوم پزشکی نیستند که در معرض کرونا هستند چرا که تا هر زمان این ویروس در سطح جامعه در گردش باشد هر فردی احتمال ابتلا به آن را دارد؛ بنابراین اگر تنها اساتید واکسینه شوند و دانشجویان وارد چرخه واکسیناسیون نشوند در صورت حضوری شدن دانشگاه‌ها و از سرگیری فعالیت‌آموزشی به صورت حضوری عملا گروه بسیار زیادی از دانشجویان در معرض تهدید کرونا قرار خواهند گرفت و احتمال چرخش ویروس تا پیش از واکسیناسیون عمومی نیز در جامعه بالا می‌رود، بر همین اساس باید پیش از حضوری کردن کلاس‌های دانشگاهی ظرفیت واکسیناسیون در نظر گرفته شود و در آن زمان برای بازگشایی دانشگاه‌ها برنامه‌ریزی کرد.