نیاز به خون و فرآورده‌های خونی در سراسر کشور/ واکسینه‌ها چگونه خون اهدا کنند؟

جامعه ۲۴، یاسر مختاری: بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون در گفتگو با جامعه ۲۴، با بیان اینکه نیاز به خون و فرآورده‌های خونی همیشگی است، اظهار کرد: این سازمان تنها نهاد مسئول در ایران موظف است که نیاز بیماران به خون و فرآورده‌های آن نظیر گلبول قرمز فشرده شده، پلاکت و پلاسما را در بیش از ۹۷۰ بیمارستان و مرکز درمانی در کل کشور تامین کند.

وی با بیان اینکه رشد تخت‌های بیمارستانی در کلان شهر‌ها بخصوص در تهران، مشهد، شیراز و اصفهان و احداث بیمارستان‌های جدید در کلان شهر‌ها و گسترش فضای بیمارستانی و بالا بودن استاندارد‌های بهداشتی درمانی در بخش‌های دولتی و خصوصی باعث افزایش نیاز به خون و فرآورده‌های آن شده است، گفت: در کلان شهر تهران بیش از ۱۶۰ بیمارستان و مرکز درمانی وجود دارد و بیش از ۲۵ درصد از خون و فرآورده‌های اهدایی مردم در کشور در کلان شهر تهران مصرف می‌شود در صورتیکه که فقط ۱۶ درصد از خون اهدایی مردم در استان تهران اهدا می‌شود.

نیاز به روزی ۳ هزار واحد خون در تهران

حاجی‌بیگی یادآور شد: گسترش روز افزون اعمال جراحی تخصصی و فوق تخصصی و پیوند اعضا، گسترش مراکز خون و انکولوژی در سراسر کشور، موجب افزایش روز افزون مصرف خون و فرآورده‌های آن شده است به طوری که فقط در انتقال خون استان تهران روزانه نزدیک به ۳ هزار واحد خون و فرآورده‌های خونی همچون پلاکت، پلاسما از طرف بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهر تهران در خواست می‌شود که در عمل‌های جراحی بزرگی همچون پیوند کبد که تنها ۶۰ واحد خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید:  چالش‌های خونی ایران؛ خطر مرگ برای بیماران تالاسمی

حاجی بیگی همچنین در رابطه با مدت زمان نگهداری استفاده از خون اهدا شده، اظهار کرد: به علت کوتاه بودن طول عمر عناصر خون در خارج از بدن نظیر پلاکت که در خارج از بدن انسان و در محیط، ترکیبات خونی فقط تا ۳ روز قابل نگهداری هستند به همین دلیل نیاز به اهدای خون و فرآورده‌های خونی به صورت روزانه وجود دارد.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت اهدای خون به دلیل فرارسیدن فصل سرما اظهار کرد: خوشبختانه پس از عبور از پیک پنجم کرونا و انجام واکسیناسیون گسترده در کشور، مراجعات به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در سراسر کشور خصوصاْ کلانشهر‌ها افزایش پیدا کرده است که این امر سبب افزایش مصرف‌خون و فرآورده‌های آن در مراکز درمانی این شهر‌ها شده است.

شهر‌های نیازمند خون و فرآورده‌های خونی

وی بیان کرد: در حال حاضر در استان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، مازندران، گیلان، فارس، سیستان و بلوچستان با توجه به بالا بودن فعالیت بیمارستان‌ها و شروع عمل‌های جراحی و نیاز بیماران خاص میزان نیاز به خون و فرآورده‌های آن افزایش یافته است. همچنین تجربیات سال‌های گذشته نشان داده است که با شروع فصل سرما، هموطنان اقبال کمتری به اهدای خون دارند.

سخنگوی سازمان انتقال خون تأکید کرد: با توجه به اینکه سازمان انتقال خون موظف به تامین منابع خونی مورد نیاز بیمارستان‌ها در تمامی ساعات شبانه روز است و از طرفی انجام فرآیند‌های آزمایشگاهی و فرآوری خون‌های اهدایی یک پروسه به نسبت زمان‌بر است لذا از تمامی افراد واجد شرایط اهدا دعوت می‌شود که در تامین این نیاز روز افزون، سازمان انتقال خون را یاری رسانند.

حاجی بیگی یادآور شد: کلیه تجهیزات و وسایل مورد استفاده در پروسه اهدای خون در مراکز انتقال خون سراسر کشور یکبار مصرف و استریل هستند. تمام دستورالعمل‌های بهداشتی هنگام اهدای خون از بدو تاسیس سازمان انتقال خون در تمامی مراکز انتقال خون رعایت می‌شود. شایان ذکر است که مطالعات نشان داده است که اهداکنندگان خون از سالم‌ترین افراد جامعه هستند و خود مراقبتی را به نحو احسن در جامعه رعایت می‌کنند.

وی همچنین در مورد افراد واجد شرایط برای اهدای خون در کشور گفت: وزن این افراد باید بالای ۵۰ کیلوگرم باشد. سن اهدای خون در کشور ۱۸ تا ۶۰ سال است، اما اهداکنندگان مستمر خون تا ۶۵ سالگی قادر به اهدای خون هستند. ضمن اینکه آقایان سالی ۴ بار و خانم‌ها نیز سالی ۳ بار می‌توانند خون اهدا کنند.

واکسینه‌ها چگونه می‌توانند خون اهدا کنند

وی در مورد اهداکنندگان واکسینه شده نیز گفت: داوطلبان اهدای خون که با واکسن‌های سینوفارم و برکت واکسینه شده‌اند، می‌توانند بعد از بهبودی از واکنش‌های اولیه بعد از تزریق واکسن مانند درد عضلانی، تب و بی حالی خون اهدا کنند. معافیت اهدای خون برای افرادی که واکسن اسپوتنیک و آسترازنکا دریافت کرده‌اند، ۱۴ روز است.

نیاز به همه گروه‌های خونی

وی با بیان اینکه در حال حاضر به تمامی گروه‌های خونی برای اهدای خون نیازمندیم، گفت: افرادی که دارای گروه خونی منفی هستند باید اقبال بیشتری نسبت به اهدای خون داشته باشند. در این راستا سازمان انتقال خون ایران از تمامی افراد واجد شرایط اهدای خون از جمله افرادی که دوره یک ماهه بیماری پس از کرونا را سپری کرده‌اند و همچنین افرادی که پس از انجام واکسیناسیون کرونا، دوره معافیت از اهدا را با توجه به نوع واکسن تزریقی پشت سر گذاشته‌اند، دعوت می‌کند تا به جمع اهداکنندگان خون بپیوندند و بیماران نیازمند به خون را دراین روز‌های حیاتی تنها نگذرانند.

بحرانی جهانی خون

وی در ادامه با بیان اینکه بحران کمبود خون جهانی است، گفت: شیوع کرونا سبب کاهش ذخایر خونی در سراسر کشور‌های جهان شده است. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت به طور متوسط ۲۰ الی ۳۰ درصد از ذخایر خونی کشور‌ها در طول پاندمی کرونا کاسته شده است. این میزان در برخی از کشور‌های منطقه مدیترانه شرقی تا ۵۰ درصد گزارش شده است.

وی یادآور شد: همچنین گزارشات حاکی از آن است که این روند کاهشی در بسیاری از کشور‌های پیشرفته از جمله آمریکا نه تنها بهبود نیافته بلکه رو به افزایش است. به‌گونه‌ای بر اساس گزارش صلیب سرخ آمریکا در ماه اکتبر ۲۰۲۱، ذخایر خونی در آمریکا به کمترین میزان خود از سال ۲۰۱۵ رسیده است.

حاجی بیگی ادامه داد: شیوع گونه دلتای بیماری کووید ۱۹ همزمان با افزایش اعمال جراحی و همچنین کنسل شدن بسیاری از مراکز جمع آوری خون سیار سبب شده است که تولید خون در آمریکا به کمترین میزان از سال ۲۰۱۵ برسد. این درحالیست که معمولا پس از تعطیلات تابستان و همزمان با بازگشایی مدارس در سال‌های گذشته، میزان اهدای خون افزایش پیدا می‌کرد چراکه به والدین وقت بیشتری برای اهدی خون داشتند. اما این روند، امسال ادامه نداشته است و اهدای خون نسبت به آخرین ماه تابستان ۱۰ درصد کاهش نیز داشته است.

سخنگوی سازمان انتقال خون، اظهار کرد: بحران کمبود خون در جهان در حالی است که با وجود ادامه پیک‌های متعدد کرونا در ایران، این سازمان با حمایت اهداکنندگان داوطلب و بدون چشمداشت مالی، کاهش بسیار کمتری در حدود ۸ درصد نسبت به سال قبل از همه گیری کرونا را تجربه کرد. همچنین در طول پاندمی کرونا ما شاهد رشد اهداکنندگان بار اول و با سابقه بودیم و رکورد ۸ ساله اهدای بانوان در طول سال گذشته شکسته شد.