آمار واقعی مبتلایان اومیکرون در ایران
اعلام موارد روزانه ابتلا به کرونا و به تبع آن میزان بستری و مرگ و میر در ایران همواره یکی از چالش‌های موجودی است که از ابتدای شیوع این بیماری در کشور مطرح بوده است. در حال حاضر هم که اومیکرون پیک دیگری را در ایران رقم زده به نظر می‌رسد این چالش بازگشته است.
جامعه ۲۴- در روز‌های گذشته پایگاه HIME میزان مبتلایان روزانه کرونا در ایران را بیش از دو میلیون نفر اعلام کرد. در همین حال برخی دیگر این آمار را بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر در روز می‌دانند. این در حالی است که آمار‌های روزانه وزارت بهداشت تعداد مبتلایان جدید را روزانه بین ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر اعلام می‌کند.
روز گذشته مسعود مردانی عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا در یک گفت‌وگوی تلویزیونی اظهار کرد: «با توجه به فراگیری بیماری و قدرت سرایت بالای آن باید آمار اعلامی را در خوشبینانه‌ترین حالت ۴ تا ۵ برابر و در بدبینانه‌ترین حالت ممکن ۱۰ برابر کرد.»
تعداد مبتلایان قطعی ضرب در ۶۰
در هفته‌های اول مشاهده اومیکرون در کشور هم برخی از مقامات وزارت بهداشت از جمله جعفر جندقی رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت گفته بود که به دلیل عدم امکان اخذ تست اومیکرون از تمامی افراد، باید تعداد مبتلایان قطعی را ضرب در ۶۰ کرد تا تخمینی از میزان مبتلایان واقعی را به دست آورد. اگرچه جندقی مشخص نکرد که این معادله برای به دست آوردن تعداد مبتلایان کلی است یا روزانه، با این حال اگر بخواهیم با اساس این فرمول آمار روز گذشته وزارت بهداشت را که ۳۸ هزار و ۷۵۷ نفر بودند را در ۶۰ ضرب کنیم، بیش از دو میلیون و ۳۲۰ هزار نفر به دست می‌آید.
بیشتر بخوانید: آماده باش مراکز بهداشتی کشور با ورود به موج ششم کرونا
فارغ از درستی یا نادرستی این معادله برای تعداد مبتلایان روزانه، آنچه قطعی می‌نماید این است که تعداد مبتلایان روزانه بیش از عدد‌های اعلام شده توسط وزارت بهداشت است.
پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری هم در یک لایو اینستاگرامی تعداد مبتلایان روزانه به این سویه از کرونا را حدود ۴۰۰ هزار نفر ذکر کرد. وی با بیان اینکه قدرت سرایت اومیکرون قابل مقایسه با سویه‌های قبلی نیست، اظهار کرد: «سرعت انتقال اومیکرون باعث می‌شود تا تعداد مبتلایان بیشتر از پیک‌های قبلی باشد. این احتمال وجود دارد که در صورت انجام تست کافی، تعداد مبتلایان به ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر در روز برسد.»
مدلی نگران کننده
در عین حال پایگاه بین‌المللی IHME که به ارائه مدل‌سازی‌های مرتبط با کووید ۱۹ در آمریکا و سایر نقاط جهان می‌پردازد، نموداری را برای ایران ارائه و در آن اعلام کرد روزانه دو میلیون نفر و بیش از آن به بیماری کرونا مبتلا می‌شوند. آمار اعلامی این پایگاه که حدود ۵۰ برابر آمار‌های رسمی و کنونی وزارت بهداشت است اگرچه به میزان زیادی از آمار‌های اعلامی دو متخصص عفونی کشور بیشتر است، اما نسبت آن تا حدودی به گفته‌های جندقی نزدیک‌تر است.
با این حال کارشناسی دیگر که نخواست نامش اعلام شود به سپید گفت: «این پایگاه به نظر می‌رسد مدلی را به صورت مکانیکی اجرا می‌کند که مدلش لزوما ممکن است صادق نبوده و نتیجه آن نیز درست نباشد.»
وی افزود: «می‌توان پذیرفت چند صد هزار نفر در روز به این ویروس مبتلا می‌شوند، دلیل آن هم این است که الان ۳۰ تا ۴۰ هزارنفر مبتلای روزانه قطعی داریم و میزان پاسخ مثبت تست‌های کووید هم ۴۰ درصد است؛ لذا با توجه به موارد فوق، این احتمال درستی است که در حال حاضر چند ۱۰ برابر آمار رسمی به ویروس مبتلا شوند. اگر این چند ۱۰ برابر آمار رسمی، ۲۰ برابر باشد می‌شود روزی ۸۰۰ هزار نفر مبتلا و اگر آن را ۳۰ برابر بدانیم به بالای یک میلیون نفر در روز می‌رسیم، اما نمی‌توان به صورت قطعی و ۱۰۰ درصد این آمار را تأیید کنیم.»
وی بیان کرد: «آن چیزی که این مؤسسه اعلام می‌کند، دیتا و آمار نیست، بلکه مدل است و بر اساس یکسری داده‌های موجود و غیر موجود دست به پیش‌بینی‌های گوناگون می‌زند که این پیش‌بینی‌ها ممکن است درست نباشد.»
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که با فرض درستی این تعداد مبتلا (روزانه ۸۰۰ هزار نفر) به چه دلیل میزان بستری‌ها نسبت بالایی ندارند، نیز گفت: «در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد مبتلا‌ها درجاتی از ایمنی ناشی از بیماری قبلی یا واکسن دارند به همین دلیل شدت بیماری در آن‌ها زیاد نیست و همین موضوع موجب می‌شود که میزان آمار بستری پایین باشد. از سوی دیگر میزان مرگباری اومیکرون یک دوم تا یک سوم دلتا است. با این حال اومیکرون در شرایط ایمنی که در حال حاضر در کشور موجود است همچون یک دهم دلتا عمل می‌کند.»
کم شماری در آمار
مسعود یونسیان و حمید سوری اساتید اپیدمیولوژی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی نیز، گفته‌های این کارشناس را تأیید کردند.
یونسیان در این رابطه اظهار کرد: «تعداد موارد مبتلا بسیار بیشتر از آنچه گزارش می‌شود است. همیشه هم همین‌گونه بوده و در بهترین حالت حدود ۱۰ برابر کم شماری آمار را داشته‌ایم.»
با این حال یونسیان با تأکید بر اینکه نمی‌توان به برآورد‌های IHME استناد کرد چرا که بر اساس آخرین مدل ارائه شده در این پایگاه ما از قله پیک گذر کرده‌ایم در حالیکه همچنان در کشور روند ابتلا افزایشی است، گفت: «این برآورد‌ها قابل اعتماد نیستند و نباید بر این اساس ذهن جامعه را مشوش کرد. حال اگر بگوییم یک میلیون یا دو میلیون نفر ابتلای روزانه نشان می‌دهد که به زودی از قله پیک رد می‌شویم و یا شاید هم رد شده و به شاخه نزولی پیک رسیده‌ایم، اما واقعیت امر این نیست. نباید چندان به این مدل‌ها اعتماد کرد چرا که برای ایران اشتباه زیاد دارد.»
یونسیان در مورد دلایل اشتباهات مدل‌ها و نمودار‌های مرتبط با ایران در این پایگاه اظهار کرد:» این مدل‌ها را کسی طراحی نمی‌کند بلکه یک ربات با دریافت یک سری آمار‌ها و مفروضات مانند میزان سرایت و کشندگی ویروس و همچنین میزان استفاده از ماسک یا فاصله اجتماعی اقدام به طراحی مدل، نمودار و پیش‌بینی می‌کند. این آمار‌ها و داده‌ها مانند میزان استفاده از ماسک در حمل و نقل عمومی و موارد دیگر را در کشور خود نداریم. چگونه آن‌ها می‌توانند این داده‌ها را داشته باشند تا بر این اساس مدل درستی را طراحی کنند؟»
یونسیان یادآور شد: «همه چیز به صورت مکانیکی است و اینکه اساسا کسانی هم در آن مؤسسه کار می‌کنند خود را متعهد به سنجش صحت داده کشور‌های دیگر و تطبیق آن با مدل طراحی شده توسط مدل نمی‌دانند و تنها داده‌ها و آمار‌های حامیان مالی خود و دانشگاهی که به آن تعلق دارند را مورد بررسی قرار می‌دهند.»
حمید سوری استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز ضمن تأیید این موضوع که میزان مبتلا‌ها بسیار بیشتر از آن چیزی است که اعلام می‌شود، به سپید، گفت: «پیش‌بینی‌های این سایت و مؤسسه معمولا در مورد ایران درست از آب در نمی‌آید.»
وی افزود: «دلیل عدم درست بودن پیش‌بینی‌های IHME در مورد ایران این است که پیش‌بینی‌هایش بر اساس روند موارد آلوده یا شناسایی شده و اندازه اثربخشی مداخلات مثلا استفاده از ماسک یا تزریق دوز سوم واکسن و مانند این‌ها است.»
سوری افزود: «ما، چون نظام بیماریابی فعال در کشور نداریم لذا نمی‌دانیم واقعا چند نفر در کشور مبتلا شده یا آلوده شده‌اند.»
وی تأکید کرد: «داده‌های واقعی در انحصار افراد خاصی است که ما هم آن را در اختیار نداریم، لذا اطلاعات اولیه که این موسسه بر اساس آن‌ها دست به پیش‌بینی می‌زند اشتباه از آب در می‌آید.»
پیمان سلامتی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز، با اشاره به مدل‌های آماری IHME گفت: «این مؤسسه آمار‌ها را مدل‌سازی کرده و تخمین‌های خود را بر اساس این مدل‌ها ارائه می‌دهد.»
وی افزود: «آن چیزی که هم که تحت عنوان موارد مثبت آزمایشگاهی گزارش می‌شود به دلایل مختلف کاهش پیدا می‌کند. تعداد تست‌های آزمایشگاهی ما کم بوده و موارد کاذب منفی هم به ویژه در سوش اومیکرون زیاد است، از سوی دیگر مردم هم که بیمار می‌شوند کمتر برای تست دادن مراجعه می‌کنند، همه این‌ها باعث می‌شود که آمار‌های روزانه کاهش پیدا کند.»
سلامتی یادآور شد: «ما الان در ابتدای آلودگی پیک پاندمی هستیم، اما خوشبختانه به دلیل میزان واکسیناسیون بالا، این حجم آلودگی منجر به افزایش شدت بیماری، بستری و مرگ منجر نمی‌شود.»
چرا آمار‌ها متفاوت است؟
فارغ از صحت یا عدم صحت مدل‌های ارائه شده توسط پایگاه IHME، آمار اعلام شده توسط وزارت بهداشت در مورد میزان مبتلایان و مرگ‌ومیر‌ها با واقعیت موجود فاصله دارد. از ابتدای شیوع کرونا نیز این موضوع بار‌ها مطرح شد و حتی ایرج حریرچی معاون کل سابق وزارت بهداشت نیز در مقطعی میزان مرگ و میر را نزدیک به سه برابر آمار رسمی اعلام کرد. با این حال در این روز‌ها که همه متخصصان بر سرعت سرایت واریانت اومیکرون اتفاق نظر دارند، آمار‌های اعلام شده چالش بر انگیز می‌شود؛ لذا این پرسش به وجود می‌آید که دلیل تفاوت آمار‌های اعلامی با واقعیت موجود چیست؟
حمید سوری در رابطه با تشخیص اومیکرون در کشور گفت: «باید از تست‌های مناسب اومیکرون استفاده کنیم تا منفی‌های کاذبی که وجود دارد، به حداقل برسند. مهم این نیست که فقط یک بیمار را شناسایی کنیم، بلکه مهم این است که در جای جای کشور خوشه‌های ابتلا را تشخیص دهیم.»
وی همچنین گفت: «رویکرد ما برای بررسی وضعیت موجود، یک رویکرد غیر فعال است یعنی باید منتظر بمانیم، ببینیم چند نفر به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. اما رویکرد فعال یعنی به شکل منظم و سیستماتیک به درون جامعه برویم و آلودگی را پیدا کنیم. برای این اتفاق باید تعداد تست‌هایمان را بیش از چیزی که اکنون انجام می‌شود افزایش داد. سویه اومیکرون پی‌سی‌آر گریز است، این یعنی فردی که اومیکرون دارد ممکن است تستش منفی باشد. این مازاد بر منفی کاذب بودن تست‌ها است.»
مسعود مردانی عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا نیز درباره تست‌های تشخیصی اومیکرون تاکید کرد: «منفی کاذب در تست‌های تشخیصی کرونا با سویه اومیکرون حدود ۵۰ درصد است، به همین دلیل ما می‌گوییم همه بیمارانی که علائم سرماخوردگی دارند مبتلا به اومیکرون هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.»
منبع: روزنامه سپید
دیدگاه کاربران
گوناگون
آخرین اخبار
پربحث ترین
پربازدید ترین
