
گروه هدف در اجرای لایحه رتبهبندی معلمان کدام است؟/ تصویب سه بند از لایحه و چند پرسش!
آنچه که در موضوع لایحه رتبهبندی معلمان مورد توجه است، نقاط تاریک و پرسشهایی است که قطعاً اگر پاسخی برای آنها وجود داشته باشد و شفافیت در اینباره بیشتر شود، مسیر اجرایی شدن، هموارتر خواهد شد.
جامعه ۲۴ – صحن علنی مجلس شورای اسلامی امروز چهارشنبه ۲۸ مهرماه نیز به ادامه بررسی لایحه نظام رتبهبندی معلمان اختصاص داشت و تعداد زیادی از نمایندگان برای ارائه پیشنهادات خود جهت اصلاح این لایحه ثبتنام کرده بودند و در نهایت با رأیگیری به عمل آمده، با اجرای مادههای ۲ و ۳ لایحه رتبهبندی معلمان موافقت شد.
ماده ۲ این لایحه با کسب ۱۸۸ رأی موافق، ۸ رأی مخالف و ۴ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۶ نماینده حاضر تصویب شد. این ماده تصریح میکند: در این قانون، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند:
1- معلمان: به افرادی اطلاق میشود که رسالت خطیر صرفاً تربیت دانش آموزان را در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی برعهده دارند، مانند آموزگار، دبیر، هنرآموز، مربی امور تربیتی، مشاور واحد آموزشی، مراقب سلامت، نیروهای توانبخشی مدارس استثنائی، مدیر و معاون در واحدهای آموزشی و تربیتی
2- شایستگی: ترکیبی است از دانش، مهارت، نگرش، خلاقیت، نوآوری و ویژگیهای فردی مبتنی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که به فرد این امکان را میدهد تا وظایف مربوط به شغل را به طور موفقیت آمیز انجام دهد.
3- صلاحیت معلمی: مجموعهای از شایستگیهای ناظر بر جنبههای هویت فردی و حرفهای (اخلاق و تعهد حرفهای، دانش تخصصی، دانش و مهارتهای تربیتی) که معلم باید در جهت تقویت و ارتقای توانمندیهای ضروری مرتبط با فرآیند تعلیم و تربیت کسب و برای بهبود مستمر آن تلاش نماید و برآیند شایستگیهای عمومی، تخصصی و حرفهای است.
۱- ۳- شایستگی عمومی: مجموعهای از صفات و ویژگیهای شخصیتی فرد، شامل باورها، نگرشها، اعتقادات و رفتار مبتنی بر نظام ارزشی، فرهنگی و اخلاقی جامعه اسلامی و نظام آموزش و پرورش کشور است که زمینه را برای انجام کار متعهدانه آماده میکند و پایبندی فرد را به ارزشها، قوانین و مقررات آشکار میسازد. این دسته از شایستگیها در طول خدمت در حیطه تعلیم و تربیت و مدیریتی مرتبط با معلمان و مشمولین مورد بررسی و تأیید قرار میگیرد.
۲ - ۳- شایستگی تخصصی: مجموعهای از توانمندیهای مرتبط با تسلط بر فرآیند و برآیند دانش تخصصی (موضوع تدریس)، دانش تربیتی و سایر حوزههای دانشی مرتبط با یاددهی – یادگیری، دستاوردها، خلاقیت و نوآوریهای علمی مرتبط و توانایی تفکر علمی و انجام پژوهش در آن حیطه که فرد برای انجام مؤثر وظایف شغلی خود باید از آنها برخوردار باشد.
۳ - ۳- شایستگی حرفهای: مجموعهای از توانمندیهای مرتبط با به کارگیری تلفیقی دانش، نگرش و مهارتهای تخصصی و تربیتی در موقعیت آموزشی و تربیتی مبتنی بر نظام آموزشی معیار در جمهوری اسلامی ایران
4- تجربه: توانمندیهایی است که افراد مذکور در بند (۱) این ماده در طول سالهای خدمت کسب نمودهاند.
5- نظام رتبهبندی معلمان: نظامی مستقل و ویژه معلمان وزارت آموزش و پرورش است، شامل مجموعهای از اصول، قواعد و فرآیندهایی که به منظور کسب اهداف مندرج در ماده (۱) این قانون مبتنی بر ارزشهای اسلامی در چهارچوب این قانون طراحی و اجراء میشود.
6- رتبه: سطحی از تجربیات، شایستگیها و مهارتها عملکردهای فردی و شغلی معلمان که بر مبنای نتایج ناشی از فرآیند ارزشیابی تعیین میشود.
تبصره: اقلیتهای دینی مصرح در قانون اساسی و شاغل در آموزش و پرورش براساس معیارهای ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری ارزیابی میشوند.
نمایندگان در جلسه علنی امروز همچنین با ماده ۳ لایحه نظام رتبهبندی معلمان در خصوص تعیین عناوین پنجگانه رتبهبندی با ۱۱۷ رأی موافق، ۸۶ رأی مخالف و ۱۱ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۳ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند. مطابق با این مصوبه، معلمان براساس شایستگیهای عمومی، تخصصی و حرفهای، تجربیات و عملکرد رقابتی خود در رتبههای پنجگانه به ترتیب آموزشیار معلم، مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم قرار میگیرند. شرایط جذب، ارتقا، توقف و تنزل رتبه در آییننام رتبهبندی و ارتقا معلمان تعیین میشود. همچنین بر اساس تبصره این ماده، وزارت آموزش و پرورش مکلف است ظرف یکماه پس از ابلاغ این قانون، آییننامه رتبهبندی و ارتقای معلمان را بر اساس مفاد این قانون تعیین و به تصویب هیئت وزیران برساند.
بیشتر بخوانید: لایحه رتبه بندی معلمان از سوی شورای نگهبان رد میشود؟/ کسری بودجه شدید دولت پاشنه آشیل رتبه بندی
اما در بحث و بررسی پیرامون این لایحه و پیشنهادات مطرح شده از سوی نمایندگان، حاشیههایی نیز وجود داشت که مشروح صحبتهای اعضایی که به ایراد سخن پرداختند در ادامه از نظر میگذرد:
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مردم شاهینشهر گفت: تعداد زیادی از این پیشنهادات با اصل ۷۵ قانون اساسی مغایر است.
سید ناصر موسوی لارگانی، نماینده مردم فلاورجان نیز با استناد به مواد ۱۹۴ و ۲۲ آییننامه داخلی مجلس گفت: بر اساس ماده ۱۹۴ اخطار راجع به منافی بودن طرحها و لوایح و سایر موضوعات مورد بحث در مجلس با قانون اساسی مقدم بر اظهارات دیگر است و مذاکرات در موضوع اصلی را متوقف میکند. این اخطار باید قبل از رأیگیری و با استناد به اصل مربوطه حداکثر ظرف سه دقیقه بهعمل آید. درصورتیکه رئیس مجلس اخطار را وارد بداند بدون بحث از مجلس نظرخواهی میکند.
نماینده مردم فلاورجان افزود: هیأت رئیسه پیشنهادات نمایندگان را مخالف اصل (۷۵) و اصل (۸۵) میداند، و آنها را طرح نمیکند. بر اساس آییننامه داخلی مجلس اگر پیشنهادی با قانون اساسی مغایر است، باید به رأی نمایندگان گذاشته شود و اگر نمایندگان آن را وارد دانستند، نباید طرح شود و اگر پیشنهاد مذکور را مغایر با قانون اساسی ندانستند، پیشنهاد طرح شده و در مرحله بعدی نمایندگان نسبت به خود پیشنهاد رأی میدهند.
وی اضافه کرد: این طرح مدتهاست که مطالبه فرهنگیان است و از آنجا که از مدتها پیش در دستور کار مجلس و کمیسیون آموزش بود، معاونت قوانین میتوانست پیشنهادات نمایندگان را بررسی کند و در صورت مغایرت آنها با قانون اساسی از درج پیشنهاد نمایندگان در لیست پیشنهادات جلوگیری کنند تا وقت مجلس گرفته نشود، زیرا برای آن هزینه میشود.
در ادامه رئیس مجلس در پاسخ به تذکر این نماینده گفت: در ارائه پیشنهادات نیز باید به رعایت اصل (۷۵) قانون اساسی توجه شود. معاونت قوانین نمیتواند پیشنهاد نمایندهای را حذف کند و تنها میتواند نسبت به آن اظهارنظر کند که آیا با اصل ۷۵ مغایرتی دارد یا خیر.
طی این جلسه همچنین جواد نیکبین، نماینده مردم کاشمر در اخطاری با استناد به اصول ۳، ۷۵ و ۸۵ قانون اساسی گفت: رتبه بندی معلمان یکی از مهمترین طرحهایی است که در مجلس یازدهم در حال به بار نشستن است، لذا باید گفت اجازه دهید یک بار برای همیشه نمایندگان موضوع رتبه بندی را کامل بررسی کنند و دوستان اینقدر نفرمایند؛ فلان موضوع اصل ۷۵ است و باید رد شود، چرا که یقیناً رتبه بندی بار مالی دارد، اما دولت محترم بخشی از این بار مالی را در سال ۱۴۰۰، نه طی ۶ ماه بلکه در ۳ ماه باید اجرا کند و در سال بعد به طور کامل اجرا شود تا انشاءلله در تلفیق بودجه ۱۴۰۱ موانع مالی آن را به طور کامل برطرف کنیم.
نماینده مردم کاشمر ادامه داد: اگر ما نظام آموزشی کشور را درست مدیریت نکنیم، در آینده باید در دانشگاه و صنعت هزینههای بیشتری را متقبل شویم، در حالی که اگر معلمان به درستی هدایت شوند و فرآیند پذیرش آنها حرفهای باشد، ما نیز حمایتهای مالی و معنوی از آنها داشته باشیم، نظام آموزشی اصلاح خواهد شد.
وی خطاب به رئیس مجلس افزود: به یقین مهمترین طرح مجلس یازدهم به غیر از طرح شفافیت آرای نمایندگان که جنابعالی قول بررسی آن را در صحن دادهاید، موضوع رتبه بندی معلمان است. در واقع رتبه بندی معلمان یکی از مهمترین، اصلیترین و راهبردیترین اقدامات مجلس یازدهم است، لذا خواهشمندم برای به نتیجه رساندن کار درست رتبه بندی معلمان در این مجلس، تمام تلاش خود را کنیم، چرا که ۱۴ الی ۱۵ میلیون نفر شامل دانش آموزان و معلمان در سراسر کشور از آن منتفع میشوند.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه باید دغدغه را از دوش و ذهن معلمان برداریم تا بتوانند خوب تدریس کنند، گفت: معلمی که بعدازظهرها با تاکسی و اسنپ کار میکند، نمیتواند معلم خوبی باشد، لذا باید حمایت تمام عیار و کامل از آنها صورت گیرد تا معلمان بدون دغدغه به امر آموزش و پرورش در کشور بپردازند.
قالیباف: هدف لایحه صرفا رتبهبندی معلمان است نه گروه دیگری
در ادامه محمدباقر قالیباف در پاسخ به اخطار این نماینده گفت: طبیعتاً تمام همکاران واقفند که فرزندانی که در آموزش و پرورش تحصیل میکنند سرمایه کشور هستند و معلمان عزیز محور اساسی آموزش و پرورش به شمار میآیند و کسی در این مهم شکی ندارد، اما اگر ما اجازه نمیدهیم موضوعاتی مطرح شود، به دلیل آن است که طرح مذکور مربوط به رتبه بندی معلمان است، لذا اگر جلوی بخشهای اداری و کارمندی گرفته میشود، به این دلیل است که مسائل آنها در مسیر قانون خدمات کشوری در حال انجام است.
وی با بیان اینکه مجلس مکلف است اصول قانون اساسی را رعایت کند، گفت: از آنجا که بار مالی این لایحه پس از بررسی در کمیسیون مربوطه نسبت به پیشنهاد لایحه دولت در بُعد معلمان افزایش داشته است، لذا مجلس باید در این خصوص تصمیم بگیرد. این در حالی است که ما در رابطه با معلمان هیچگونه ممانعتی انجام ندادیم، ضمن آنکه لایحه رتبه بندی معلمان تنها کار مهم مجلس نیست، چرا که تمامی قوانینی که مجلس میآورد، مهم بوده و در آینده کشور تاثیرگذار هستند و بدون شک بحث رتبه بندی معلمان از اساسیترین موضوعات مجلس بوده و خواهد بود.
رئیس مجلس تاکید کرد: پیشنهادات اگر مغایرتی با قانون اساسی داشته باشد قابل طرح نیست، اگر نمایندگان بخواهند گروه دیگری را به این لایحه اضافه کنند امکانپذیر نیست، هدف این لایحه رتبهبندی معلمان است.
غلامعلی کوهساری، نماینده مردم آزادشهر نیز در تذکری بیان کرد: درست است که رئیسجمهور طبق قانون سه ماه فرصت دارد که وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش را به مجلس شورای اسلامی معرفی کند، اما تقاضای ما از وی آن است که هرچه سریعتر نسبت به این مسئله اقدام کند.
وی افزود: مجلس شورای اسلامی در حال تصویب لایحه مهم رتبه بندی معلمان است و از آنجایی که وزارت آموزش و پرورش وزیر ندارد، چگونه سرپرست این وزارتخانه میخواهد از حق فرهنگیان دفاع کند؟
نماینده مردم آزادشهر تصریح کرد: البته سرپرست وزارت آموزش و پرورش در جلسات مجلس حضور ندارد و صرفاً معاون پارلمانی رئیس جمهور و معاون پارلمانی وزارت آموزش و پرورش توضیحات خود را در مورد لایحه رتبه بندی معلمان ارائه میدهند.
وی افزود: مقام معظم رهبری در شش خردادماه فرمودند دولت جدید باید سرعت عمل به خرج دهد و بر این اساس لازم است هرچه سریعتر وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی معرفی شود.
کوهساری گفت: وزارت آموزش و پرورش حدود یک میلیون پرسنل دارد و ۱۵ میلیون دانش آموز با این وزارتخانه درگیر هستند و میتوان گفت نیمی از جامعه با این وزارتخانه سر و کار دارند و آیا باید ۵۰ روز وزارت آموزش و پرورش با سرپرست اداره شود؟
نماینده مردم آزادشهر خاطرنشان کرد: سال تحصیلی جاری بدون وزیر آموزش و پرورش آغاز شد و لازم است هر چه سریعتر رئیسجمهور وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش را به مجلس معرفی کند.
محمدباقر قالیباف در پاسخ به این تذکر گفت: طبق اصل ۱۳۵ قانون اساسی، رئیسجمهور ۹۰ روز برای معرفی وزیر پیشنهادی خود به مجلس فرصت دارد که الان حدود ۵۰ روز گذشته و ۴۰ روز دیگر فرصت باقی است. بنده حضوری با رئیسجمهور صحبت کردم و وی واقعاً دغدغه این موضوع را دارد و پیگیر است. علاوه بر این سرپرست آموزش و پرورش هم درگیر مسائل مرتبط با این حوزه است و انصافاً بنده پیگیریهای وی را دیدم.
اجرای لایحه رتبهبندی معلمان و چند پرسش
بر اساس گزارش جامعه ۲۴، لایحه رتبهبندی معلمان این روزها یکی از موضوعات مهم آموزش و پرورش است تا آنجا که اعضای مجلس شورای اسلامی میخواهند این لایحه را علیرغم مشکلات و مسائلی که حول تأمین منابع مالی مورد نیاز آن وجود دارد، به سرعت تصویب کنند. این در حالی است که وزارت آموزش و پرورش نزدیک به دو ماه است با سرپرست اداره میشود و این وزارتخانه همچنان منتظر معرفی وزیر پیشنهادی از سوی رئیسجمهور است تا حداقل به عنوان نماینده دولت در جلسات بررسی و تصویب لایحه رتبهبندی در صحن علنی حضور داشته باشد و پیگیر دغدغه و مشکلات معلمان و فرهنگیان باشد.
آنچه که در موضوع لایحه رتبهبندی معلمان مورد توجه است، نقاط تاریک و پرسشهایی است که قطعاً اگر پاسخی برای آنها وجود داشته باشد و شفافیت در اینباره بیشتر شود، مسیر هموارتر خواهد شد. همانطور که برخی نمایندگان و همچنین رئیس مجلس تأکید کردند؛ نخست آنکه اجرای این لایحه بار مالی زیادی به دنبال دارد و در صورت تأمین نشدن منابع مورد نیاز، کار بر زمین میماند.
پرسش دیگری که مطرح است و هنوز درباره پاسخ آن شفافیت کافی وجود نداشته، این است که این لایحه اختصاص به کدام یک از گروههای فعال در نظام آموزش و پرورش دارد؟ سخنان گاه و بیگاه بسیاری طی روزهای اخیر از تریبونهای مختلف شنیده شد که این لایحه نه فقط معلمان، بلکه بازنشستگان و کادر اداری مدارس را نیز شامل میشود، این در حالی است که طبق بندهای یک و دو لایحه رتبهبندی معلمان، این طرح و اجرای آن باید معطوف به معلمان باشد. رئیس مجلس نیز بر این موضوع تأکید داشت و در سخنان امروز خود بیان کرد که هدف این لایحه فقط معلمان است.