رونمایی از چهره واقعی اومیکرون

جامعه ۲۴- اومیکرون با نشانه‌های سرماخوردگی ساده، شایع شد. پزشکان و متخصصان ویروس‌شناس در ابتدا آن را درگروه یک بیماری ویروسی معمولی قرار دادند که به راحتی کنترل می‌شود و شدت آن کم است. اما ۷۰ روز از شیوع این ویروس، چهره واقعی اومیکرون در حال رونمایی است، تا جایی که همین سویه ساده و کم‌خطر، هر روز رکورد جدیدی در فوت و ابتلا ثبت می‌کند. آمار مبتلایان روزانه به اومیکرون در برخی کشور‌های اروپایی به ۲۰۰ هزار نفر رسیده و آمریکا هم رکورد شناسایی بیش از یک میلیون بیمار مبتلا به کرونا در روز را پس از شیوع این سویه جدید ثبت کرده است. این در حالی است که مجموع بیماران کرونایی در جهان پیش از شیوع اومیکرون ۲۵۸ میلیون نفر بود که روز گذشته به ۳۷۲ میلیون نفر افزایش پیدا کرد.

بیشتر بخوانید:  سرماخوردگی را فراموش کنید اومیکرون است

پیشروی این بیماری در ایران هم قابل توجه است، به‌طوری که در کمتر از ۲ هفته، شمار بیماران جدید ۳۰ برابر شده و اکنون به مرز ۳۰ هزار نفر در روز رسیده است، آن هم در شرایطی که گفته می‌شد کرونای اومیکرون نشانه‌هایی مانند سرفه، سردرد و آبریزش بینی، بدن‌درد یا ضعف و بی‌اشت‌هایی مشابه آنفلوآنزا و سرماخوردگی دارد و برخلاف سویه‌های قبلی ازجمله دلتا درگیری کمتری برای ریه ایجاد می‌کند. حالا، اما تجربه بیماران و تأکید متخصصان حاکی از آن است که کرونای اومیکرون به اندازه سویه‌های قبلی می‌تواند منجر به التهابات ریوی شود و این مسئله در واکسن نزده‌ها حادتر است. چهره واقعی اومیکرون، بیش از گذشته مشخص شده و تصورات اولیه درباره ساده بودن این سویه و کم‌خطر بودن آن در حال رخت بربستن است. جدیدترین مطالعات نشان می‌دهد که این سویه با ویژگی عبور از سیستم ایمنی می‌تواند افراد را در فاصله زمانی کوتاه‌مدت حتی یک ماه دوباره گرفتار کرونا کند.

فرار از آزمایش پی‌سی‌آر

اومیکرون بیش از ۶۰ جهش ژنتیک دارد و تنها یک جهش آن‌که به‌اصطلاح اضافه‌شونده نامیده می‌شود از کروموزوم‌های انسانی تشکیل شده و این مسئله خطرناک است؛ موضوعی که به‌گفته محمدرضا ناظر، متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منجر به نگرانی بیشتر متخصصان از این سویه نسبت به دیگر سویه‌ها شده است.

او از دیگر ویژگی‌های اومیکرون می‌گوید: «از دیگر ویژگی‌های سویه جدید کرونا، فرار آن از سیستم ایمنی بدن است و به همین دلیل افرادی هم که واکسن زده باشند دوباره به این ویروس مبتلا می‌شوند، اما شدت ابتلا و خطر بیماری در افراد واکسینه کمتر از واکسن‌نزده‌هاست. دانشمندان آفریقای جنوبی و متخصصان عفونی دنیا و اخیرا استادان دانشکده پزشکی کالج صنعتی انگلستان هم این موضوع را اعلام کرده‌اند که همین ویژگی فرار از سیستم ایمنی درباره اومیکرون منجر شده تا فرد حتی در فاصله کوتاه پس از بهبودی، دوباره کرونا بگیرد.»

ناظر در پاسخ به این سؤال که در گذشته فاصله ابتلا به کرونا پس از بهبودی به‌دلیل ایجاد آنتی‌بادی نزدیک به ۶ ماه عنوان می‌شد، حالا این فاصله زمانی چقدر شده است؟ عنوان می‌کند: «مسئله زمانی دیگر مطرح نیست. اگر آنتی‌بادی در بدن فرد قوی‌تر باشد، ابتلای مجدد خفیف‌تر خواهد بود و اگر آنتی‌بادی شکل نگرفته یا فرد واکسن نزده باشد، این ابتلا شدیدتر است. به همین دلیل افرادی که در پیک اخیر و حتی یک ماه پیش هم مبتلا به کرونا شده‌اند، اکنون در خطر ابتلای دوباره قرار دارند، اما واکسینه‌ها کمتر به نوع حاد بیماری مبتلا می‌شوند.»

اومیکرون را با نشانه‌هایی مانند سردرد، گلودرد، بدن درد و... می‌شناسند که مدت زمان زیادی هم ماندگاری ندارد و مبتلا به سرعت بهبود پیدا می‌کند. اما آنطور که از مراکز درمانی خبر می‌رسد، این بیماری در طول زمان، شدت می‌گیرد و حتی در مواردی فرد با اینکه نشانه‌های سرماخوردگی دارد، اما به‌تدریج با علائمی مانند آنچه در سویه کلاسیک کرونا، دیده می‌شد یعنی درگیری ریه، به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کند. این متخصص هم در تأیید همین موضوع می‌گوید: «اشتباه است که اومیکرون را یک سرماخوردگی بدانیم، چرا که اکنون شدت ابتلا به سرماخوردگی معمولی با توجه به شست‌وشوی بیشتر دست از سوی مردم و پوشش ماسک کمتر شده و ۸۰ تا ۹۰ درصد این موارد کرونای اومیکرون است که درگیری ریه هم دارد. هم‌اکنون به هیچ عنوان نباید بیماری را دست‌کم گرفت چرا که دارو‌های ضدویروسی در ابتدای بیماری اثربخش هستند و قبل از ورود ویروس به سلول باید جلوی آن گرفته شود.»

به‌گفته او، آسیبی که ممکن است ویروس به ریه بزند، چه در ابتلا به اومیکرون یا سویه‌های دیگر اگر به موقع درمان نشود، در آینده آسیب‌زا خواهد بود. این پزشک به نکته مهمی درباره شیوه‌های جدید درمانی هم اشاره می‌کند: «هم‌اکنون روش‌های درمانی کرونا تنها با هدف جلوگیری از مرگ انجام نمی‌شود، بلکه تلاش می‌شود تا آسیب‌های این ویروس در بدن خنثی شود. اکنون با کاهش سن ابتلا به کرونا اگر کودکان دچار چنین مشکلاتی شوند، در سنین ۳۰ تا ۴۰ سال ممکن است مشکلات تنفسی پیدا کنند. به همین دلیل پیشگیری از ابتلا و درمان مؤثر و قاطع کرونا ضرورت دارد.»

منفی شدن تست افراد با وجود ابتلا به اومیکرون هم باعث شده تا گردش بیماری در جامعه افزایش پیدا کند، ناظر درباره تست‌گریز بودن سویه جدید کرونا هم می‌گوید: «همانطور که سیستم ایمنی بدن نمی‌تواند اومیکرون را به‌دلیل ایمنی‌گریزی آن به خوبی شناسایی کند، این اتفاق ممکن است درباره آزمایش‌ها هم رخ دهد، مگر اینکه تست به‌صورت اختصاصی برای شناسایی اومیکرون طراحی شده باشد. میزان زیادی از کیت‌های موجود در کشور تنها قدرت تشخیص کرونا را دارند و ممکن است در تشخیص اومیکرون ضعیف‌تر عمل کنند، چرا که این سویه جهش‌های زیادی داشته است.»

اومیکرون؛ تهدیدی برای کودکان

در پیک‌های قبلی ازجمله دلتا درصد ابتلای کودکان کمتر از یک تا ۲ درصد مبتلایان بود، اما حالا در سویه اومیکرون کودکان بخش زیادی از موارد ابتلا را به‌خود اختصاص داده‌اند.

سیداحمد طباطبایی، دبیر بورد ریه اطفال کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا معتقد است با افزایش موارد ابتلا در این گروه سنی، عوارض شایع‌تری هم به‌وجود خواهد آمد: «در پیک‌های قبلی نگران‌کننده‌ترین این عوارض درگیری چند ارگان به‌طور همزمان بود که منجر به نارسایی و خطرات جدی می‌شد. در گذشته درگیری ریه، قلب، مفاصل، پوست در بزرگسالانی که به کرونا مبتلا می‌شدند وجود داشت و درباره برخی از آن‌ها درمان‌های اختصاصی هم نداشتیم و کورتون درمانی صورت می‌گرفت. درباره اومیکرون با افزایش موارد بیماری می‌توان انتظار چنین عوارضی را داشت. البته هم‌اکنون در کودکان هنوز عوارض جدی وجود ندارد، اما این به معنی مواجه نشدن با آن نیست و با شیوع گسترده می‌تواند به چنین عوارضی در این گروه سنی هم ختم شود.»

او درباره نشانه‌های ابتلا به اومیکرون در کودکان هم توضیح می‌دهد و می‌گوید: «تفاوت اومیکرون با سویه قبلی کرونا در این است که بیشترین درگیری را در قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفسی به‌وجود می‌آورد. به همین دلیل نشانه‌هایی که ایجاد می‌کند به‌صورت سرفه‌های مزاحم، سردرد و آبریزش زیاد بینی، درد بدنی است و اختلال در اکسیژن‌رسانی کمتر است، اما اینکه اومیکرون هیچ خطری برای ریه ندارد، درست نیست. در تمام دنیا مرگ‌های زیادی ناشی از ابتلا به اومیکرون گزارش می‌شود که شایع‌ترین آن درگیری ریه و عفونت‌های ثانویه است. به همین دلیل باید به خانواده‌ها هشدار داد که اومیکرون را مانند دلتا جدی بگیرند، چرا که کودکان در معرض آسیب شدید قرار دارند.»

به‌گفته این متخصص، تنها در ۱۰ روز گذشته به‌دلیل برگزاری تجمعات و مراسم‌های عمومی و خستگی از رعایت پروتکل‌ها، آمار ابتلا به کرونا در کشور افزایشی شد. همچنین دلخوشی و اطمینان از تزریق واکسن در برخی افراد، عامل دیگر کاهش رعایت پروتکل‌ها شد و نکته مهم اینجاست که میزان رعایت پروتکل‌ها در کودکان کمتر است. این متخصص، همچنین درباره افزایش موارد مرگ ناشی از ابتلا به اومیکرون در کودکان می‌گوید: «آمار رسمی درباره مرگ کودکان وجود ندارد، اما قطعا با افزایش موارد بستری، این مسئله در کودکانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، خطرناک‌تر خواهد بود.»