واکنش مدیر شبکه شاد به ادعای پولی بودن این شبکه از سوی خانواده‌ها/ شبکه شاد تا پایان سال رایگان است

جامعه ۲۴ - شیوع کرونا هرچند باعث تعطیلی کلاس‌های حضوری درس شد، اما از آنجایی که آموزش و یادگیری تعطیلی‌بردار نبود به سرعت آموزش آنلاین و مجازی در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفت. در ابتدا نرم‌افزار‌های مورد استفاده برای ایجاد ارتباط میان دانش‌آموز و معلم نرم‌افزار‌های خارجی بود و بعد از کم‌تر از دو ماه استفاده از شبکه شاد مورد تاکید وزارت خانه متبوع قرار گرفته و استفاده از سایر پیام‌رسان‌ها ممنوع شد.

شبکه شاد مانند یک مدرسه مجازی عمل می‌کند، هر معلم گروه کلاسی خود را تشکیل می‌دهد و دانش‌آموزان را به گروه اضافه می‌کند تا در زمان معین در کلاس حاضر شوند، هنگام تدریس آنلاین نیز تنها معلم امکان داشتن صدا و تصویر را دارد و دانش‌آموزان برای پرسیدن سوال یا رفع اشکال باید تایپ کنند.

اما این برنامه از همان ابتدا مشکلات زیادی داشت؛ دانش‌آموزان قادر به حضور در کلاس نبودند، پیام‌ها ارسال نمی‌شد و کلاس آنلاین قطع می‌شد. برخی از این مشکلات حل شد، اما هنوز مشکل خطای نصب، احراز هویت دانش‌آموزان و معلمان، عدم دسترسی تعداد زیادی از دانش‌آموزان و معلمان به تلفن همراه و اینترنت، عدم امکان حضور در کلاس و ارتباط دشوار در چت آنلاین وجود دارد.

یکی از موضوعاتی که از همان ابتدا درباره استفاده از این برنامه مطرح می‎شد ضرورت رایگان بودن حجم اینترنت مصرفی بود؛ موضوعی که محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات سال گذشته گفته بود که «تلاش می‌کنیم مصوبات لازم برای رایگان شدن همیشگی این شبکه نیز اخذ شود».

با وجود این، اما حسین فلاح جوشقانی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات روز دوشنبه هفته گذشته، هفدهم خرداد ماه اعلام کرد: سامانه دانش‌آموزی شاد در طول سال تحصیلی۱۴۰۰-۱۳۹۹ به‌منظور ارائه خدمات آموزشی به‌صورت رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار داشت، این سامانه از ابتدای تیر سال جاری رایگان نیست و خانواده‌ها در باب هزینه‌های اینترنت تحصیل فرزندان‌شان نگران هستند.

معاون وزیر ارتباطات گفت که به جای ارائه خدمات شبکه شاد به‌صورت رایگان، سیم‌کارت‌های دانش‌آموزی با بسته‌های رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد تا براساس آن دانش‌آموزان بتوانند به کلاس‌های درسی دسترسی پیدا کرده و خدمات آموزشی خود را دریافت کنند. سامانه مورد استفاده برای ارائه خدمات آموزشی دانش‌آموزان ازسوی وزارت آموزش‌وپرورش تعیین می‌شود و وزارت ارتباطات نقشی در آن ندارد.

تاکنون این وزارتخانه تمام توان خود را برای ایجاد دسترسی با کیفیت و مناسب به این سامانه‌ها از جمله شبکه شاد به کار گرفته است و از این پس هم با هماهنگی وزارت آموزش‌ و پرورش، این همکاری را در قالب سیم‌کارت‌های دانش‌آموزی ادامه خواهد داد.

جوشقانی درباره نحوه ارائه این سیم‌کارت‌ها توضیح داد: طرح سیم‌کارت‌های دانش‌آموزی با قابلیت‌های مختلف و بسته‌های موردنظر در معاونت فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات در حال تدوین است و با تکمیل فرایند‌های موردنیاز در این سیم‌کارت‌ها، اطلاع‌رسانی لازم انجام می‌شود. از اول تیرماه تعرفه استفاده از این سامانه همانند تعرفه پیام‌رسان‌های داخلی، به‌صورت یک‌سوم تعرفه اینترنت بین‌الملل محاسبه می‌شود.

بیشتر بخوانید: حال ناخوش فضا‌های آموزشی پایتخت

اعلام این خبر باعث اعتراض جدی خانواده‌ها شد، اعتراضی که در نهایت واکنش نیلوفر شرفی، مسوول شبکه آموزشی دانش‌آموز (شاد) را در پی داشت. او از استمرار فعالیت شبکه شاد در تابستان خبر داده و گفته که؛ دسترسی به شبکه شاد در سال گذشته براساس دستور رییس‌جمهور رایگان بود و درحال‌حاضر نیز براساس «مصوبه مجلس شورای اسلامی» تا پایان سال۱۴۰۰ این دسترسی رایگان اعلام شده است، بنابراین در صورتی که خدمت خاصی به‌صورت غیررایگان به دانش‌آموزان عرضه شود، این موضوع را شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

این اظهار نظر‌ها در حالی مطرح شد که تعدادی از والدین در تماس‌های خود درباره رایگان نبودن استفاده از این برنامه اعلام نگرانی کرده و در عین حال برخی نیز گفتند از ابتدا استفاده از این برنامه رایگان نبوده و از اینترنت آن‌ها حجم کاسته می‌شده است.

اما شرفی، مسوول شبکه شاد ضمن تکذیب این موضوع در گفتگو با «جامعه ۲۴» تاکید کرد که برنامه شاد از اول اردیبهشت ‌۹۹ رایگان بوده و تا پایان ۱۴۰۰ نیز این روند ادامه پیدا خواهد کرد.

او می‌گوید: باید توجه داشت که اپلیکیشن موبایلی شاد از ۲۵ اردیبهشت ۹۹ رایگان بود و تاکنون نیز رایگان بوده است؛ در اصل، باید توجه داشت که رایگان بودن برنامه شاد، به این معنی است که دانش‌آموزان برای استفاده از آن باید به اینترنت متصل باشند. مثلاً باید بسته اینترنتی بخرند یا اینکه به wifi متصل بشوند؛ به این معنی نیست که به صورت آفلاین می‌توانند از آن استفاده کنند. به عبارت دیگر، معنی رایگان بودن ترافیک شاد این است که به صرف فعالیت بر بستر اپلیکیشن شاد، هزینه‌ای بابت ترافیک مصرفی از سوی دانش‌آموزان پرداخت نخواهد شد.

او ادامه می‌دهد: ممکن است در تلفن همراه برنامه‌های مختلفی نصب باشند؛ مثلا پیام رسان‌های مختلف، اپلیکیشن‌هایی که نوتیفیکیشن می‌فرستند یا در پس زمینه در حال فعالیت هستند. فعالیت آن‌ها باعث مصرف ترافیک شود و این ارتباطی به رایگان بودن شاد ندارد. ممکن است دانش‌آموزان خودشان علاقه‌مند باشند که از بستر‌های دیگری هم استفاده کرده و بعضی‌ها بخواهند از برنامه‌های آنلاین دیگری برای تفریح، یادگیری یا صحبت با دوستانشان استفاده کنند.
شرفی اظهار می‌کند: توجه به این نکته مهم است که ترافیک مصرفی در برنامه‌های دیگر، رایگان نیست. صرفاً در شاد ترافیکی که دانش‌آموزان مصرف می‌کنند، رایگان است. این در مورد تمام اپراتور‌ها تاکنون صادق بوده و وزارت ارتباطات هم شماره ۱۹۵ را اعلام کرده تا اگر مشکلی در رایگان شدن این ترافیک وجود داشت و اپراتور خاصی از این قانون تبعیت نکرد، مستقیم به موضوع رسیدگی شود.

او در پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه شبکه شاد به سمت غیررایگان شدن حرکت می‌کند، می‌گوید: اینکه شاد در حرکت به سمت غیر رایگان شدن است را نمی‌شود به این شکل گفت و اصلا اینطور هم نیست. شاد بر اساس دستور رئیس جمهور هم سال گذشته و هم امسال و همچنین بر اساس مصوبه مجلس در سال جاری تا پایان سال ۱۴۰۰ رایگان است. این مطالبه جدی آموزش و پرورش بوده و به هر حال توسط دو قوه تصمیم گیری شده و تشکیکی در آن وجود ندارد. خانواده‌ها نگران این موضوع نباشند. شاد رایگان خواهد بود.

شرفی در پاسخ به این پرسش که برخی همچنان از واتساب استفاده می‌کنند و فقط در شاد هستند تا اکانت داشته باشند و با غیررایگان شدن به نرم‌افزار‌های خارجی کوچ خواهند کرد، اظهار می‌کند: اگر ترافیک شاد غیر رایگان باشد، امکان کوچ به بستر‌های دیگری وجود دارد و این به آموزش و پرورش بچه‌ها آسیب می‌زند. البته که باید یک نکته را هم در نظر گرفت؛ به‌هرحال ترافیک داخلی ارزان‌تر از ترافیک خارجی است و پیام رسان‌ها هم معمولا مشمول تخفیف‌هایی هستند. یعنی اینکه به هر حال هزینه استفاده از شاد حتی اگر که پولی باشد، بسیار کمتر از استفاده از واتساپ هست.

او با اشاره به قابلیت‌های شبکه شاد، می‌گوید: شاد امکاناتی دارد که هیچ کدام از پیام رسان‌های دیگر ندارد؛ مثلا تشکیل خودکار کلاس‌ها، برگزاری کلاس به صورت زنده با مشاهده تصویر معلم و امکان پرسش و پاسخ با معلم، امکان برگزاری آزمون و حضور و غیاب دانش آموزان. این‌ها مواردی است که در برنامه شاد وجود دارد و در پیام رسان‌های دیگر امکان انجام‌اش نیست که شبب می‌شودشاد را بیشتر به یک کلاس آموزشی آنلاین شبیه کند.