
هزینههای نجومی ناشنوایی باری بر نظامهای سلامت
ناشنوایی و کم شنوایی در جهان به عنوان معلولیتی قابل پیشگیری شناخته میشود، به گفته کارشناسان تنها ۲۵ درصد از ناشنواییها و کمشنواییها در جهان دلایل نامشخص دارند. این بدین معنی است که ۷۵ درصد آنان دلایل مشخصی داشته و ۵۰ درصد در بزرگسالان و ۶۰ درصد در کودکان این معلولیت قابل پیشگیری است.
جامعه ۲۴- فدراسیون جهانی ناشنوایان در سال ۱۹۵۱ به عنوان نهادی غیردولتی با هدف حمایت از ناشنوایان، احقاق حق ناشنوایان، شناسایی و بهبود مشکلات زندگی روزمره آنها و همچنین فراهم کردن شرایط تحصیل، اشتغال و زندگی برابر با سایر افراد تشکیل شد. این فدراسیون همواره بر برابری حقوق و احترام برای همه افراد جامعه بدون توجه به رنگ، نژاد، جنسیت، ملیت و عوامل دیگر تاکید کرده است و بیش از ۱۳۰ کشور جهان در آن عضو هستند. این فدراسیون روز ۳۰ سپتامبر را به عنوان روز جهانی ناشنوایان پیشنهاد و مورد رسمیت قرار داد.
آمار جهانی ناشنوایان
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۰ بیش از ۵ درصد جمعیت جهان کم شنوا و ناشنوا بودند که ۷ درصد این جمعیت یعنی رقمی بالغ بر ۳۴ میلیون نفر را کودکان تشکیل میدادند. بر اساس این گزارش در حدود ۳۰ تا۴۰ درصد ناشنواییها یا کم شنواییهای مادرزادی در کودکان همراه با مشکل دیگری همچو اختلال یادگیری، اوتیسم یا فلج مغزی است که در این شرایط معمولا برقراری ارتباط بسیار دشوارتر میشود. این در حالیست که ۹۳ درصد بقیه جمعیت کم شنوا در جهان، بزرگسال و سالمند هستند که تعدادی از آنها به صورت مادرزادی از هنگام تولد کم شنوا بوده و تعدادی هم به دلایل اکتسابی همچون ضربه به سر، ضربههای صوتی و برخی بیماریهای دوره بزرگسالی و یا در اثر بیماریهایی همچون پیرگوشی در دوره سالمندی دارای کم شنوایی شدهاند. این در حالیست که بر اساس گفتههای محمد فرهادی وزیر اسبق بهداشت و رئیس کمیته شنوایی کشور حدود ۵۲۰ نفر ناشنوا و کم شنوا در کشور زندگی میکنند و سالانه هزار و ۵۰۰ ناشنوای جدید در کشور متولد میشوند.
ناشنوایی معلولیتی قابل پیشگیری
بر اساس گفتههای افشین استوار، مدیرکل دفتر مدیریت بیماریهای غیر واگیر وزارت بهداشت، در حال حاضر حدود ۴۶۶ میلیون نفر در دنیا از کم شنوایی رنج میبرند و تخمین زده میشود که تا بازه زمانی سال ۲۰۵۰ این رقم افزایش یافته و تا حدود ۹۰۰ میلیون نفر برسد.
استوار در این رابطه اظهار کرد: «در چند سال اخیر افزایش نزدیک به ۲۵ درصدی را در موارد ناشنوایی در دنیا داشتیم. به طوریکه از فاصله سال ۲۰۱۳ تاکنون از حدود ۳۶۰ میلیون نفر به ۴۶۶ میلیون نفر در سراسر جهان افزایش یافته است.»
وی افزود: «کم شنوایی و ناشنوایی نزدیک به ۷ درصد بار کل بیماریها را در جهان به خود اختصاص میدهد و هزینه بسیار زیادی به نظامهای سلامت و مردم وارد میکند. هزینههای مستقیم و غیر مستقیم ناشی از ناشنوایی و کم شنوایی بالغ بر ۷۵۰ میلیارد دلار در سال در جهان است که بسیار زیاد است.»
استوار با بیان اینکه در کشور ما هم متاسفانه تقریبا از هر هزار تولدی که اتفاق میافتد، ۲.۷ درصد نوزادان کم شنوا هستند و اصطلاحا کم شنوایی ناتوان کننده دارند، اظهار کرد: «این یک عدد بسیار بزرگ است و نزدیک به سه هزار و ۵۰۰ نوزاد در سال میشود. عددی نزدیک به ۳۰۰ نوزاد کم شنوا در ماه و ۱۰ نوزاد در روز است. به دلیل اینکه ناشنوایی و کم شنوایی بار زیادی را به فرد تحمیل میکند، عوارض زیادی را برای افراد دارد.»
وی با بیان اینکه در همه گروههای سنی در کشور شیوع ناشنوایی و کم شنوایی در کشور ۵.۳ درصد است، گفت: «این رقم یعنی ۵.۳ درصد افراد در جامعه از ناشنوایی و کم شنوایی رنج میبرند. اینکه چرا در سالهای اخیر کم شنوایی و ناشنوایی را با این رشد فزاینده داریم، به این دلیل است که عوامل خطر کم شنوایی و ناشنوایی روزبه روز در حال افزایش است. یکی از مهمترین عوامل آن افزایش سالمندی است که کشور ما هم از کشورهایی است که رشد جمعیت سالمندی در آن بسیار زیاد است و شیوع کم شنوایی در این گروه افزایش چشمگیری پیدا کرده است. همچنین برخی عفونتها به ویژه عفونتهای گوش میانی منجر به کم شنوایی میشوند که طی این سالها افزایش یافته است. برخی از انواع بیماریهای ویروسی مانند سرخک، اوریون، مننژیت و سرخچه، عامل خطر وقوع کم شنوایی هستند.»
استوار یادآور شد: «بیش از ۵۰ درصد موارد کم شنوایی و ناشنوایی قابل پیشگیری هستند. در بزرگسالان بیش از ۵۰ درصد و در کودکان بیش از ۶۰ درصد موارد، مواردی هستند که قابل پیشگیری و کنترل بوده و به همین دلیل وزارت بهداشت با کمک ذینفعان از جمله بهزیستی، تلاش میکند که برنامههای پیشگیری و تشخیص زودرس ناشنوایی را اجرا کند و امیدوارم این اقدامات منجر شود تا این رشد تا حد زیادی متوقف شود.»
غربالگری و کاشت حلزون راه پیشگیری از معلولیتی پیشرونده
بر اساس گفتههای استوار و اعلام سازمان جهانی بهداشت، سالانه در کل جهان افت شنوایی درمان نشده ۷۵۰ میلیارد دلار هزینه دارد. بر همین اساس بسیاری از دولتها برای پیشگیری از این هزینه و بهبود شنوایی افراد، اقدام به غربالگری کودکان تازه متولد شده و انجام عملهایی، چون کاشت حلزون شنوایی میکنند؛ که این امر نیز زمان خاصی را میطلبد. محمد اجل لوییان مدیرعامل بنیاد خیریه شنوایی بخشی شفا، در این رابطه، اظهار کرد: «بهترین زمان و زمان طلایی برای درمان کم شنوایی زیر سه سال است. کم شنوایی نابینایی را نیز به وجود میآورد بنابراین باید درمان آن سریعتر انجام شود.»
لوییان ادامه داد: «برای درمان کم شنوایی در مرحله اول استفاده از سمعک و بعد کاشت حلزون توصیه میشود. در ایران هیچ کودک ناشنوایی نیست که به دلیل ناتوانی مالی از کاشت حلزون محروم محروم باشد، زیرا بخش زیادی از هزینه را دولت پرداخت میکند.»
وی افزود: «کاشت حلزون را برای ناشنوایی در هر دو گوش را توصیه میکنیم، اما به دلیل اینکه این کاشت رایگان انجام میشود بهتر است در یکی از گوشها سمعک گذاشته شود. قبل از اینکه به مرحله کاشت حلزون برسیم باید ثابت شود فرد ناشنوا با سمعک به رشد نمیرسد.»
بیشتر بخوانید: جولان مافیای کاشت حلزون در کشور / آمار دقیقی از تعداد ناشنوایان نداریم!
از سوی دیگر محمد نفریه معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، همزمان با روز جهانی ناشنوایان اظهار کرد: «باتوجه به اینکه ناشنوایی اختلالات زیادی در رشد مهارتهای ارتباطی، اجتماعی و هیجانی فرد ایجاد میکند باید هرچه زودتر شناسایی شود و فرد خدمات دریافت کند. اگر این معلولیت قبل از سه ماهگی شناسایی شود و قبل از ۶ ماهگی خدمات توانبخشی و آموزشی دریافت کند، کودک میتواند به صورت نرمال در مدارس عادی تحصیل کند و به رشد طبیعی خود ادامه دهد.»
وی افزود: «۲۵ درصد دلیل ناشنوایی هنوز ناشناخته است، ۵۰ درصد علل ژنتیکی و ۲۵ درصد مابقی را بیماریهای مادر یا حین تولد یا بعد از تولد مانند زردی تشکیل میدهد. مداخلات توانبخشی در این سن شامل تجویز وسیله کمک شنوایی مناسب نظیر سمعک، تربیت شنوایی، گفتار درمانی و کاشت حلزون است.»
نفریه، ادامه داد: «در حال حاضر در بهزیستی بیش از ۲۲۲ هزار فرد دارای معلولیت ناشنوایی تحت پوشش هستند که ۱۲.۷ درصد را شامل میشود و با تقسیمبندیهای مختلف معلولیت خفیف، متوسط، شدید و خیلی شدید تقسیم میشوند.»
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور، یادآور شد: «امروز بهزیستی با اولویت قراردادن برنامههایی همچون غربالگری شنوایی نوزادان و کودکان، تشخیص به هنگام و ارجاع به موقع، توانبخشی گفتاری و شنیداری در مراکز خانواده و کودک مبتلا به اختلالات شنوایی، ارائه تجهیزات توانبخشی نظیر سمعک و وسایل جانبی، ارائه کمک هزینه کاشت حلزون شنوایی، تعمیر و تعویض قطعات پروتز کاشت حلزون شنوایی، ارائه خدمات توانبخشی بعد از کاشت حلزون شنوایی، آموزش و مشاوره خانواده، آمادهسازی کودک برای ورود به مهد و مدرسه یاریگر افراد دارای معلولیت برای ادامه یک زندگی تقریباً نرمال در سطح جامعه است.»
وی معلولیت شنوایی را شایعترین نقص مادرزادی عنوان کرد و تصریح کرد: «از سال ۱۳۸۴ سازمان بهزیستی کشور طرح و برنامه غربالگری شنوایی را از بدو تولد کودکان آغاز کرد. در حال حاضر بیش از ۶۳۰ واحد غربالگری در کشور فعال هستند که تاکنون بیش از ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار کودک غربال شدند که از این تعداد ۳۵ هزار نفر کودک دارای اختلالات شنوایی شناسایی و تحت مداخلات طبی و توانبخشی قرار گرفتند.»
نفریه با بیان اینکه بیش از ۹۲ درصد موالید زنده کشور تحت پوشش برنامه غربالگری شنوایی قرار گرفتند، گفت: «با توجه به اینکه این طرح اختیاری است و عدد قابل توجهی را تحت پوشش قرار میدهد و بهزیستی در پی آن است که این میزان غربالگری را بیشتر انجام دهد.»
معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور تاکید کرد: «شناسایی و غربالگری کودکان ناشنوا به این منجر میشود که خدمات را از بدو شناسایی برای آنها تحت پوشش قرار داد، بزرگترین خدمتی که ارائه میشود کاشت حلزون شنوایی است که از سال ۱۳۸۶ بعد از اینکه مراحل غربالگری در کشور شروع شد، سازمان به این سمت حرکت کرد که کاشت حلزون را در دستور کار قرار دهد. در سال ۱۳۹۹ بیش از ۳ هزار و ۴۳۰ نفر کمک هزینه کاشت حلزون یا کمک هزینه تعمیر پروتز و وسایل مربوط به حلزون شنوایی را دریافت کردند. همچنین سال گذشته تفاهمنامه همکاری میان بهزیستی، بنیاد بخشش، هیات امنای صرفهجویی ارزی و کمیته امداد بسته شد تا هیچ کودکی که احتیاج به کاشت حلزون داشته باشد فراموش نشود و به تمام کودکان این خدمات ارائه شود.»