بازگشایی مدارس و نگرانی‌های کرونایی برای سلامت دانش‌آموزان/ واکسیناسیون معلمان تا مرداد؛ سنگی بزرگ برای نزدن؟

جامعه ۲۴ - سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ دوشنبه هفته قبل با برگزاری آخرین امتحان به پایان رسید، این در حالیست که در این سال سراسر کرونایی به جز تعداد اندکی از مدارس در نقاط محروم به نوعی تعطیل و آموزش‌ها به دلیل تهدیدات ناشی از بیماری کووید ۱۹ آموزش‌ها به طریق مجازی پیگیری شد.

از سوی دیگر از دو ماه قبل احتمال حضوری بودن آموزش در سال تحصیلی آینده یعنی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ از سوی برخی از مسولان وزارت آموزش و پرورش بیان شده است. این موضوع پس از اظهارات سخنگوی ستاد ملی کرونا مبنی بر واکسیناسیون معلمان برای آغاز سال تحصیلی جدید مهر تأیید برخود گرفت. اگرچه پیش از سخنان علیرضا رئیسی، محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش این واکسیناسیون را شرط بازگشایی مدارس اعلام کرده بود. حاجی میرزایی در این رابطه اظهار کرد: اصرار ما بر این است که آموزش‌ها حضوری باشد. در جهان از ماه‌ها قبل آموزش حضوری شروع شده است. جمع بندی دنیا این است که کار معلمان و مدرسه قابل جایگزینی با هیچ ابزار دیگری نیست و باید به سمت بازگشایی مدارس برویم. البته تجربیات در آموزش مجازی را استمرار خواهیم داد. پیش نیاز این امر توسعه واکسیناسیون است که طبق قول مسئولان وزارت بهداشت قرار است فرهنگیان در مرداد ماه واکسینه شوند و زمینه برای دایر شدن مدارس به صورت حضوری در مهرماه ۱۴۰۰ فراهم شود.

سال گذشته نیز اظهارات وزیر آموزش و پرورش مبنی بر حتمی بودن آموزش حضوری در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود و حتی در اول مهر ماه نیز دستورالعمل آن صادر شد با این حال این اقدام آموزش و پرورش با مخالفت شدید نظام سلامت، جامعه پزشکی، نمایندگان مجلس، وزرای سابق و شورای عالی آموزش و پرورش مواجه شد. این مخالفت‌ها موجب شد تا این وزارت‌خانه از موضع خود عقب نشینی کرده و آموزش حضوری را اختیاری اعلام کرد.

نگرانی‌های سلامت

قطعی بودن آموزش حضوری در سال تحصیلی جدید در حالیست که این‌بار نظام سلامت هم با آن کنار آمده است، اما همچنان نگرانی‌هایی در این رابطه دارد. علیرضا زالی فرمانده عملیات کرونا در تهران بزرگ در این رابطه اظهار کرد: طراحی پروتکل‌ها به گونه‌ای باشد که فقط مدرسه را به عنوان یک محیط امن بهداشتی درنظر نگیریم، حواشی متعددی داریم که اهمیت ایمن‌سازی و رعایت بهینه پروتکل‌ها در آنجا کمتر از کلاس درس نیست، مانند سرویس‌های ایاب و ذهاب و تغذیه و غیره، برای بازگشایی مدارس باید نیم نگاهی هم به وضعیت تردد درون شهری داشته باشیم. اگر مدارس و دانشگاه را باز کنیم باید فکری به تکانه‌های آن در حوزه تردد بین شهری کنیم.

بیشتر بخوانید: دانش‌آموزان ایرانی واکسن انستیتو پاستور می‌زنند

علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی کرونا نیز در این رابطه گفت: ما تلاش کردیم بازگشایی مدارس را داشته باشیم، اما به علت شرایط نتوانستیم این کار را انجام دهیم. آن قدر که نگران مدارس هستیم نگران، دانشگاه نیستیم. دانشگاه هم باید باز شود و می‌بینیم که برخی دارند مدرک فوق لیسانس می‌گیرند و دانشگاه خود را ندیده‌اند، با این حال نگرانی برای مدارس بیشتر است. کسانی که وارد دانشگاه می‌شوند از قبل فرایند پرورش را گذرانده‌اند و از این بابت نگرانی نیست، اگرچه زندگی اجتماعی جریان دارد، اما افراد بالغی هستند و توانایی و امکان استفاده از ابزار هوشمند را دارند. دوم آنکه دروس دانشگاه اکثراً خودخوان هستند.

وی افزود: موضوع بعدی این است که کنترل افرادی که سن بالاتری دارند راحت‌تر است. دانش‌آموزان مقطع ابتدایی ممکن است در کلاس منظم نشسته باشند، اما به محض اینکه زنگ می‌خورد با هم قاطی می‌شوند و فاصله اجتماعی از بین می‌رود.

رئیسی هچنین اظهار کرد: باید اصل را بر بازگشایی مدارس بگذاریم، اما بازگشایی نیاز به یک برنامه جامع دارد که با همکاری وزارت آموزش و پرورش باید ابعاد مختلف آن دیده شود، خانواده‌ها نقش بسیار مهمی دارند و توانمندسازی و آموزش خانواده‌ها در این بخش بسیار مهم است. خانواده‌ها باید در حوزه آموزش، علائم شناسی و کنترل فرزندان خود آموزش ببینند.

کودکان و ابتلا به کرونا

با این حال نگرانی‌ها از حضور دانش‌آموزان در مدارس نه تنها در ایران که در تمامی جهان وجود دارد. بر اساس برخی از آمار‌ها مدارس ۱۳۵ کشور در تعطیلی ناشی از پاندمی کرونا به سر می‌برند، اگرچه برخی از کشور‌ها آرام آرام در حالی بازگشایی‌های محدود هستند. میزان متوسط درگیری کودکان در مجموع جمعیت‌های سنی ۱.۷ تا ۲ درصد است. کمتر از نیم تا ۲ درصد آن‌ها کارشان به آی‌سی‌یو می‌کشد. هم میزان ابتلا در کودکان کمتر است و هم نشانه‌های بالینی متفاوتی دارند و کمتر بدحال می‌شوند. بیشترین میزان ابتلا در گروه سنی زیر ۱۸ سال مربوط به پسران ۱۵ تا ۱۷ سال است، اما بیشترین موارد بستری معمولاً در کودکان زیر ۱۰ سال است. بر اساس مطالعه‌ای در تهران ۷۷ درصد کودکان زیر ۱۰ سال که در بیمارستان‌های تهران به علت کرونا بستری شدند، بیماری زمینه‌ای قبلی داشته‌اند. با این حال کودکان پخش کننده مهم ویروس تلقی می‌شوند که باید این را هم مدنظر داشت.

عدم نیاز دانش‌آموزان به واکسن کرونا

بازگشایی مدارس در حالی قطعی به نظر می‌رسد که هنوز واکسیناسیونی برای کودکان وجود ندارد و این موضوع را سخنگوی ستاد ملی کرونا چندی قبل در کلاب هاوس در این رابطه اظهار کرد: واکسن مورد تایید برای سن زیر ١٨ سال نداریم و در آمریکا فایزر به ١٢ تا ١۶ سال تزریق می‌شود و روی واکسیناسیون کودکان بالای ۵ سال در حال مطالعه هستند. فعلا برای سنین پایینتر از ۱۸ سال، واکسن امنی وجود ندارد لذا هنوز تصمیمی در مورد واکسیناسیون دانش‌آموزان وجود ندارد.

این موضوع از نظر سازمان جهانی بهداشت نیز مورد تأیید قرار گرفته است که نیازی به واکسن دانش‌آموزان وجود ندارد. سویما سوامیناتان دانشمند ارشد سازمان جهانی بهداشت معتقد است واکسیناسیون کودکان در اولویت نیست به همین دلیل برای بازگشایی مدارس نیاز به انجام واکسیناسیون در دانش آموزان نیست. معنای این حرف، عدم اولویت سلامت دانش‌آموزان‌ نیست، بلکه اصولا دانش‌آموزان در معرض خطر بسیار کمی از نظر ابتلا به کرونا هستند.

البته باید دید که آیا واکسیناسیون معلمان که قرار است که از مردادماه آغاز می‌شود یا خیر؟ چرا که اگر قرار باشد معلمان به سر کلاس بروند و دانش‌آموزانی که واکسینه نشده‌اند ممکن است معلمان  و سایر گروه‌های درگیر در مدارس را مبتلا کنند که این موضوع تهدید بزرگی است.