شتاب واکسیناسیون کرونا در ایران

جامعه ۲۴ - ویروس کرونا از حدود دهه ۱۹۶۰ در دنیا کشف و شناخته شد. ویروسی که می‌تواند همه ارگان‌های بدن انسان از جمله دستگاه گوارشی را درگیر کند، اما بیش از همه به دستگاه تنفسی آسیب می‌رساند. این ویروس به این علت که شبیه تاج است crown یا کرونا نامیده شده است. ویروس کرونا خانواده بزرگی است که تاکنون بیش از ۴۰ نوع آن در دنیا کشف و حدود هفت نوع آن به انسان منتقل شده است.

معروفترین آن‌ها سارس و مرس است. سارس عامل اپیدمی جهانی بود که در سال ۲۰۰۲ از چین به دیگر کشور‌ها گسترش یافت. اپیدمی که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ برد و گفته شد از خفاش به انسان منتقل شده است. گونه جدیدتر ویروس کرونا mers بود که در سال ۲۰۱۲ در عربستان و برخی کشور‌های خاورمیانه دیده شد. گفته شد این ویروس از شتر به انسان منتقل شده است. ویروسی که جان حدود ۸۵۸ را گرفت که اکثرا در خاورمیانه بودند.

معروفترین گونه از خانواده ویروس کرونا در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین مشاهده شد. حدود سه ماه بعد سازمان بهداشت جهانی در فوریه ۲۰۲۰ پاندمی (همه گیری جهانی) ویروس جدید کرونا را در دنیا تایید کرد و نام بیماری آن را کووید-۱۹ گذاشت. بیماری کووید۱۹ تاکنون در جهان حدود ۱۷۹ میلیون نفر را مبتلا کرده و جان بیش از سه میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را گرفته است.

بیشتر بخوانید: چند دوز واکسن تا امروز توزیع شده است؟

در ایران اولین موارد ابتلا به ویروس کرونا در ۲۹ بهمن سال ۱۳۹۸ در قم گزارش شد. دونفر مبتلا در قم که همان روز اعلام شناسایی، فوت کردند. معلوم شدکه این ویروس از مدتی قبل وارد کشور شده و چرخش داشته است. زیرا عوارض این بیماری معمولا چند روز بعد از درگیری ویروس نمایان می‌شود، اما زمان دقیق ویروس کرونا به کشور اعلام نشد. با گذشت حدود یکسال و نیم از درگیری دنیا با بیماری کووید-۱۹ هنوز این بیماری، درمان و داروی اختصاصی ندارد. گر چه برخی دارو‌های بیماری‌های دیگر از جمله داروی فاویپیراویر (برای درمان آنفلوانزا) یا رمدسیور (داروی درمان ابولا) یا برخی دارو‌های کورتنی یا آنتی بیوتیک‌ها به روند درمان مبتلایان کمک می‌کند، اما هیچکدام داروی اختصاصی درمان کرونا نیستند.

مهار پاندومی کرونا با واکسن

تنها راهی که بشر تاکنون برای مهار پاندمی کرونا به دست آورده، دستیابی به واکسن است. اولین واکسن موثر بر کرونا را شرکت بیوان تک (آلمان) با همکاری شرکت فایزر (آمریکا) تولید کرد. واکسنی با تکنولوژی RNA که امکان تولید انبوه پیدا کرد. سازمان بهداشت جهانی بر خلاف روال معمول تایید واکسن‌ها که یک دوره ۱۰ تا ۱۵ ساله دارد. به این واکسن مجوز مصرف اضطراری داد. بعد از آن تاکنون چهار واکسن دیگر شامل واکسن مدرنا (ساخت آمریکا)، آکسفورد- آسترازنکا (تولید مشترک انگلیس و سوئد)، واکسن سینوفارم چین و واکسن جانسون اند جانسون (ساخت آمریکا) را تایید و به آن‌ها مجوز مصرف اضطراری داد. البته هیچکدام از این واکسن‌ها مجوز قطعی و دائمی ندارد.

بر اساس آخرین آمار تاکنون بیش از دو میلیارد و ۵۴۳ میلیون دوز واکسن کرونا در دنیا تزریق شده است. بیشترین میزان آن در چین با ۹۷۰ میلیون دوز بوده، بعد از آن آمریکا با تزریق ۳۱۴ میلیون دوز، هند با ۲۶۲ میلیون دوز، برزیل ۸۴ میلیون و بریتانیا با ۷۲ و آلمان با ۶۴ میلیون دوز در رده‌های بعدی قرار دارند. ترکیه نیز با تزریق بیش از ۴۰ میلیون دوز واکسن در رده نهم جدول کشور‌های دنیا از نظر واکسیناسیون کروناست.

همه واکسن‌هایی کرونای تولید شده در دنیا به جز جانسون اند جانسون (که یک دوزه است) دو دوزه هستند و برای اثربخشی باید مدتی پس از تزریق دوز اول، دوز دوم آن نیز تزریق شود. فاصله بین دوز اول و دوم واکسن‌ها متفاوت است. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و داروی ایران گفته است: فاصله بین دوز اول و دوم واکسن سینوفارم حدود سه تا چهار هفته، فاصله دودوز واکسن اسپوتنیک V حدود یک ماه و فاصله دو دوز واکسن آکسفورد- آسترازنکا بین ۸۴ تا ۹۰ روز است.

تاکنون حدود ۱۷ واکسن کرونا حداقل از یک کشور مجوز مصرف اضطراری گرفته اند. در ایران مرجع تایید واکسن سازمان غذا و دارو در وزارت بهداشت است، این سازمان تاکنون به واکسن‌های اسپوتنیک وی ساخت روسیه، سینوفارم ساخت چین، کوواکسین ساخت شرکت باهارات هند، آسترازنکا ساخت کره جنوبی و آسترازنکا ساخت ایتالیا مجوز مصرف اضطراری داده است.

تولید واکسن داخلی

همزمان با تولید واکسن کرونا در دنیا شرکت‌های داخلی نیز تلاش برای تولید واکسن را شروع کردند، معروفترین آن‌ها ستاد اجرایی فرمان امام است که واکسن کوویران برکت را در دست ساخت دارد. واکسن سابرانا کویا نیز با همکاری انستیتو پاستور ایران و شرکت فینلای کوبا مراحل کارآزمایی بالینی و تولید را طی می‌کند. واکسن رازی کرونا نیز در موسسه سرم سازی مسیر تولید را طی می‌کند. واکسن فخرا نیز در مجموعه وزارت دفاع در حال ساخت است. دو شرکت داروسازی خصوصی نیز برای تولید تحت لیسانس واکسن کرونا در ایران اقدام کرده اند. شرکت اکتوورکو قرار است خط تولید واکسن اسپوتنیک روسیه را در ایران راه اندازی کند و شرکت سیناژن نیز در تلاش است تا با همکاری یک شرکت استرالیایی واکسن کرونایی با تکنولوژی بایو تولید کند.

از بین واکسن‌هایی که مراحل تولید را در ایران می‌گذارند تاکنون واکسن‌های کوویران برکت، رازی، فخرا، پاستور و سیناژن توانسته اند، کد اخلاق بگیرند و وارد فاز سوم مطالعه یعنی مرحله مطالعات انسانی برسند. فاز سوم یا کارآزمایی بالینی انسانی تولید واکسن‌ها سه مرحله دارد و اکنون دو واکسن کوویران برکت و پاستور به مرحله سوم مطالعات بالینی انسانی رسیده اند.

مطالعات بالینی واکسن‌ها دو هدف را دنبال می‌کند، در واقع در این مرحله بعد طی مراحل آزمایشگاهی و فاز تست حیوانی در مرحله آزمایش انسانی ابتدا ایمنی و بی خطر بودن واکسن و بعد میزان اثربخشی واکسن بررسی می‌شود. میزان اثربخشی واکسن‌های تایید شده در دنیا متفاوت و بین ۸۰ تا ۹۵درصد اعلام شده است. واکسن‌های زیادی نیز در دنیا تولید شده اندکه به علت میزان پایین اثربخشی و ایمنی زایی مورد تایید مراجع بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی قرار نگرفته اند.

واکسیناسیون کرونا در ایران

واکسیناسیون کرونا در ایران با اعلام سعید نمکی، وزیر بهداشت از ۲۱ بهمن سال ۹۹ با اولویت کادر درمان و به ویژه نیرو‌های بخش‌های مراقبت ویژه آغاز شد. واکسیناسیون کرونا در ایران بر اساس سند ملی واکسیناسیون انجام می‌شود. سندی که ۲۰ دی ۱۳۹۹ در ستاد ملی کرونا به تصویب رسید. بر اساس این سند، واکسیناسیون کرونا در ایران در چهار مرحله یا فاز انجام می‌شود. در فاز اول که در اسفند ۹۹ و فروردین ۱۴۰۰ اجرا شد، کادر بهداشتی و درمانی واکسن کرونا را دریافت کردند. فاز دوم واکسیناسیون سالمندان بالای ۶۰ سال است که از هفتم اردیبهشت ۱۴۰۰ شروع شد و همچنان ادامه دارد. فاز سوم واکسیناسیون کرونا شامل افراد دارای بیماری زمینه ای، شاغلان مشاغل پر خطر، افراد حاضر در مراکز تجمعی و کارکنان بهداشت و درمان که در خط اول مواجهه با بیماری نیستند، است و فاز چهارم واکسیناسیون عمومی برای افراد زیر ۶۰ سال است که پیش بینی می‌شود در زمستان ۱۴۰۰ واکسن کرونا را دریافت کنند.

علیرضا رئیسی، سخنگوی ستادملی کرونا و معاون بهداشت وزیر بهداشت اعلام کرد: میزان اثربخشی واکسن‌های کرونای تایید شده در ایران متفاوت است. هیچ یک از واکسن‌ها ایمنی ۱۰۰درصد ایجاد نمی‌کند بنابراین بعد از تزریق هر دو دوز واکسن باز هم باید پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود. هدف اول از واکسیناسیون کرونا کاهش مرگ و میر است، به همین علت واکسیناسیون در ایران از کادر درمان که بیشترین مواجهه را با ویروس کرونا دارند و سالمندان که بیشترین میزان مرگ را دارند شروع شد. هدف دوم شکستن زنجیره انتقال ویروس در جامعه است. برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا باید حدود ۷۰ درصد جمعیت کشور واکسینه شوند برای واکسینه کردن بالای ۷۰ درصد از جمعیت کشور (حدود ۶۰ میلیون نفر) به حدود ۱۲۰ میلیون دوز واکسن نیاز داریم که در خوشبینانه‌ترین حالت ۶۰ درصد از آن را از واکسن‌های داخلی و ۴۰ درصد از واکسن‌های خارجی تامین می‌کنیم. هدف گذاری وزارت بهداشت این است که تا پایان سال ۱۴۰۰ به این میزان واکسیناسیون در ایران برسیم.

کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت و گوی اختصاصی با پژوهشگر ایرنا، گفت: تاکنون بیش از پنج میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن کرونا وارد کشور شده است. از این تعداد حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار دوز واکسن آسترازنکا ساخت کره جنوبی (از سبد کوواکس سازمان بهداشت جهانی)، حدود دو میلیون و ۶۵۰ هزار دوز واکسن سینوفارم از چین، ۹۲۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک از روسیه و ۱۲۵ هزار دوز واکسن کواکسین ساخت شرکت باهارات هندوستان بوده است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، تا کنون چهار میلیون و ۳۷۴ هزار و ۷۲۹ نفر دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده اند. ۹۰۶ هزار و ۵۴۶ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به پنج میلیون و ۲۸۱ هزار و ۲۷۵ دوز رسید.

آمار‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد تاکنون حدود پنج درصد جمعیت کشور دوز اول واکسن کرونا را دریافت کرده اند و کمتر از دو درصد هردو دوز واکسن را دریافت کرده و ایمنی نسبی پیدا کرده اند. علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی کرونا علت کندی واکسیناسیون کرونا را در ایران خلف وعده فروشندگان واکسن و تاخیر آن‌ها در ارسال واکسن‌های خریداری شده می‌داند. به گفته او، تقاضای بالای واکسن در دنیا و اولویت کشور‌ها برای واکسیناسیون مردم کشور خودشان دسترسی به واکسن را کند کرده است.

رئیسی می‌گوید: یک نمونه از بد عهدی کشور‌ها در ارسال واکسن در خرید واکسن از هند صورت گرفت. حدود ۵۰۰ هزار دوز واکسن کوواکسین از این کشور خریداری کرده بودیم. محموله اول آن به میزان ۱۲۵هزار دوز به ایران رسید، اما محموله دوم آن که شامل ۳۷۵هزار دوز واکسن بود، هنگام ارسال توسط دادستانی در هند با این استدلال که واکسیناسیون مردم هند در اولویت و صادرات واکسن ممنوع است، مصادره شد.

سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، در مورد دریافت نشدن واکسن‌های خریداری شده از طریق برنامه «کواکس» نیز گفته است: ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن از سبد کوواکس سازمان بهداشت جهانی خریداری شده، قرار بود از اینسبد چهار میلیون و ۲۰۰ هزار دوز از سبد واکسن آسترازنکا تا پایان سال ۱۳۹۹ تحویل ایران شود، اما این رقم به سه میلیون و ۲۰۰ هزار دوز کاهش یافت و در نهایت ۷۰۰هزار دوز واکسن در پانزدهم فروردین به ایران رسید. محموله دوم واکسن‌های سبد کوواکس نیز ۲۶ اردیبهشت به میزان یک میلیون و ۴۵۲ هزار دوز از نوع واکسن آکسفورد- آسترازنکا ساخت کره جنوبی وارد ایران شد.

تاخیر در ارسال واکسن‌های خارجی و کندی واکسیناسیون در کشور باعث شد که روند تایید و شروع واکسیناسیون با واکسن ایرانی تسریع شود. سرانجام، وزیر بهداشت ۲۴ خرداد از صدور مجوز مصرف اضطراری برای واکسن کوویران برکت خبر داد. سعید نمکی گفت: قول داده بودیم تا پایان بهار مجوز واکسن ایرانی به شبکه تزریق برسد که این وعده عملیاتی شد. با ظرفیت ایجاد شده در داخل کشور همه جمعیت هدف ایران تا پایان پاییز امسال واکسینه می‌شوند.

کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز گفت: با صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن کووایران برکت، ایران به باشگاه سازندگان واکسن کرونا در کنار روسیه، ایالات متحده، چین، بریتانیا و هند پیوست. او در پاسخ به انتقادات مخالفان دولت به کندی واکسیناسیون نیز گفت: تنها مشکلی که دولت آتی نخواهد داشت تامین واکسن کروناست، نیازی به خرید واکسن از محل بسته‌های معیشتی و کمک‌های مردمی به اقشار آسیب پذیر و آسیب دیده هم نیست، جسارتا به مشکلات دیگر بپردازید.

حجت الله نیکی ملکی، سخنگوی ستاد اجرایی فرمان امام (ره) گفت: فاز سوم مطالعات بالینی واکسن کوویران برکت در حال انجام است، تاکنون حدود ۲۰ هزارنفر دوز اول این واکسن را تزریق کرده و حدود ۶ هزار نفر نیز دوز دوم این واکسن را زده اند. منتظر تکمیل واکسیناسیون این افراد هستیم تا میزان اثربخشی این واکسن مشخص شود.

وی افزود: با این وجود وزارت بهداشت مجوز مصرف اضطراری این واکسن صادر کرده است. بر این اساس تا پایان خرداد حدود سه میلیون دوز واکسن کوویران برکت به وزارت بهداشت تحویل داده می‌شود. در تیرماه بین ۸ تا ۱۰ میلیون دوز از این واکسن تولید و به وزارت بهداشت تحویل می‌شود. مرداد نیز حدود ۱۵ میلیون دوز و از شهریور هر ماه بیش از ۲۰ میلیون دوز واکسن تولید می‌کنیم. قول داده ایم تا پایان شهریور به صورت تجمعی حدود ۵۰میلیون دوز واکسن کوویران برکت به وزارت بهداشت تحویل دهیم.

نیکی ملکی درباره میزان اثربخشی واکسن کوویران برکت گفت: جامعه علمی کشور باید در جریان میزان اثربخشی و روند مطالعات این واکسن قرار بگیرند. پیش مقاله کارآزمایی بالینی این واکسن منتشر شده است. بازتاب بسیار خوبی داشت. متخصصان زیادی نظر دادند. خلاصه مطالعات فاز اول و دوم مطالعات این واکسن نیز منتشر شده است و به زودی مقاله فاز یک و دو کارآزمایی بالینی این واکسن منتشر می‌شود.

واکسن ایرانی دیگری که به مرحله فاز سوم مطالعه بالینی رسیده واکسن مشترک تولید انستیتو پاستور ایران و انستیتو فینلای کوباست، نام این واکسن سوبراناست که قرار است در ایران با نام پاستوکووک تولید شود. فاز اول و دوم مطالعه این واکسن در کوبا انجام شده و فاز سوم مطالعات بالینی آن همزمان در ایران و کوبا انجام می‌شود. مطالعات بالینی فاز سوم این واکسن در کوبا تمام شده و در ایران مراحل نهایی را طی می‌کند.

احسان مصطفوی، اپیدمیولوژیست و مدیر مطالعات فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن مشترک ایران و کوبا گفته است: فاز سوم مطالعات کارآزمایی بالینی این واکسن پس از انجام موفق فاز یک و دو در کشور کوبا بر روی جمعیتی در حدود هزار نفر، انجام شد. اولین تزریق کارآزمایی بالینی آن در کشور در ششم اردیبهشت در شهر اصفهان آغاز شد. تا پایان اردیبهشت ۲۴ هزار نفر در این شهر‌ها وارد مرحله مطالعه بالینی شدند و تزریق اول واکسن را انجام دادند. از چهارم خرداد نیز تزریق دوم واکسن آغاز شده است و تاکنون بیش از ۱۹ هزار و ۵۰۰ نفر واکسن دوم را تزریق کرده‌اند. پیش‌بینی این است که تا پایان خرداد تزریق دوم هم به پایان برسد.

به گفته او، معمولا دو هفته بعد از تزریق واکسن دوم میزان ایمنی زایی واکسن به حد مطلوب می‌رسد؛ بنابراین اواسط تیر مطالعه اثربخشی این واکسن آغاز می‌شود. این واکسن تاکنون عارضه جدی نداشته است و در اغلب افراد نیز هیچ عارضه‌ای حتی درد محل تزریق نیز گزارش نشده است.

مصطفوی گفت: مطالعه درباره اثربخشی این واکسن بر روی گونه‌های جدید ویروس کرونا نیز در حال انجام است و نتایج آن تاکنون امیدوار کننده بوده است. پیش بینی این است که اواخر مرداد یا اوایل شهریور بررسی اثربخشی واکسن پاستوکووک به نتیجه برسد و بتوانیم از وزارت بهداشت مجوز مصرف اضطراری آن را دریافت کنیم.

دور جدید واکسیناسیون

با کاهش میزان واکسن‌های کرونای موجود در کشور در هفته‌های اخیر واکسیناسیون کرونا در برخی شهر‌ها و استان‌ها کند شد. جعفر صادق تبریزی، رییس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۲۹ خرداد در این مورد و در گفت و گوی اختصاصی با پژوهشگر ایرنا، گفت: به علت کمبود واردات واکسن در هفته‌های اخیر تا حدی با کندی در روند واکسیناسیون کرونا مواجه شدیم. کشور‌هایی که قول داده بودند واکسن کرونا را به موقع به ایران بدهند، تاخیر داشتند و به قولشان در زمان مقرر عمل نکردند به همین علت با کندی در روند واکسیناسیون مواجه شدیم، اما واکسیناسیون قطع نشده بود و در اغلب استان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی تزریق واکسن کرونا انجام می‌شد.

وی افزود: خوشبختانه روز پنجشنبه ۲۷ خرداد، یک میلیون دوز واکسن سینوفارم وارد کشور شد. اکنون مراحل برچسب زنی برای تایید اصالت واکسن‌های وارد شده در حال انجام است و از یکشنبه توزیع و تزریق این واکسن‌ها در کشور انجام می‌شود.

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت گفت: از این یک میلیون دوز واکسن کرونای وارد شده عمدتا برای تزریق دوز دوم واکسن به کسانی که دوز اول را دریافت کرده اند استفاده می‌شود. اولویت تزریق با کسانی است که دوز اول این واکسن را دریافت کرده اند، بعد از آن گروه سنی جدید برای تزریق دوز اول واکسن اعلام می‌شود. آقای رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در زمان مقرر اعلام می‌کند که گروه سنی جدید از کی و چگونه برای دریافت دوز اول واکسن مراجعه کنند.

تبریزی گفت: فعلا واکسیناسیون کرونا برای افراد بالای ۷۰ سال انجام می‌شود، افرادی که دوز اول واکسن را دریافت کرده اند به زودی پیامک تزریق دوز دوم را دریافت می‌کنند و افراد ۷۰ سال به بالایی که تاکنون دوز اول واکسن را دریافت نکرده اند نیز می‌توانند با ثبت نام در سامانه salamat.gov.ir برای دریافت واکسن ثبت نام کنند و با دریافت پیامک برای تزریق مراجعه کنند.

وی افزود: گروه‌های سنی که تاکنون برای تزریق واکسن اعلام شده اند حتی اگر تاکنون مراجعه نکرده باشند نیز سهمیه آن‌ها محفوظ است و هر زمان که ثبت نام کنند می‌توانند واکسن بزنند. بر اساس آمار وزارت بهداشت تاکنون حدود ۷۰ درصد جمعیت ۷۰ سال به بالا واکسن کرونا زده و حداقل دوز اول واکسن را تزریق کرده اند.

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت ادامه داد: تزریق دوز دوم واکسن کرونا برای کسانی که دوز اول واکسن اسپوتنیک دریافت کرده اند نیز در حال انجام است و خللی در واکسیناسیون آن‌ها رخ نمی‌دهد.

وی گفت: فاصله دوز اول و دوم واکسن سینوفارم چهار تا هشت هفته می‌تواند باشد. برای واکسن اسپوتنیک نیز در همین حدود است و برای واکسن آسترازنکا نیز این فاصله بین سه تا چهار ماه است، بنابراین فرصت کافی وجود دارد و جای نگرانی نیست و قطعا به موقع واکسن آسترازنکا از سبد کوواکس برای تزریق دوز دوم افرادی که از این واکسن استفاده کرده اند به موقع می‌رسد.

صادق تبریزی درباره واکسیناسیون با واکسن ایرانی نیز گفت: واکسن کوویران برکت که مجوز اضطراری تزریق در ایران گرفته است و به مرور مراحل برچسب گذاری اصالت این واکسن انجام شده و برای تزریق وارد شبکه بهداشتی کشور می‌شود. هنوز تزریق این واکسن برای جمعیت عمومی و سالمندان شروع نشده است؛ تعدادی از این واکسن برای واکسیناسیون عوامل انتخابات استفاده شد، دوز دوم واکسیناسیون هم برای این افراد انجام می‌شود و بعد از آن به تدریج برای تزریق به جمعیت عمومی مطابق سند ملی واکسیناسیون وارد شبکه بهداشتی کشور می‌شود.

رئیس مرکز توسعه شبکه وزارت بهداشت ادامه داد: زمان استفاده از واکسن ایرانی کوویران برکت در شبکه بهداشتی بستگی به نظر وزارت بهداشت دارد و پس از نهایی شدن، زمان آن اعلام خواهد شد. در مورد میزان اثربخشی این واکسن من اطلاعی ندارم، اما کمیته مربوطه آن در ستاد ملی کرونا اعلام خواهد کرد.

صادق تبریزی در مورد ورود واکسن‌های جدید به برنامه ملی واکسیناسیون کرونا گفت: واکسن خارجی جدیدی اضافه نخواهد شد و همان چهار واکسنی که از قبل بوده (سینوفارم، اسپوتنیک، آسترازنکا و کواکسین) در شبکه بهداشت استفاده می‌شود. در مورد واکسن‌های ایرانی نیز هر کدام از واکسن‌ها به محض اینکه از وزارت بهداشت مجوز مصرف اضطراری بگیرند به برنامه واکسیناسیون ملی اضافه می‌شوند. واکسن برکت اضافه شده و احتمالا در روز‌های آینده واکسن پاستور نیز با توجه به اینکه شواهد نشان دهنده موثر بودن آن است، پس از دریافت مجوز مصرف اضطراری وارد سیستم شبکه می‌شود.

وی درباره شروع زمان واکسیناسیون گروه سنی ۶۵ یا ۶۰ سال به بالا گفت: زمان دقیق آن فعلا مشخص نیست، اما به سرعت واکسیناسیون نوبت دوم کسانی که نوبت اول واکسن را دریافت کرده اند بستگی دارد. اگر واکسیناسیون این گروه تمام شود در جلسه مربوطه با حضور وزیر بهداشت و معاونان او در وزارت بهداشت در مورد شروع واکسیناسیون گروه‌های سنی بعدی تصمیم گیری می‌شود.

صادق تبریزی اعلام کرد: قطعا واکسیناسیون ۶۰ سال به بالا‌ها تا پایان این دولت تمام می‌شود. مرحله بعد گروه‌های شغلی حساس خواهند بود و بعد از آن واکسیناسیون گروه‌های سنی بعدی انجام می‌شود.