استقبال از موج هفتم کرونا

جامعه ۲۴-شواهد عینی و روشن از حجم انفجاری سفر‌های تفریحی همزمان با کاهش شدید رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و افزایش دوباره تعداد شهر‌های با وضعیت قرمز، نشانه‌هایی مشخص از کم‌شدن فاصله مردم با موج هفتم بیماری است آن‌هم درحالی‌که به دنبال لغو تمام ممنوعیت‌های بهداشتی در اتحادیه اروپا ظرف روز‌های گذشته، سازمان بهداشت جهانی با انتقاد از این رویه غیر علمی و شتابزده دولت‌هایی همچون ایتالیا، هشدار داد که وضعیت شکننده بیماری کووید ۱۹ به گونه‌ای است که کمترین سهل‌انگاری و نادیده گرفتن توصیه‌ها، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. علاوه بر این، دیروز هم خبری درباره جهش جدید از ویروس کووید ۱۹ منتشر شد که از سویه‌ای با قابلیت انتقال بیشتر خبر می‌داد.

بیشتر بخوانید: کمتر از شش ماه تا ظهور سویه جدید کرونا

طبق خبری که دیروز به نقل از WHO در خبرگزاری ایسنا منتشر شد، سازمان بهداشت جهانی، این جهش جدید موسوم به XE را دومین سویه ترکیبی بعد از ترکیب امیکرون و دلتا معرفی کرده و هشدار داده: «سویه نوترکیب XE برای اولین بار در بریتانیا در ۱۹ ژانویه شناسایی شد و بیش از ۶۰۰ توالی گزارش و تایید شده است، اما این یافته نیاز به تایید بیشتری دارد. نتایج مطالعات اولیه نشان می‌دهد که میزان نرخ رشد این نوترکیب جدید در مقایسه با زیرسویه قبلی، به میزان ۱۰ درصد است.»

با این حال، دولت ایران هم این بار به طور استثنا تصمیم گرفته در مقابله با ویروس کووید ۱۹، از رویه اتحادیه اروپا برای کاهش چشمگیر سطح محدودیت‌های بهداشتی و صنفی و آموزشی پیروی کند اگرچه که یک تفاوت مهم نباید از نظر دور باشد؛ در بسیاری از کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، شهروندان متضرر از کرونا، بیماران زمینه‌ای یا در معرض خطر ابتلا، همچنان و با گذشت بیش از دو سال از شیوع کووید ۱۹، از دولت متبوع خود کمک‌هزینه‌های قابل توجه دریافت می‌کنند. کمک‌هزینه‌هایی که دقیقا متناسب با هزینه و مخارج یک زندگی متوسط در آن کشورهاست.

امروز تعداد بسیار زیادی از شهروندان ایرانی، به دلیل اخراج، تعدیل و از دست دادن شغل به دلیل تعطیلی محل خدمت در ایام شیوع کرونا، به دستفروشی، مسافرکشی و سایر مشاغل سیاه روی آورده‌اند و تقریبا دیگر هیچ حمایتی هم از اقشار آسیب‌دیده از کرونا در جریان نیست و به نظر می‌رسد آزادسازی فعالیت‌های صنفی، اجتماعی و عمومی در ایران، ارتباط تنگاتنگی با جیب خالی دولت دارد؛ دولتی که قادر به حمایت‌های مالی از شهروندان خود نیست و بنابراین آن‌ها را آزاد می‌گذارد که هر طور می‌خواهند، بگردند و بچرخند و برانند تا حداقل از این محل، اعتراضی بر سر دولت هموار نشود در حالی که نکته مهم در اعمال رویه آزادسازی و عادی‌سازی اخیر در اتحادیه اروپا، نوعی تنبیه پنهان برای واکسن‌گریزهاست؛ مردمی که واکسن نزده‌اند و نمی‌زنند، تاوان این واکسن‌گریزی را با بیماری و مرگ خود خواهند پرداخت.

چرا باید منتظر موج هفتم باشیم؟

روز‌های پایانی اسفند، آمار کووید ۱۹ در کشور به میزان قابل توجهی کاهش یافت. از روز ۲۶ اسفند آمار فوتی‌های روزانه کرونا، دو رقمی و کاهشی و از تعداد شهر‌های در وضعیت قرمز کاسته شد.

طبق گزارش‌های رسمی وزارت بهداشت، تعداد فوت و بستری‌های کرونا در تمام استان‌ها روند نزولی داشت اگرچه طبق آخرین نظرسنجی «ایسپا»، تا هفته پایانی اسفند ۱۴۰۰، فقط ۴۷.۲ درصد شهروندان دوز سوم واکسن کرونا را تزریق کرده بودند و ۲۱.۶ درصد هم اعلام کردند تمایلی به تزریق دوز سوم ندارند و ۸.۷ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال هم گفتند، واکسن نمی‌زنند. با این حال، در آخرین هفته اسفند، در حالی که پیش از آن تاکید می‌شد شرط سفر به سایر استان‌ها، تزریق و واکسیناسیون کامل است، تصمیم و اعلام جدید وزیر بهداشت حکایت از آن داشت که حتی این محدودیت هم برای سفر‌های بین استانی در تعطیلات نوروز لغو و منتفی شده است.

به دنبال عادی‌سازی‌های کاملا آشکار توسط ستاد ملی مقابله با کرونا که اعضای آن، بدنه دولت هستند، تمام استان‌ها به دنبال برنامه‌ریزی‌های مسوولان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، خود را برای استقبال از مسافران آماده کردند، اما در حالی که پیش‌بینی می‌شد تعداد سفر‌های نوروزی نسبت به نوروز ۱۳۹۹ و حتی نوروز ۱۳۹۸، افزایش ۳۰ درصدی داشته باشد، میزان تردد با خودروی شخصی در جاده‌های بین استانی در دو هفته فروردین سال جاری، نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰ درصد افزایش یافت و تعداد مسافران نوروزی در تمام استان‌ها در حدی بود که در هفته اول فروردین، ظرفیت اقامتگاه‌های ۸ استان پرمسافر کشور تکمیل شد و گزارش‌های خبرنگاران استانی نشان می‌داد که تعداد بسیاری از مسافران ناچار شده‌اند به دلیل کمبود ظرفیت پذیرش در هتل‌ها و مسافرخانه‌ها و مهمانسراها، در حاشیه خیابان‌ها و پارک‌ها چادر بزنند که این خود مشکل مضاعفی از بابت رعایت بهداشت فردی و بهداشت عمومی به دنبال داشت.

طبق اعلام نهاد‌های مسوول در حمل‌ونقل مسافری (هوایی، جاده‌ای، ریلی) تردد و اعزام مسافر نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیر داشته؛ شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از رشد ۶۰ درصدی اعزام و پذیرش مسافر در فرودگاه‌ها از ۲۵ اسفند تا ۵ فروردین خبر داد در حالی که طبق اعلام این نهاد، بیشترین پرواز‌های مسافربری در این بازه زمانی، به شهر‌های کیش، مشهد، شیراز، اهواز، قشم، بندرعباس، تبریز، چابهار، اصفهان و بوشهر انجام شده است.

طبق اعلام ناوگان حمل‌ونقل ریلی، از ۲۴ اسفند تا ۸ فروردین، ۹۹۵ هزار مسافر با قطار عازم استان‌ها و مقاصد گردشگری شده‌اند که این تعداد سفر نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود یک‌سوم افزایش دارد. بنا به اعلام مسوولان سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای، طی دو هفته گذشته، افزایش تردد وسایل نقلیه غیر بومی (مسافران) نسبت به مدت مشابه سال گذشته در استان خوزستان ۱۶۶ درصد، استان بوشهر ۱۱۱ درصد، استان اصفهان ۷۸ درصد، استان خراسان رضوی ۷۴ درصد و استان هرمزگان ۷۱ درصد افزایش داشته علاوه بر اینکه طی دو هفته آغازین سال جاری، در استان‌های تهران و البرز در مجموع بیش از ۸ میلیون و ۸۵۰ هزار تردد وسایل نقلیه غیر بومی از سایر استان‌ها ثبت شده که نسبت به دو هفته آغازین سال ۱۳۹۹ رشد ۴۷ درصدی دارد.

طبق اعلام همین نهاد، روز ۵ فروردین رکورد تردد جاده‌ای و بین استانی کشور با تردد ۲ میلیون و ۶۴۶ هزار و ۱۰۰ خودروی غیر بومی ثبت شد که نسبت به میزان تردد روز پیش از آن افزایش ۱۹ درصدی داشته است. مجموع سفر‌های تفریحی طی دو هفته گذشته یک نتیجه مشخص داشت؛ کاهش رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی.

طبق گزارشی که وزارت بهداشت در دهه سوم اسفند ماه منتشر کرد، میانگین میزان رعایت دستور‌العمل‌های بهداشتی در بازه زمانی ۱۱ تا ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ در کشور ۵۸.۶۵ درصد بود که در گزارش جدید و در بازه زمانی سوم تا دهم فروردین سال جاری، این عدد به ۵۱.۵۳ درصد کاهش یافته است. در بازه زمانی ۱۱ تا ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ میانگین استفاده از ماسک در کل کشور ۵۶.۳۹ درصد بوده و در بازه زمانی سوم تا دهم فروردین امسال، این عدد به ۵۰.۳۵ درصد کاهش یافته است.

همچنین میانگین فاصله‌گذاری اجتماعی در بازه زمانی ۱۱ تا ۱۸ اسفند سال گذشته، ۵۷.۲۰ درصد بوده که در بازه سوم تا دهم فروردین سال جاری این عدد به ۴۹.۶۱ درصد کاهش یافته است. وضعیت رصد بیماری در استان‌ها هم خبر‌های خوبی ندارد. مسوولان استانی اعلام کرده‌اند که طی روز‌های گذشته، شواهدی از خیز مجدد کرونا در استان خوزستان مشاهده شده، بستری‌های کرونایی در استان گیلان ۳۲ درصد افزایش یافته، مراجعات سرپایی کرونا در استان آذربایجان شرقی رشد داشته، برخی شهر‌هایی که در هفته پایانی اسفند ۱۴۰۰ در وضعیت نارنجی بودند حالا به وضعیت قرمز رسیده‌اند علاوه بر اینکه تعداد شهر‌های در وضعیت قرمز فقط به فاصله یک هفته، افزایش یافته است.

۵ فروردین، تعداد شهر‌های قرمز، نارنجی، زرد و آبی کشور به ترتیب ۲۴، ۶۸، ۳۰۶ و ۵۰ بود و حالا در پایان دومین هفته تعطیلات نوروز، تعداد شهر‌های قرمز به ۳۶ شهر افزایش یافته در حالی که از تعداد شهر‌های زرد (کم خطر) کاسته شده و حالا ۲۹۵ شهر در وضعیت زرد هستند و تعداد شهر‌های نارنجی به ۵۹ شهر و تعداد شهر‌های آبی هم به ۵۸ شهر رسیده است. درحالی‌که پیش‌فرض متخصصان رصد آمار و تحرکات سویه‌های ویروس از روز‌های پایانی اسفند این بود که کاهش آمار بستری و فوت نباید ما را فریب داده و به عادی‌سازی شرایط وادار کند، در همان ایام، دولت به پیروی از تصمیم‌های شفاهی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد که در سال جدید و پس از پایان تعطیلات نوروزی، کلاس‌های درس در مدارس و دانشگاه‌های کل کشور به صورت حضوری خواهد بود که این تصمیم با مصوبه روز ۶ فروردین امسال ستاد ملی مقابله با کرونا، قطعی شد و از امروز، بیش از ۱۸ میلیون دانش‌آموز و دانشجو راهی کلاس‌های درس خواهند شد که این حجم بالای تردد در کل کشور همزمان با عادی شدن وضعیت حضور فیزیکی کارمندان در محل خدمت، بار سنگینی از تراکم جمعیت در وسایل نقلیه عمومی را رقم خواهد زد.

طبق اعلام اخیر معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، تا کنون ۹۵ درصد فرهنگیان دوز اول، ۹۰ درصد دوز دوم و حدود ۵۳ درصد معلمان دوز سوم واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند علاوه بر آنکه ۹۰ درصد دانش آموزان بالای ۱۲ سال، دوز اول و ۸۰ درصد، دوز دوم واکسن را تزریق کرده‌اند، اما هنوز از آمار واکسیناسیون دانشجویان و استادان دانشگاه آماری در دست نیست. برای اولین بار طی ۲۶ ماه گذشته و در ایام شیوع کرونا در کشور، ستاد ملی مقابله با کرونا برای متخلفان از تشکیل کلاس‌های درس حضوری، متوسل به تهدید و ارعاب شده که این رفتار، بازتاب و واکنش به تصمیم مسوولان دانشگاه‌های صنعتی شریف و علامه طباطبایی مبنی بر خودداری از بازگشایی کلاس‌های درس به شکل حضوری است. باید دید در روز‌های آتی، واکنش ستاد ملی مقابله با کرونا در مقابل این استنکاف چیست، چون تا امروز وزیر علوم درباره خودمختاری روسای این دو دانشگاه و قطب علمی کشور هیچ اظهار نظری نکرده است.