تنگنایی از جنس تامین دارو/ سلامت مردم را به سیاست و جیب‌تان گره نزنید

سیده آمنه موسوی ، جامعه ۲۴- ایران از جمله کشور‌هایی است که طی سال‌های همه‌گیری بیماری کرونا در جهان، علاوه بر مشکلات و معضلات اقتصادی، با حجم عظیمی از مرگ و میر‌های کرونایی به جهت اعمال تحریم‌های آمریکا، سوء مدیریت برخی از مدیران و دست اندرکاران حوزه بهداشت و درمان نسبت به تامین واکسن و دارو‌های مورد نیاز مردم و البته عملکرد مافیای قدرتمند حوزه دارو درمان هم مواجه بود؛ مواردی که روز‌های سیاهی را برای این آب و خاک و مردمانشان رقم زدند و آن‌ها را با وضعیت اسفناکی مواجه کردند.

خروج ترامپ از برجام و اعمال بیش از ۱۵۰۰ تحریم جدید، نه تنها بدنه نحیف اقتصاد ایران بلکه حوزه‌هایی که در حالت کلی بی ارتباط با توافق هسته‌ای ایران بودند را نیز نشانه گرفت. حوزه هایی، چون دارو و درمان که در زمره فعالیت بشردوستانه تلقی می‌شوند، اما به جهت تحریم‌های اعمالی علیه مبادلات بانکی با ایران و واهمه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری خارجی نسبت به گرفتار آمدن در دام این تحریم‌ها امکان جابه جایی پول و هرشکل از منابع مالی با طرف ایرانی را غیرممکن ساخته و نتیجه آن نیز عدم امکان فروش اقلام داروی و درمانی به کشورمان است.

این امر در کنار فساد سازمان یافته برخی از شرکت‌های واردکننده و تولید کننده دارو وبی کفایتی برخی از مدیران، عرصه را بر بیماران و خانواده هایشان تنگ کرده است.

مشکل دارو کجاست؟

ریچار نفیو، معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در دولت بایدن که معمار تحریم‌های ایران در دولت اوباما است در رابطه با بی‌میلی بانک‌های خارجی برای کمک به روند واردات دارو به کشورمان می‌گوید "مشکل این است باید بانکی را پیدا کنید که حاضر باشد خط مالی و اقدامات مالی سازگار با تحریم‌ها را برای ارائه تسهیلات لازم چنین مبادلاتی فراهم کند؛ غالبا از نظر بانک‌ها چنین معامله‌ای به دردسرش نمی‌ارزد، بنابراین یک مشکل عملی در وادار کردن بانک‌ها به تقبل چنین معاملاتی وجود دارد و سئوال این است که آیا بانک می‌تواند چنین تسهیلاتی را فراهم کند؟ قطعا خیر. "

موضوعی که ریچارد نفیو به آن اشاره می‌کند این است که دولت آمریکا در ظاهر در حمایت از تجارت کالا‌های ضروری، اقلام دارو و تجهیزات پزشکی را از بند‌های تحریم ایران معاف کرده است، اما شرکت‌های دارویی و موسسات بانکی بین‌المللی در تجارت با ایران بسیار محتاطانه عمل کرده و از معامله با کشورمان خودداری می‌کنند. همین امر ایران را با کمبودها‌ی مستمر دارو و تجهیزات پزشکی مواجه کرده است. به عبارت دیگر دارو و تجهیزات پزشکی تحریم نیستند، اما این تحریم‌های بانکی هستند که واردات آن‌ها را مختل و مشکل کرده است.

بیشتر بخوانید: بیماران تالاسمی، دسفرال ندارند؛ هموفیلی‌، فاکتور ۹/ وضعیت خطرناک بیماران خاص و نادر در سایه کمبود دارو

در این میان عملکرد برخی از دلالان بازار دارو درمان وضعیت اسفناکی را برای بیماران به ویژه افرادی که دارای بیماری‌های خاص هستند رقم زده است. این افراد و خانواده‌هایشان لاجرم باید با پرداخت مبالغ هنگفت دارویی را که معمولا از مبادی غیررسمی و قاچاق وارد کشور شده است را تامین کنند.

ردپای قاتلان جان و مال مردم در بازار مافیای دارو

به اعتقاد جلیل سعیدلو، دبیر انجمن داروسازان ایران، زنجیره تأمین دارو زنجیره‌ای به هم پیوسته است و هرگونه اختلال در این زنجیره می‌تواند منجر به کمبود این ماده حیاتی در کشور شود. وی با بیان اینکه بیشتر مشکلات فعلی حوزه دارو و درمان، تامین دارو‌های وارداتی است، تاکید می‌کند: "به جهت آنکه قسمتی از مواد اولیه و مواد مؤثره دارو‌های داخلی هم وارداتی است این کمبود به دارو‌های تولید داخل هم تعمیم پیدا کرده است. "

اظهارات سعیدلو حاکی از آن است که مافیای قدرتمند حوزه دارو، دست در دست برخی از مقامات کشور‌های دیگر در تلاش برای به چالش کشیدن مقوله سلامت در جامعه ایرانی هستند. این افراد با همراهی برخی از مدیران بی کفایت، حتی در کشاکش روز‌های سخت و طاقت فرسای همه گیری بیماری کرونا در کشور، لحظات نفسگیری را برای مبتلایان به این بیماری دردناک و خانواده هایشان نسبت به دپو کردن دارو‌های موردنیاز و افزایش قیمت این اقلام رقم زده اند.

موضوعی که سیدعلی فاطمی، نائب رئیس انجمن داروسازان ایران نیز بر آن صحه گذاشته و اظهار می‌دارد: "در بروز چالش فعلی حوزه دارو، تحریم و مشکلات ارزی تاثیر دارد، اما به نظر من این دو موضوع باعث شده که مقداری سوء مدیریت‌ها پنهان شود. به عنوان مثال در زمینه سرم مشکل نه ربطی به ارز داشت و نه به تحریم، بلکه مشکل مدیریتی بود. یک شرکت ایرانی تصمیم گرفت کارخانه را چند ماه تعطیل کند. شاید اصلا درست نبود که در این وضعیت بحرانی به کارخانه مذکور اجازه تعطیلی می‌دادند. حال وقتی این اجازه را دادند، باید از قبل پیش‌بینی می‌کردند که یا از طریق سایر تولیدکنندگان یا از طریق واردات، تامین سرم دچار مشکل نشود که متاسفانه این اقدامات انجام نشد و دیدیم که شرکت هم نتوانست به موقع به مدار تولید بازگردد و در این دو و سه ماه مردم از کمبود سرم با مشکلاتی مواجه شدند. "

اظهارات دست‌اندرکاران حوزه دارو حاکی از آن است که مشکلات پیرامون واردات و تامین کوچکترین و کمترین مایحتاج مردم در اقلامی مانند سرم نیز درگیر و دار بی کفایتی برخی از مدیران و مقامات مسئول، دست‌های پنهان باند‌های تهیه و توزیع دارو و مافیای سیاه حاکم بر این حوزه و صد البته معضلی چون تحریم‌های درهم‌پیچیده برجامی است، موضوعی که حتی در صورت نتیجه بخش بودن مذاکرات آتی ایران و ۱+۴ باید با تدابیر مسئولان امر در دستگاه‌های قضایی کشور، راهکاری برای مقابله و برخورد با آن اندیشیده شود.