وضعیت مبهم ۳۰ هزار نیروی شرکتی نظام سلامت
نیرو‌های شرکتی نظام سلامت حدود ۳۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود که از شرایط شغلی خود رضایت ندارند. هنوز جمع قابل توجهی از کادر درمان را نیرو‌های شرکتی تشکیل می‌دهند که قرارداد کاری محکمی ندارند و از مزایای شغلی چندانی هم برخوردار نیستند.
جامعه ۲۴ - پرستاران در حالی که پا به پای نیرو‌های رسمی در مهار کرونا نقش داشته‌اند، اما عواید و درآمدی کمتری از همکاران خود دارند. همین مساله موجب نارضایتی نیرو‌های شرکتی نظام سلامت شده است. حتی برخی از این نیرو‌ها با قرارداد‌های موقت به کار گرفته می‌شوند و بعد از فروکش کردن هر موج کرونا نیز اخراج می‌شوند.
از این رو خیلی از نیرو‌های شرکتی از شرایط شغلی خود چندان راضی نیستند. به اعتقاد آن‌ها بین نیرو‌های شرکتی و سایر نیرو‌های رسمی و پیمانی در دانشگاه‌های علوم پزشکی، تبعیض‌های فاحشی وجود دارد. گروهی از کارشناسان پرستاری، هوشبری، اتاق عمل و فوریت‌های پزشکی که به صورت شرکتی و از سوی پیمانکاران استخدام شده‌اند، گلایه دارند که از نظر دستمزد و جایگاه شغلی، به هیچ وجه وضعیتی مشابه با نیرو‌های رسمی ندارند. چندی قبل وزارت بهداشت اعلام کرد که وضعیت دستمزد و جایگاه شغلی این نیرو‌های شرکتی، ارتقا پیدا خواهد کرد. در همین راستا، بخشنامه‌ای هم مبنی بر افزایش حقوق نیرو‌های شرکتی، مکلف شدن شرکت‌های پیمانکاری تامین نیروی انسانی به رعایت طرح طبقه‌بندی مشاغل قانون کار و استفاده این نیرو‌ها از خدمات رفاهی مشابه سایر کارکنان به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد. با این وجود، برخی از این نیرو‌ها می‌گویند تغییر چندانی در شرایط کاری آن‌ها اتفاق نیفتاده است.
نیرو‌های شرکتی وزارت بهداشت حدود ۳۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. در حالی که آن‌ها مشمولان قانون کار هستند، اما از حقوق و مزایای قانونی نیرو‌های رسمی، بی‌بهره‌اند. همچنین این نیرو‌های شرکتی در خط مقدم مبارزه با کرونا هستند، اما حقوق و مزایایی برابر با نیرو‌های رسمی نیز ندارد.
گلایه نیرو‌های شرکتی نظام سلامت در دوران کرونا
نیرو‌های پیمانی وزارت بهداشت بار‌ها نسبت به وضعیت حقوق و دستمزد‌های خود اعتراض کرده‌اند. سال قبل نیز گروهی از پرستاران شرکتی با ارسال نامه‌ای به سران سه قوا و مقام‌های عالی کشور، یادآور شدند: «جای تاسف است که هیچ برنامه مدون و مشخصی برای تعیین تکلیف این طیف از کارکنان نیز وجود ندارد. این امر باعث یاس و کاهش انگیزه کاری پرسنل شده و موجب ایجاد حس نابرابری و تبعیض بین همکاران شده است. این درحالی است که این گروه از همکاران چه در این شرایط بحران کرونا و چه در طول ایام سال، پا به پای نیرو‌های رسمی و پیمانی به ارائه خدمت مشغول هستند، اما از حقوق و مزایای به مراتب کمتری برخوردارند. این اتفاق ناخواسته ممکن است بر انگیزه و تلاش آن‌ها تاثیر منفی بگذارد و زحمات آن‌ها را مخدوش نماید. استمرار این وضعیت استخدامی به نوعی حس عدم اطمینان را القا می‌نماید و آن‌ها را نسبت به آینده شغلی و امنیت مرتبط با آن مردد می‌سازد.»
بیشتر بخوانید: وعده‌های رئیسی در حوزه سلامت چگونه اجرایی می‌شود؟/ هزار وعده خوبان یکی وفا کند؟
همچنین گروهی از پرستاران شرکتی هم ضمن اعتراض به وضعیت استخدامی خود، اعلام کرده بودند: «زمانی که دولت اعلام می‌کند، افزایش ۵۰ درصدی امتیازات فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری را به منظور ترمیم حقوق‌ها اجرایی می‌کند، شرکت‌ها به ما اعلام می‌کنند که این شامل حال شما نمی‌شود، چراکه نوع استخدام شما کارگری است. بعد که اعتراض می‌کنیم، پاسخ می‌دهند که از وزارت بهداشت پیگیری کنید. این در حالی است که در مبارزه با کرونا هیچ تفاوتی میان نیرو‌های شرکتی با سایر مستخدمان پرستاریِ دولت وجود ندارد. ارج نهادن مقام پرستار که به شعار تکراری و خسته‌کننده تبدیل شده را باید در عمل شاهد باشیم.»
آن‌ها انتقاد کردند: «استخدام شرکتی، اختلاف طبقاتی و فاصله میان پزشکان و پرستاران را تشدید می‌کند. ما زیر خط فقر درآمدی به سر می‌بریم. جالب اینجاست که دوست دارند وضعیت را به گونه‌ای جا بیاندازند که انگار استخدام شرکتی عار نیست.»
برخی از پرستاران شرکتی هم اعتراض کرده بودند: «شرکت‌ها حداقل‌های قانون کار را به کارکنان شرکتی پرداخت می‌کنند، اما سودی که به عنوان پیمانکار نصیبشان می‌شود، چند برابر است. در نتیجه قدرت آن‌ها زیاد است و هرگونه اقدامی برای مبارزه با آن‌ها یا محدود کردن قدرتشان به جایی نمی‌رسد. به همین خاطر دولت‌ها در خدمت‌شان قرار می‌گیرند، اما چوبش را ما می‌خوریم، چراکه نه دستمزد مناسبی دریافت می‌کنیم و نه امنیت شغلی داریم.»
پرستاران شرکتی از تبعیض‌های کاری می‌گویند
نسبت پرستار به جمعیت در ایران، نصف حداقل استاندارد‌های جهانی برآورد می‌شود که با بحران کرونا، نیاز به خدمات پرستاری نیز تشدید شد. استخدام شرکتی پرستاران به عنوان راه‌حلی برای رفع مشکل کمبود نیرو اعلام شد، اما نمایندگان جامعه پرستاری می‌گویند شیوه فعلی استخدام شرکتی پرستاران، چیزی دست کم از استثمار ندارد.
محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار هم به وضعیت نامطلوب پرستاران شرکتی و قراردادی می‌پردازد و به سپید می‌گوید: «متاسفانه در کشور ما برای جبران کمبود پرستار در دوران کرونا به جذب پرستاران شرکتی ۸۹ روزه اقدام کردند که مصداق عینی استثمار جامعه پرستاری است. این پرستاران با قرارداد شرکتی، نه بیمه هستند، نه مرخصی دارند و با کمترین حقوق، جذب شده‌اند. این کار علاوه بر اینکه اخلاقی نیست، نشان می‌دهد که دولت برای مهار کرونا نیز برنامه‌ریزی بلندمدت ندارد. با وجود آنکه حدود ۵۰ هزار پرستار بیکار داریم و در بحران کرونا، نیاز جدی به آن‌ها داریم، اما برنامه‌ریزی علمی و بلندمدتی برای جذب آن‌ها وجود ندارد.»
شریفی مقدم خاطرنشان می‌کند: «با توجه به طولانی شدن بحران کرونا، کادر پرستاری ما خسته و فرسوده شده‌اند. الان هر پرستار نیز به جای چند نیرو کار می‌کند. محصول این فشار کاری، این خواهد بود که خطای پزشکی بالا می‌رود. پرستار تا حدی توان دارد. اگر فشار به جامعه پرستاری افزایش پیدا کند و نیرو‌های تازه نفس جذب نشوند، آمار مرگ و میر بر اثر کرونا هم بالا می‌رود. متاسفانه وقتی پرستاران از این کمبود‌ها شکایت می‌کنند، جواب منطقی به آن‌ها نمی‌دهند و گاهی اعتراضات آنان را سرکوب می‌کنند.»
او تصریح می‌کند: «در دوران بحران کرونا فقط در مقام کلام از پرستاران به عنوان قهرمانان سلامت یاد کردند، اما در مقام عمل شاهد هستیم که وضعیت پرستاران به نسبت چند ماه قبل، بسیار بدتر شده است. یک مشکل جدی دیگر این است که شاهد تضاد منافع در حوزه پرستاری هستیم. یعنی یک سری مسئولان دولتی در حوزه پرستاری داریم که خودشان اعضای هیات مدیره شرکت‌هایی هستند که پرستار شرکتی را جذب می‌کنند. همچنین نادیده گرفتن حقوق پرستاران باعث شده است که آن‌ها نسبت به وعده وعید‌های دولتی نیز بی‌اعتماد شوند و به عنوان آخرین راهکار به تجمع‌های اعتراضی دست بزنند.»
علی خانزاده، یکی از پرستاران شرکتی وزارت بهداشت هم در گفتگو با سپید، تاکید می‌کند: «همان زحماتی که پرستاران رسمی می‌کشند، همان سختی‌ها را پرستاران با قرارداد‌های شرکتی هم متحمل می‌شوند، اما در زمینه حقوق و مزایا بین این نیرو‌ها تبعیض اساسی قائل می‌شوند. همین مساله نوعی بی‌انگیزگی و یاس را تزریق می‌کند. حتی برخی از همکاران ما حاضرند با همان قرارداد‌های شرکتی نیز کار کنند، ولی مشکل اینجاست که در این قرارداد‌ها هیچ نوع امنیت شغلی وجود ندارد. کار کردن با پیمانکار تحت قرارداد شرکتی از روی ناچاری است. اگر کوچک‌ترین فرصت شغلی مناسبی وجود داشته باشد، نیرو‌های شرکتی از کار فعلی خود انصراف می‌دهند.»
او عنوان می‌کند: «همواره حرف ما این بوده است که باید به طور کلی ساختار استخدام شرکتی برچیده شود. این شکل از استخدام‌ها باب سوء‌استفاده از نیرو‌ها را باز می‌کند. ما نباید دنبال اصلاح شیوه استخدام‌های شرکتی باشیم، بلکه باید کلا این نوع از استخدام‌ها متوقف شود. باید طرف حساب جامعه پزشکی شاغل در مراکز درمانی، وزارت بهداشت باشد، نه اینکه برای دستیابی به بدیهی‌ترین حق و حقوقمان با شرکت‌های پیمانکاری به طور مداوم مذاکره کنیم و با آن‌ها درگیر باشیم.»
کمبود نیرو و فشار کاری سنگین پرستاران شرکتی
جامعه ۲۴ - از ابتدای پاندمی کرونا تاکنون، پرستاران در خط مقدم نبرد با این بیماری مهلک بوده‌اند و در این مسیر، بسیاری از آن‌ها به کرونا مبتلا شده‌اند. حتی گروهی از آن‌ها نیز به دلیل ابتلا به کرونا، جان باخته‌اند. در شرایطی که از ابتدای بحران کرونا هشدار داده شد که تعداد نیرو‌های پرستاری به شدت ناکافی است، اما همچنان اقدام جدی برای جبران کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمان کرونا اندیشیده نشده است.
در بسیاری از مراکز درمان کرونا، هر پرستار همزمان بجای چند نیرو کار می‌کند. کمبود پرستار در سایر مراکز درمانی نیز کاملا مشهود است. با توجه به اینکه مشخص نیست بحران کرونا تا چه زمانی ادامه دارد، نمایندگان جامعه پرستاری هشدار می‌دهند که در صورت تداوم مشکل کمبود پرستار باید منتظر تشدید فرسودگی در کادر پرستاری باشیم.
اگرچه برای جذب پرستاران جدید نیز وعده‌های متعددی داده شده است، اما نمایندگان جامعه پرستاری می‌گویند همچنان جذب نیرو‌های جدید پرستاری در پیچ‌وخم بروکراسی‌های اداری گرفتار شده است.
فعالان جامعه پرستاری هشدار می‌دهند که تداوم این وضعیت در نهایت به افت کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی نیز منجر خواهد شد. جایگزین نشدن نیرو‌های جدید پرستاری می‌تواند سطح کیفی ارائه خدمات مراقبتی به بیماران مبتلا به کرونا را کاهش دهد و حتی موجب افزایش آمار مرگ و میر این گروه از بیماران شود.
قاسم ابوطالبی، عضو شورای عالی نظام پرستاری کشور هم با اشاره به حل نشدن مشکل کمبود پرستار، تاکید کرد: «طی سالیان اخیر، توجه صرف به توسعه فیزیکی محیط‌های درمانی و افزایش سالیانه تخت‌های بیمارستانی بدون توجه به توسعه منابع انسانی و استخدام نیروی پرستاری باعث کمبود شدید نیروی پرستاری در مراکز درمانی کشور شد. نتیجه استخدام نشدن یا استخدام قطره چکانی نیروی پرستاری و جایگزین نشدن نیرو به جای پرستاران بازنشسته، کاهش شدید نسبت پرستار به بیمار است که سبب فشار کاری مضاعف بر جامعه پرستاری کشور شده است.»
او یادآور شد: «متاسفانه با شروع بحران کرونا مشکل کمبود نیروی پرستاری تبدیل به بحرانی فراگیر در کشور شد و نامتناسب بودن نسبت نیرو با نیاز رو به افزایش بیماران مبتلا به کرونا، سبب وارد نمودن فشار کاری مضاعف و طاقت‌فرسایی به همکاران پرستاری شد که ماحصل آن خستگی و فرسودگی شغلی همکاران است. کمبود شدید نیرو باعث شد در بسیاری از موارد همکاران پرستار باوجود ابتلا به بیماری کرونا بدون طی کامل دوره بهبودی به مراکز درمانی فراخوانده شوند که این مسئله به شدت سلامت همکاران را در معرض خطر قرار داده است و این مسئله پذیرفتنی نیست.»
ابوطالبی خاطرنشان کرد: «هر چند از ابتدای شروع بحران کرونا، مسئولان دانشگاه‌ها سعی کردند کمبود نیروی پرستاری را با استفاده از نیرو‌های قراردادی و شرکتی یا تمدید طرح نیرو‌های طرحی جبران کنند، اما نابرابری در پرداخت‌ها و استثمار نیرو‌های قراردادی و شرکتی و طرحی در مراکز درمانی سبب‌ساز مشکلات فراوان شد. هم‌اکنون تنها چاره کار برای رفع کمبود نیروی پرستاری، استخدام نیروی جدید است و تبدیل وضعیت نیرو‌های قراردادی، شرکتی و طرحی به پیمانی است تا جانی تازه به تن خسته مدافعان سلامت کشور دمیده شود.»
همچنین سیما شیرانی، پرستار فعال در بخش‌های درمان کرونا هم در گفتگو با سپید به مشکل کمبود پرستار در این بخش‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «مدت‌هاست که گفته می‌شود نیرو‌های جدید به مراکز درمان کرونا جذب می‌شوند، اما تاکنون چنین اتفاقی نیفتاده است. چندین ماه است که با کمترین نیرو در حال خدمت به بیماران مبتلا به کرونا هستیم. اگر قرار نیست نیرو‌های جدید جذب شود، باید حداقل کاری شود تا بیماران ورودی بیمارستان‌ها کمتر شود. در این صورت پرستاران می‌توانند کمی استراحت و تجدید قوا کنند تا با روحیه بهتری به ادامه کار بپردازند.»
او تاکید می‌کند: «کمبود پرستار بخصوص در شیفت‌های شب به شکل محسوس‌تری وجود دارد که باید برای رفع این مشکل، فکر عاجلی شود. همچنین خیلی از پرستاران به دلیل فشار کاری زیاد نمی‌توانند به مرخصی بروند. در عین حال در برخی مراکز درمانی، مرخصی‌های استحقاقی پرستاران سوخت می‌شود. در شرایط کرونا که به شدت به نیرو‌های پرستاری نیاز داریم، باید قدری اجرای این قانون منعطف شود تا پرستار بتواند حداقل از مرخصی‌هایش در آینده استفاده کند.»
بسیاری از پرستاران به صورت شیفت‌های طولانی مدت در مراکز درمان کرونا حضور دارند. بسیاری از نمایندگان جامعه پرستاری تاکید دارند که این وضعیت نمی‌تواند در مدت طولانی ادامه داشته باشد و این اتفاق در نهایت به فرسودگی کادر درمان منجر می‌شود. در شرایطی که وزارت بهداشت وعده داده که برای رفع دغدغه‌های پرستاران در مراکز درمان کرونا در حال اقدام است، بسیاری از پرستاران امید دارند که این وعده‌های حمایتی، هرچه سریع‌تر محقق شود تا خستگی و فرسودگی جامعه پرستاری به نقطه غیرقابل بازگشت نرسد.
یکی از عمده گروه‌هایی که بار اصلی درمان بیماران مبتلا به کرونا را بر دوش می‌کشد، پرستاران هستند. خیلی از آن‌ها جانشان را کف دستشان گذاشته‌اند و چندین ماه است که بی‌وقفه در حال خدمت‌رسانی به این گروه از بیماران هستند.
در شرایطی که خیل عظیمی از پرستاران در خط مقدم نبرد با کرونا قرار دارند، کمبود شدید پرستار باعث شده است که در بسیاری از مراکز درمانی، هر پرستار بجای چند نیروی انسانی کار کند. به همین دلیل، فرسودگی و خستگی مفرط در جامعه پرستاری، روز به روز در حال افزایش است. حضور نیرو‌های تازه نفس و جذب نیرو‌های جدید می‌تواند فرصتی را فراهم کند که پرستاران فعلی، تجدید قوا کنند و قدری نفس بکشند.
در شرایطی که وزارت بهداشت می‌گوید قصد دارد که هزاران نیروی جدید پرستاری را جذب کند، اما برخی از نمایندگان جامعه پرستاری نگران هستند که دوباره قرارداد‌های کوتاه مدت با پرستاران بسته شود و یا در قرارداد‌های کاری جدید، حقوق و منافع قانونی پرستاران کاملا لحاظ نشود. در حالی که شاهد هستیم کمبود پرستار، فرآیند کنترل کرونا را سخت کرده است، انتظار می‌رود که متولیان نظام سلامت برای جذب گسترده و فوری پرستاران، چاره عاجلی بیندیشند و استخدام‌های شرکتی در نظام سلامت را متوقف یا حداقل مدیریت کند.
منبع: روزنامه سپید
دیدگاه کاربران
گوناگون
آخرین اخبار
پربحث ترین
پربازدید ترین
