الفبا علیه انگ

جامعه ۲۴ - در دل آزمایشگاه‌ها و گزارش‌های علمی، نام‌های تخصصی و کدگذاری شده انواع ویروس همچنان مورد استفاده خواهند بود، اما باتوجه به تنوع یافتن گونه‌های این بیماری که در جغرافیای مختلف، واکنش‌های متفاوتی نشان داده و برای جلوگیری از گسترش بیشتر یک خطر جدی این تصمیم گرفته شد.

همراه با پخش شدن ویروس در دنیا و کم‌کم بروز گونه‌های تازه این ویروس، آنچه در خبر‌ها و در میان مردم جا افتاد، خطاب کردن این ویروس با کشور و مبدا بروز گونه جدید بود: چینی، هندی، آفریقایی. آنچه همزمان با شروع کرونا در جهان آغاز شد و با پیشرفت بیماری، همه‌گیرتر شد، نوعی از ویروس انسانی است که خطرات خودش را دارد: ویروس نژادپرستی.

«این نام‌های علمی، هر چند مزایای خودشان را دارند، ممکن است برای به زبان آوردن و به یاد سپردن دشوار باشند و گاه در گزارش آن‌ها خطا پیش می‌آید. در نتیجه مردم اغلب ترجیح می‌دهند که آن‌ها را نام مکان‌هایی که این‌گونه‌ها در آنجا شناسایی شده‌اند جایگزین کنند که این کار انگ و تبعیض به همراه می‌آورد. برای اجتناب از این اتفاق و برای ساده‌سازی ارتباطات عمومی، WHO دولت‌ها، رسانه‌ها و سایرین را به استفاده از این نام‌های جدید تشویق می‌کند.»

بیشتر بخوانید:  ورود به پیک پنجم کرونا محتمل یا محتوم؟

این بخشی از بیانیه سازمان بهداشت جهانی بود که در توضیح رویکرد تازه‌اش منتشر شد. در جدول‌های علمی و گزارش‌های دانشمندان، ویروس کرونا و واریانت‌هایی که در نقاط مختلف دنیا به وجود آورده است با کد‌های مخصوص نام برده و شناسایی می‌شوند. به عنوان مثال نام علمی گونه‌ای که در منطقه کنت در بریتانیا شناسایی شد B.۱.۱.۷ است. میزان گونه‌های مشتق شده از ویروس اولیه‌ای که در دنیا منتشر شد بسیار گوناگون است، گونه‌های بسیاری هم ممکن است وجود داشته باشند که هنوز مورد شناسایی قرار نگرفته‌اند؛ آنچه ما با نام کشور‌های مختلف می‌شناسیم آن دسته‌ای از واریانت‌ها هستند که به دلیل ویژگی‌های‌شان مسبب بروز موج‌های بلندتری از ابتلا شده‌اند و نگرانی بیشتری در مورد میزان سرایت و مرگ و میر حاصل از آن‌ها وجود دارد. سازمان بهداشت جهانی هم باتوجه به همین موارد شناخته شده‌تر است که همگان را تشویق می‌کند تا از علایم و حروف الفبای یاد شده به جای نام جغرافیایی استفاده کنند. بر این اساس، این نام‌ها پیشنهاد شده‌اند:

آلفا: اولین نشانه‌های مستند بروز در بریتانیا
بتا: اولین نشانه‌های مستند بروز در آفریقای جنوبی
گاما: اولین نشانه‌های مستند بروز در برزیل
دلتا: اولین نشانه‌های مستند بروز در هند
اپسیلون: اولین نشانه‌های مستند بروز در ایالات متحده
زتا: اولین نشانه‌های مستند بروز در برزیل
اتا: اولین نشانه‌های مستند بروز در مناطق مختلف
تتا: اولین نشانه‌های مستند بروز در فیلیپین
لوتا: اولین نشانه‌های مستند بروز در ایالات متحده
کاپا: اولین نشانه‌های مستند بروز در هند

پروفسور مارک پالن، پژوهشگر و استاد دانشگاه و از اعضای تیمی که توسط WHO برای پیدا کردن شیوه‌ای تازه برای نام‌گذاری گونه‌های جدید ویروس کووید ۱۹ انتخاب شد، در یادداشتی برای سایت خبری‌آی‌نیوز (inews) نوشته است: «دانشمندان عاشق این هستند که نام‌ها و دانش‌شان را سیستماتیک کنند، اما این ریسک وجود دارد که حاصل کار خلق اصطلاحاتی چنان دقیق (و فنی) شود که برای کاربرد توسط عموم مردم کاربردی نداشته باشد. برای مثال اگر بخواهید زبان شیمی با یک شیمیدان حرف بزنید می‌توانید بگویید:
((۵R) - [ (۱S) -۱,۲-Dihydroxyethyl]-۳,۴-dihydroxyfuran-۲ (۵H) -one، اما اغلب ما ترجیح می‌دهیم که آنچه گفته شد را خیلی راحت‌تر بیان کنیم: ویتامین سی.

هنگام نام‌گذاری علمی گونه‌های کووید هم مشکل مشابهی رخ داده است (اسم‌هایی مانند b.۱.۱.۷) نام‌هایی که با توجه به چندین سیستم مرکب نام‌گذاری موجود انتخاب شده‌اند. همین امر سبب شد تا رسانه‌ها و افکار عمومی از سیستم نام‌گذاری جغرافیایی براساس نخستین محلی که گونه حدید مشاهده شده، استفاده کنند (مانند گونه کنت، گونه هندی، گونه آفریقای‌جنوبی). با این حال چنین نام‌گذاری این خطر را دارد که مردمی که به این مکان‌ها منتسب هستند هم مورد انگ‌زنی قرار بگیرند و همین سبب تشدید آسیایی‌هراسی و نفرت‌پراکنی‌های مجرمانه شود. به علاوه استفاده از نام‌های جغرافیایی ممکن است باعث تاکید بیش از اندازه به اهمیت محدودیت‌های سفر در قیاس با سایر اقدامات کنترلی شود.» بنا به توضیحات او، از اوایل سال میلادی جاری سازمان بهداشت جهانی تیمی برای نام‌گذاری تازه برای گونه‌های ویروس کووید ۱۹ تشکیل داده تا با سیستمی تازه، شیوه‌ای در پیش بگیرند که بی‌طرفانه باشد و نام‌هایی که پیوند آن‌ها با انواع مختلف ویروس انگی را متوجه آدم‌ها و مکان‌ها نکند.

از آغاز شیوع کرونا موارد مربوط به نفرت‌های نژادی چنان رشد سریعی داشت که در اردیبهشت سال گذشته آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل هشدار داد که شیوع ویروس جدید کرونا در جهان به «نفرت و نژادپرستی» دامن زده است: «کووید۱۹ اهمیتی نمی‌دهد ما که هستیم، کجا هستیم، چه اعتقادی داریم یا هر تمایز دیگری که با هم داریم. هر ذره ممکن از همبستگی برای مواجهه مشترک با آن برایمان ضروری است.» با این حال از آن زمان تاکنون آمار‌ها و گزارش‌ها از افزایش حملات خشن کلامی و فیزیکی به آسیایی‌تبار‌های حمایت داشته‌اند. رشد شدیدی که موارد حملات منتهی به قتل داشته است.

رواج خشونت علیه آسیایی‌تبار‌ها

نشریه گاردین در توضیح نوع نام‌گذاری ویروس‌ها نزد عامه مردم نوشت: «به صورت تاریخی، امراض گوناگون اغلب نام مکان‌هایی را که به نظر می‌رسد در آنجا نشو و نما داشته‌اند به خود می‌گیرند، مانند ویروس ابولا که نامش را از رودخانه کنگو (ابولا یکی از شریان‌های اصلی این رودخانه است) گرفته. با این حال چنین پیوندی می‌تواند به آن مکان‌ها آسیب بزند و در بسیاری موارد هم این پیوند اصولا دقیق نیست، همان‌گونه که «آنفلوآنزای اسپانیایی» سال ۱۹۱۸ منشا روشنی ندارد.» دولت هند در اوایل ماه جاری به بستر‌های شبکه‌های اجتماعی دستور داد که محتوایی که از گونه منتشر شده در این کشور با نام «ویروس هندی» یاد می‌کنند را حذف کنند. اما یکی از جدی‌ترین ضربه‌های حاشیه‌ای کرونا، وقتی پای رفتار‌های نژادرستانه و افراطی به میان می‌آید، دامنگیر مردم جنوب و جنوب شرقی آسیا شد، کسانی که به خصوص در امریکا هدف حملات نفرت‌پراکنان و گروه‌های تندرو قرار گرفتند. گاردین در گزارش خود به نقل از گروه‌های ضد افراطی نوشته است که بخشی از اوج‌گیری این حملات علیه امریکایی‌های آسیایی‌تبار حاصل عملکر دونالد ترامپ است که کووید ۱۹ را با نام «ویروس چینی» مورد خطاب قرار داد.» شبکه خبری ان‌بی‌سی امریکا به نقل از یک گروه فعالان مدنی گزارش داد که موارد گزارش‌شده خشونت علیه آسیایی‌تبار‌ها در این کشور نسبت به سال گذشته دو برابر شده است: ۶ هزار و ۶۰۳ اقدام خشونت‌بار که ۶۵ درصد از آن‌ها در قالب خشونت کلامی بوده‌اند و بیشتر آن‌ها نیز زنان را مورد هدف قرار داده‌اند. موارد بسیاری در ایالت‌های مختلف امریکا پیش آمده که سالمندان آسیایی‌تبار مورد ضرب و شتم یا هل دادن و حتی چاقو خوردن قرار گرفته‌اند. یکی از همین هل دادن‌ها باعث مرگ مردی ۸۰ ساله شد که برای پیاده‌روی بیرون رفته بود. اما یکی از جدی‌ترین زنگ خطر‌ها زمانی به صدا درآمد که در جریان یک رشته تیراندازی در سه سالن ماساژ و اسپا در شهر و حومه شهر آتلانتا در ایالت جورجیا، ۸ نفر کشته شدند. ۶ نفر از قربانیان این حملات زنان آسیایی‌تبار بودند.

به دنبال شدت گرفتن حملات به آسیایی- امریکایی‌ها، جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا قانونی با نام جرایم مربوط به نفرت‌پراکنی به امضا رساند تا از کسانی که قربانی این جملات در دوره پاندمی بوده‌اند، حمایت کند. اما این حملات و خشونت‌ها تنها محدود به ایالات متحده نبود. از بریتانیا هم گزارش‌های متعددی از برخورد‌های نژادپرستانه، انگ‌آمیز و حتی تهدید‌های جانی علیه آسیایی‌تبار‌ها مخابره شده است، گزارش‌هایی که در دوران پاندمی شدت گرفته. میزان این اذیت و آزار‌ها به جایی رسید که کمپین «به ویروس نژادپرستی پایان دهید» در بریتانیا به راه افتاد. بر اساس گزارش‌های این کمپین، در خشونت‌های مبتنی بر نفرت‌های نژادی و قومیتی علیه جامعه آسیایی‌تبار‌ها (اهالی جنوب و جنوب شرقی آسیا) در بریتانیا، افزایشی ۳۰۰ درصدی نسبت به دوره قبل از پاندمی دیده می‌شود. سایت خبری «آی» به نقل از جنی وانگ، مدیر مرکز چینی منچستر نوشته است که از ابتدای پاندمی بار‌ها تماس‌های تهدیدآمیز دریافت کرده است. این مرکز یک مدرسه فوق‌برنامه (برای آخر هفته دانش‌آموزان) با ۴۵۰ کودک را اداره می‌کند، اما خانم وانگ می‌گوید که از ماه سپتامبر (سال گذشته میلادی) ۱۵۰ نفر از بچه‌ها از کلاس‌های این مرکز انصراف داده‌اند و دیگر تمایلی به یادگیری زبان چینی ندارند. او می‌گوید: «برخی از این بچه‌ها اصلا نمی‌خواهند در مورد اینکه چینی هستند، چیزی بدانند.» حملات نژادپرستانه البته به چینی تبار‌ها خلاصه نشده. در اغلب موارد به ظاهر افراد بسنده می‌کند، قربانیان تهدید و آزار‌های کلامی و فیزیکی ممکن است اهل فیلیپین، ویتنام، کره و ... باشند؛ میلیون‌ها نفری که با هراس از امکان حمله دیگران زندگی می‌کنند.