مد‌ارس؛ کانون شیوع پیک ششم

جامعه ۲۴- دستور رئیس سیزدهمین دولت جمهوری اسلامی و رئیس ستاد ملی مقابله با کرونا حجت قانونی بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها است. قرار بود مدارس و دانشگاه‌ها به‌طور کامل از اول آذرماه، روند بازگشایی‌شان آغاز شود. آغاز هم شده، دانش‌آموزان برخی مقاطع تحصیلی هم که از اواسط ماه قبل به صورت حضوری در مدارس حاضر می‌شدند. کارشناسان، اما نگران نتایج‌اند. کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا رسما خواستار تجدیدنظر دولت شده است. دولت، اما از قرار معلوم بر تصمیم خود اصرار دارند، ولی هیچ اشاره‌ای به افزایش آمار ابتلا به کرونا ندارد. وزیر کشور فقط و فقط دانش‌آموزان و مدارس را به رعایت پروتکل‌های بهداشتی دعوت کرده حال آنکه بسیاری از مدارس ایران اساسا ساختار لازم برای پیشگیری از انتقال ویروس کرونا را ندارند.

هشتم آبان‌ماه، جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا، سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری گفت: «با توجه به انجام واکسیناسیون دانش‌آموزان بالای ۱۲ سال و دانشجویان، از ابتدای آذر ماه می‌توان برای بازگشایی مراکز آموزشی با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی اقدام کرد.»

بیشتر بخوانید: پیش‌بینی پیک ششم کرونا در بهمن ماه/موج بدتری در پیش است

همان زمان بسیاری از کارشناسان نسبت به عواقب این تصمیم هشدار دادند. ۲ عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا، عجله در بازگشایی مدارس را مساوی با پشیمانی عنوان کردند. آنان خواستار توجه دولت به خروج دانش‌آموزان از حباب امن خود و بازگشت به مدارسی شدند که هم تراکم در آن‌ها بالاست و هم خبری از تهویه مناسب در آن‌ها نیست. به گفته آنان، دانش‌آموزان مثال بمب ساعتی می‌توانند تاثیر نسبی واکسیناسیون در ایران را نابود کنند. کارشناسان گفتند و گفتند، اما دولت همه توجه خود را معطوف به افزایش آمار واکسیناسیون و تعادل در نمودار کرونا کرده بود تا اینکه بالاخره آذرماه رسید.

از یکشنبه هشدارها، اما لحن صریح‌تری به خود گرفته‌اند. کمیته علمی مقابله با کرونا رسما خواستار تجدیدنظر دولت شده است. نرم افزار ماسک به عنوان مرجع آماری کرونا نیز شیوع پیک ششم کرونا در ایران با بازگشایی مدارس را قطعی دانست. دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌ها هم آمار‌های به نسبت ترسناکی درباره شیوع کرونا در مدارس می‌دهند. دولت، اما هنوز مصر است بر حرف اولیه خود. وزیر کشور خواستار رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی در مدارس شده است.

بازنگری کنید!

کمیته علمی زیر نظر ستاد ملی مقابله با کرونا فعالیت می‌کند، ولی برخلاف دیگر اعضای این ستاد، به جای مسائل و مباحث سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و بعضا امنیتی، تمام توجه خود را معطوف به سلامت جامعه می‌کند هرچند که انتقاداتی به اعضای این کمیته نیز در طول دو سال فعالیت‌شان وارد است. یکی از انتقاد‌ها به سکوت آنان درباره زمان ورود کرونا به ایران مربوط است.

مسئولان دولتی به ویژه وزیر بهداشت دولت دوازدهم اسفند ۹۸ را زمان ورود کرونا به ایران اعلام کرد هرچند که اصولگرایان با توجه به همزمانی آن با انتخابات مجلس یازدهم، به رد آن پرداختند، ولی دوشنبه شب، مستندی در برنامه ثریا از شبکه یک صداوسیما پخش شد که در آن رسما زمان ورود کرونا به ایران دی‌ماه و پس از بازگشت زائران اربعین اعلام شد.

کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا چندان به این مساله وارد نشد. خبری هم از محاکمه مسئولان خاطی نیست، اما حالا اعضای ستاد تلاش می‌کنند دولت را از تصمیم خود برای بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها عقب برانند.

حمیدرضا جماعتی، دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا دیروز گفت: «وصیه کمیته علمی این است که درباره بازگشایی مدارس، دانشگاه‌ها و مجامع باتوجه به اینکه شیوع روند کرونا در کشورمان نزولی شده، حتما دقت شود و بازبینی مجدد شود. زیرا با توجه به اینکه افراد زیر ۱۸ سال ما هنوز به‌طور کامل واکسینه نشدند و بچه‌های زیر ۱۲ سال ما که در برخی کشور‌ها مانند چین (سه سال به بالا) و آمریکا (بالای ۵ سال) واکسیناسیون‌شان را شروع کردند، اما ما هنوز پروتکل را در این سنین نداریم؛ بنابراین بازگشایی‌های بی‌محابا در مدارس، دانشگاه‌ها و مجامع، رستوران‌ها، سینما‌ها و… با توجه اینکه هنوز هم به ایمنی جمعی نرسیدیم و با توجه به اینکه کودکان ما از واکسیناسیون کافی برخوردار نیستند، خودش می‌تواند باعث ایجاد پیک ششم کرونا در کشور باشد و باید این را مورد نظر قرارداد.»

او شرط بازگشایی مدارس را دستیابی به ایمنی جمعی اعلام کرده است. او شاخص مدنظر کمیته علمی برای میزان واکسیناسیون اعلام نکرده، ولی پیشتر پزشکان واکسیناسیون کامل ۸۰ درصد جامعه را به عنوان ایمنی جمعی اعلام کرده بودند.

پیک ششم حتمی است

یکی دیگر از هشدار‌دهندگان تیم توسعه نرم‌افزار بهداشتی ماسک بود. در سایت این نرم‌افزار درباره سازندگان و مدیرانش آمده است: «تیمی از استادان، دانش‌آموختگان و دانشجویان دانشگاه‌های صنعتی شریف، شهید بهشتی و امیرکبیر و دارندگان مدال المپیاد‌های جهانی ریاضی و کامپیوتر، با همکاری جمعی از بهترین متخصصان علوم پزشکی و ویروس‌شناسی ماسک را ساخته‌اند. تولید ماسک به صورت داوطلبانه و بدون انگیزه‌های تجاری بوده است. دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی و تجربه‌ی سایر کشور‌ها برای کنترل شیوع کرونا و کاهش آمار قربانیان آن در ساخت ماسک استفاده شده است.»

طراحان این نرم‌افزار، نسبت به بازگشایی مدارس هشدار داده‌اند و نوشته‌اند: «بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، عادی‌انگاری در مسئولان و مردم، کاهش سطح مراقبت‌ها و محدودیت‌ها، کشور را با خطر قطعی موج ششم مواجه می‌کند. هر خیز کرونا باعث مرگ ده‌ها هزار نفر از هم‌میهنان شده است. کودکان بستری در کشور به خاطر کرونا بی‌سرپرست شده‌اند و فرصت تحصیل را برای همیشه از دست داده‌اند.»

براساس آمار این نرم‌افزار، اکثر قریب به اتفاق شهر‌ها و شهرستان‌های ایران نیز در وضعیت زرد، نارنجی و البته قرمز قراردارند.

به زبان آمار

اصرار دولت برای بازگشایی مدارس در شرایطی صورت می‌گیرد که آمار و ارقام اعلامی از سوی وزارت بهداشت هم چندان وضعیت را مناسب بازگشت دانشجویان و دانش‌آموزان به مدارس و دانشگاه‌ها نمی‌داند. براساس آخرین آمار منتشر شده، ۲۸ آبان ماه، از میان کل دانش‌آموزان مقاطع هفتم، هشتم، نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم، فقط ۳۹ درصد دانش‌آموزان ۲ دز واکسن خود را دریافت کرده‌اند.

۵۹ درصد دانش‌آموزان نیز یک دُز واکسن دریافت کرده‌اند. این یعنی ۴۰ درصد دانش‌آموزان هیچ واکسنی دریافت نکرده‌اند. اوضاع در میان دانشجویان، اما تا حدودی بهتر است. ۶۸ درصد دانشجویان، متشکل از دانشجویان وزارت علوم و دانشگاه آزاد، ۲ دز واکسن دریافت کرده‌اند. ۸۳ درصد آنان نیز یک دز واکسن دریافت کرده‌اند. همه این‌ها در کنار هم می‌تواند نشانی باشد از فقدان شرایط لازم برای بازگشت حداقل دانش‌آموزان به مدارس. در همین مدت کوتاه بازگشت برخی مقاطع تحصیلی به مدارس، اوضاع به شکل محسوسی در حال تغییر است.

مریم کوشکی، دبیر ستاد مقابله با کرونا استان لرستان گفته است: «یک هزار و ۴۶۷ معلم در لرستان هنوز واکسن کرونا را تزریق نکرده اند که از این تعداد ۴۱۸ نفر در کوهدشت، ۲۵۲ نفر در خرم آباد و بقیه در سایر شهرستان‌ها سکونت دارند.» به گفته او، ۱۵ نفر از دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم یک مدرسه بعد از بازگشایی کرونا مثبت شدند.

امید به عقب نشینی دولت

همه این مخالفت‌ها امید‌ها برای تجدیدنظر دولت را بیش از پیش کرده است مشروط بر آنکه اصراری از سوی مقامات پاستور برای بازگشایی مدارس وجود نداشته باشد. کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده که امروز نظر نهایی و گزارش خود درباره چرایی تعویق در بازگشایی مدارس را به ستاد ملی مقابله با کرونا تقدیم می‌کند. تا اینجا، اما نظر دولت همان است که بود.

احمد وحیدی، وزیر کشور، دیروز گفته است: «از همه دانش‌آموزان می‌خواهیم که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند و از اولیا و مربیان درخواست می‌کنیم دانش‌آموزان را برای رعایت پروتکل‌ها توجیه کنند.» اینکه چطور قرار است دانش‌آموزان «توجیه» شوند، مشخص نیست، اما براساس اظهارات او، می‌توان گفت که واکسیناسیون افراد زیر ۱۲ سال در ایران منتفی است.

او گفته: «از نظر علمی برای ضرورت واکسیناسیون افراد زیر ۱۲ سال به نتیجه نرسیده اند، اما برای افراد بالای ۱۲ سال این اقدام انجام شده است.»

وزیر کشور واکسیناسیون را شرط بازگشایی مدارس عنوان کرده است. با توجه به آمار اعلامی از سوی وزارت بهداشت و البته مخالفت کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در کنار آمار اعلامی از شهرستان‌ها مبنی بر افزایش شیوع کرونا میان دانش‌آموزان، می‌توان به تجدیدنظر دولت امیدوار بود هرچند که هیچ چیز قطعی نیست.