هفته آینده، قله پیک ششم کرونا در ایران

جامعه ۲۴-  ابتلای روزانه بیش از ۲۰ هزار نفر و مرگ بالای ۱۵۰ بیمار کرونایی؛ این وضعیت یادآور تکرار سناریوی پیک‌های قبلی کووید ۱۹ است که شرایطی مشابه با ماه‌های پایانی سال گذشته یعنی کمی پیش از اوج‌گیری پیک چهارم کرونا را در کشور تداعی می‌کند. آمار جانباختگان ناشی از سویه اُمیکرون، در یک و نیم ماه منتهی به سال ۱۴۰۰، شباهت بسیاری با وضعیت بهمن ماه سال گذشته دارد، البته با این تفاوت که در پیک ششم بیماری موارد ابتلا چند برابر مدت تقریباً مشابه سال قبل است. بهمن سال گذشته تعداد مرگ‌ها نیز با همین عدد‌ها شروع شد و در آخر به ۸۰ فوتی در روز رسید.

در بیست و پنجمین روز از اسفند ۱۳۹۹ آمار بالاترین میزان فوتی‌ها با ۱۰۰ نفر در روز ثبت شد. همه این‌ها در شرایطی است که آن زمان، ویروس در حال گردش سویه انگلیسی آن یعنی بتا بود، گرچه شدت بیماری‌زایی‌اش بالا گزارش می‌شد، اما سرعت انتقال آن چند برابر کمتر از اُمیکرون بود.

البته آن روز‌ها واکسنی تزریق نشده بود و حالا نزدیک به ۱۳۹ میلیون دوز واکسن در کشور تزریق شده است. با این همه شرایط به گونه‌ای است که گرچه حدود دو ماه از ورود سویه اُمیکرون به کشور می‌گذرد، اما با گذشت ۶۰ روز از شیوع این سویه، نه تنها خیال فروکش کردن ندارد که با تمام قدرت سرایت و انتقال در حال پیشروی است.

متخصصان اپیدمیولوژی و برخی از معاونان وزارت بهداشت، از چشم‌انداز سهمگین اُمیکرون در یک تا دو هفته آینده خبر می‌دهند. به طوری که در پی شیوع برق‌آسای اُمیکرون و طبق پیش‌بینی‌های وزیر بهداشت (در تاریخ ۱۸ بهمن ماه) رسیدن به قله پیک بیماری در هفته اول اسفندماه محتمل است.

با اینکه برخی از صاحبنظران حوزه سلامت بار‌ها به این نکته تأکید کرده‌اند که پیک اُمیکرون نسبت به سویه‌های قبلی ضعیف‌تر است، اما آمار ابتلا و مرگ نشان می‌دهد که اُمیکرون به رغم چهار سویه قبلی کودک و پیر نمی‌شناسد، وخامت حال دارد، کودکان را بیشتر در معرض خطر و بستری قرار می‌دهد و هم می‌تواند منجر به افزایش تعداد موارد بستری و بیماران بدحال و مرگ نیز شود. در چنین شرایطی رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و بیمارستان‌ها علاوه بر تهران در اغلب استان‌های قرمز بخش‌های غیر کرونایی‌شان را در اختیار بیماران کرونایی قرار داده‌اند و با روند صعودی ابتلا در کودکان فعلاً جراحی‌های الکتیو تا زمانی که کمبود تخت‌های بستری اطفال تأمین نشده، تعطیل شده‌اند. اما چالش مهم‌تر کمبود تخت‌های مراقبت ویژه اطفال است که طبق وعده‌های وزارت بهداشتی‌ها بزودی تخت‌های جدیدی وارد مدار درمان کودکان مبتلا به اُمیکرون می‌شود.

چرا اُمیکرون شعله‌ور شد؟

چرا اُمیکرون با وجود واکسیناسیون گسترده در ایران و بالا بودن سطح آنتی بادی حاصل از واکسیناسیون و عفونت قبلی در ایران شعله‌ور شد؟ یکی از دلایل ذکر شده این است که هیچ واکسنی ایمنی‌زایی ۱۰۰ درصدی در برابر جهش‌های ویروس کرونا ندارد، کماکان تا زمانی که سازمان بهداشت جهانی پایان اپیدمی را اعلام نکرده است، استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی یک الزام است و مبتلایان با هرگونه علائم خفیف شبه سرماخوردگی باید برای جلوگیری از گسترش و گردش ویروس در جامعه خودشان را قرنطینه کنند.

۱۶ بهمن ماه با فوت ۱۰۴ بیمار کرونایی یک مرتبه بیماری طغیان کرد و هنوز طبق گفته محسن زهرایی رئیس اداره ایمن‌سازی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ۷ میلیون نفر از جمعیت هدف کشور واکسن نزده‌اند و ۷۷ درصد از کل جمعیت ۸۴ میلیون نفری نیز دوز سوم واکسن‌شان را دریافت نکرده‌اند.

در چنین وضعیتی عده‌ای تنها چاره کار را تعطیلی‌های سراسری می‌دانند. با وجود این مطالعات نشان می‌دهد لاک داون یا تعطیلی سراسری بعد از پشت سر گذاشتن ۵ پیک سنگین بیماری دیگر راهگشا نیست و محدودیت‌های منع تردد بین جاده‌ای یا تعطیلی همگانی آموزش و پرورش جایی در رویکرد علمی مدیریت اپیدمی ندارد.

بیشتر بخوانید: هرج و مرج در بازار دارو

درخواست اعمال تعطیلی‌های سراسری در شرایطی اعلام می‌شود که میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زیر ۵۰ درصد رسیده است.

میزان رعایت پروتکل‌ها تا بهمن ماه سال گذشته بالای ۸۰ درصد بود. از ابتدای امسال، اما روند رعایت پروتکل‌ها کاهش قابل توجهی پیدا کرد. در نمودار مقایسه روند رعایت پروتکل‌های بهداشتی با روند ابتلا به کرونا هم مشخص است که میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی با وجود بالا رفتن میزان ابتلا در هفته‌های گذشته روند صعودی پیدا نکرده است.

حالا هم با افزایش موارد ابتلا، رعایت پروتکل‌ها که از قبل کاهش پیدا کرده بود، افزایشی را نشان نمی‌دهد. همه این‌ها در شرایطی است که هم‌اکنون هیچ منطقه‌ای روی نقشه کشور آبی نیست و ۲۴۷ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۱۲ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۸۹ شهرستان در وضعیت زرد قرار دارند و هیچ شهرستانی در وضعیت آبی قرار ندارد.

از فروردین منحنی نزولی می‌شود

دکتر حمیدرضا جماعتی دبیر کمیته علمی کرونای کشور درباره وضعیت منحنی پیک ششم کرونا در کشور  می‌گوید: بر اساس آنچه متخصصین آمار اپیدمیولوژی طبق مطالعات بومی مطرح کرده‌اند، به نظر می‌رسد از نظر میزان بستری و مرگ و میر در حال صعود هستیم و ممکن است هفته اول اسفند به قله پیک ششم برسیم.
بر اساس مدل سازی اپیدمی که در کشور‌های مختلف انجام شده به نظر می‌رسد تا اوایل فروردین پیک ششم ادامه دارد و از اوایل فروردین ۱۴۰۱ منحنی پیک ششم بتدریج نزولی شده و تا اردیبهشت ادامه پیدا می‌کند و بعد از آن به شرایط عادی می‌رسیم.

وی در ادامه می‌افزاید: پیش‌بینی قبلی بر این بود در پیک ششم میزان مرگ و میر به حدود ۱۵۰ مورد می‌رسد در حالی که به تازگی گفته می‌شود میزان مرگ در پیک فعلی ۲۰۰ مورد را رد نخواهد کرد و در قله پیک به حدود ۲۰۰ مرگ خواهیم رسید.

دکتر جماعتی در پاسخ به اینکه مردم چه نقشی در کنترل موارد ابتلا و مرگ و میر در پیک اخیر بیماری دارند؟ عنوان می‌کند: آنچه مردم باید انجام دهند بار‌ها گفته شده است. در روز‌های آتی افراد تا حدی که می‌توانند از تجمع در جا‌های شلوغ و مجامع و سالن‌های بزرگ و پرجمعیت و دورهمی‌های خانوادگی باید بشدت پرهیز کنند و اگر به هر علتی وارد جمع می‌شوند یا از خانه خارج شدند، پروتکل‌های بهداشتی را بشدت رعایت کنند که‌مهم‌ترین‌شان زدن ماسک است که به طور مناسب بینی و دهان را بپوشاند، فاصله اجتماعی و شست و شوی دست‌ها را فراموش نکنند چرا که سویه اُمیکرون مدت‌ها روی پوست باقی می‌ماند. همچنین کسانی که علائم عفونت سرماخوردگی از جمله آبریزش بینی، تب و ضعف وبی حالی دارند بویژه کسانی که نقص سیستم ایمنی دارند یا دارو‌های سرکوب کننده مصرف می‌کنند، باید در منزل استراحت کنند.

به گفته وی، بر اساس مصوبه کمیته علمی کرونا مدت زمان قرنطینه در افراد بدون علامت حداقل ۵ روز است و بعد از ۵ روز می‌توانند از قرنطینه خارج شوند. همچنین به افراد سنین بالای ۶۵ سال دارای بیماری زمینه‌ای و بیماران پیوندی اکیداً توصیه می‌شود از منزل خارج نشوند. همچنین افرادی که در خانواده مبتلا شده‌اند به این افراد نزدیک نشوند.این افراد اغلب مریض‌های بستری و در آی سی یو هستند و اتفاقاً کسانی که دچار مرگ و میر شده‌اند یا سنین بالا داشتند یا به هر علتی واکسیناسیون‌شان را انجام نداده‌اند یا از دارو‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف کرده‌اند.

دبیر کمیته علمی کرونای کشور از افزایش موارد فوتی کودکان در پیک ششم کرونا به دلیل عدم انجام واکسیناسیون و ایمنی کافی در برابر اُمیکرون خبر می‌دهد و می‌گوید: مراکز درمانی در حالت آماده‌باش کامل هستند.

یکی از مصوبات اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا تأکید بر واکسیناسیون مادران باردار است تا با افزایش سطح آنتی بادی‌های ضد ویروس بتوانند نوزادان را تا چند ماه اول بعد از تولد در برابر سویه اُمیکرون نسبتاً ایمن کنند.