خیز جدید کرونا در راه است

جامعه ۲۴-بیش از دو سال و نیم است که کرونا در جهان و ایران شیوع پیدا کرده و هر بار با فراز و نشیب‌هایی همراه شده است. این بیماری عفونی به همراه واریانت‌های گوناگون خود چندین پیک بیماری را در ایران رقم زد. پیک اول، دوم و سوم بیماری در سال ۱۳۹۹، پیک چهارم، پنجم و ششم نیز در سال ۱۴۰۰ رخ داد این در حالی است که برخی متخصصان و کارشناسان مبارزه با بیماری از احتمال بروز پیک دیگری از بیماری در روز‌ها و هفته‌های آتی خبر می‌دهند.

سال ۱۴۰۰ در حالی به پایان رسید که نمودار‌های ابتلا، بستری و مرگ و میر بیماری کرونا روند نزولی پیدا کرده عملا پیک ششم بیماری هم روز‌های پایانی خود را می‌گذراند. در این شرایط تعطیلات نوروزی فرا رسید و مردم بسیاری راهی مسافرت‌های نوروزی شدند.

اگرچه امسال هم مانند دو سال قبل بسیاری از کارشناسان نسبت به مسافرت‌های نوروزی ابراز نگرانی کردند، اما مسئولان دولتی نسبت به آن حساسیتی نشان نداده و و به نوعی وضعیت را برای مردم به روز‌های قبل از همه‌گیری بیماری ترسیم کردند.

شعله‌ور شدن کرونا در مازندران

با افزایش مسافرت‌ها وضعیت بسیاری از استان‌ها و شهر‌های کشور دگرگون شد. عباس علیپور، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران در همان هفته اول نوروز نسبت به شعله ور شدن بیماری در این استان هشدار داد و گفت: «میزان مراجعین سرپایی از میهمانان و مسافران وارد شده در استان آماری زیر ۲۰ درصد دارد. میزان بستری روند افزایشی کمتری دارد، اما نسبت به موارد ترخیصی آمار بالای یک را نشان می‌دهد به طوری که می‌توان گفت، موارد بستری شده ترخیص نمی‌شوند و از آمار سرپایی‌ها پیشی گرفته اند، این در حالی است که قبل از ورود به سال جدید، این آمار به کمتر از یک رسیده بود و ترخیصی‌ها آمار بیشتری را به خود اختصاص داده بودند و تخت‌های اشغال شده روند نزولی داشت، اما اکنون روند بستری نیز به سمت صعودی شدن پیش می‌رود.»

علیپور با اشاره به اینکه روند کلی شیوع کرونا در استان نمودار صعودی دارد گفت: «در پیک ششم شاهد ۲ قله‌ای شدن نمودار بودیم و هنوز ثبات پیدا نکرده بود و به قبل از پیک ششم نرسیده بودیم که مجددا در حال افزایش است و این روند جای نگرانی دارد.»

وی با اشاره به سویه غالب فعلی در استان مازندران خاطرنشان کرد: «سویه اومیکرون پیشتاز است و نوع غالب آن در استان اومیکرون BA۲ است.»

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در پاسخ به علائم سویه BA۲ اظهار کرد: «این سویه با BA۱ که در ابتدای کرونا در مازندران وجود داشت یکسان است و از نظر علائم بالینی تفاوت ندارد فقط در نوع دلتا علائم تنفسی غالب بود و در اومیکرون موارد گوارشی بیشتر به چشم می‌خورد. اومیکرون شامل BA۱، BA۲، BA۳ بوده که در حال حاضر نوع دوم آن در مازندران غالب و نوع سوم تاکنون شناسایی نشده است که علایم نوع دوم همان علایم گوارشی و تنفسی است.»

وی با بیان اینکه امکان تشخیص نوع سوم نیز در استان وجود ندارد و کشور این موارد را بررسی می‌کند اظهار کرد: «در صورت مشاهده، نمونه‌ها به مرکز ارسال شده تا در صورت لزوم کیت‌های شناسایی برای استان‌ها ارسال شوند، اما تاکنون موارد نوع سوم گزارش نشده و BA۳ در استان وجود ندارد.»

تغییر رنگ کرونایی شهر‌ها

هشدار این مقام بهداشتی در حالی است که آخرین رنگ‌بندی کرونایی شهر‌های کشور نیز نشان می‌دهد که ۲۹۵ شهر زرد رنگ در مرز نارنجی شدن قرار دارند و این می‌تواند زنگ خطری برای افزایش شهر‌های قرمز باشد. تعداد شهر‌های قرمز کرونایی از ۲۴ شهر به ۳۶ شهر افزایش یافت. تعداد شهر‌های نارنجی به عدد ۵۹ رسید. همچنین، ۲۹۵ شهر کرونایی کشور در وضعیت زرد و ۵۸ شهر نیز در شرایط آبی قرار داشتند. این رنگ بندی در شرایطی اعلام شد که تعطیلات نوروزی هنوز به پایان نرسیده بود. بنابراین؛ این انتظار می‌رود که در پایان سفر‌های نوروزی و بازگشت مسافران به شهر‌های مبدأ، شرایط تغییر کرده و شهر‌های بیشتری قرمز شوند.

در همین حال علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا تهران بزرگ نیز گفت: «درهفته‌های سوم و چهارم فروردین که مسافران نوروزی از سفر باز می‌گردند، ممکن است شرایط متفاوتی را تجربه کنیم. از این رو آمادگی کامل در هفته‌های بعد از تعطیلات بسیار ضروری و مستلزم اجرای پکیج‌ها و برنامه‌های مدیریتی برای مقابله با بیماری است.»

آمار‌های مرتبط با موارد شناسایی، بستری و فوتی ناشی از کرونا در هفته اول فروردین در حالی کاهشی بوده است که در هفته دوم فروردین، تحت تأثیر کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی، افزایش مسافرت‌ها و تجمعات و دید و بازدید‌ها در نوروز، افزایش شمار شهر‌های قرمز را شاهد هستیم.

احتمال خیز جدید بیماری کرونا در هفته‌های آتی

حمید سوری استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با سپید در رابطه با روند بیماری در کشور اظهار کرد: «تغییراتی که در وضعیت اپیدمیولوژیکی بیماری کرونا رخ می‌دهد یک روند تکراری منظمی نیست و تابع عوامل مختلفی است. شواهد نشان می‌دهد علی‌رغم اینکه شرایط ما نسبت به بسیاری از کشور‌ها بهتر شده، اما تغییراتی را در الگوی مرگ‌ها به وجود آمده است. تغییراتی که در روند بیماری یا تغییر ژنتیکی ویروس حاصل می‌شود ممکن است این الگو را به هم بریزد.»

وی افزود: «بیماری ناشی از مواجه فرد با عامل بیماری‌زا است، در حال حاضر عامل بیماری‌زا از بین نرفته و وجود دارد، افراد حساس هم به اندازه کافی در جامعه حضور دارند، تعطیلات نوروز، حجم مسافرت‌ها و دید و بازدید‌ها هم فضای مناسب را برای مواجه مؤثر فراهم کرد؛ لذا این احتمال که ما در روز‌ها و هفته‌های آتی شاهد خیز جدیدی از بیماری باشیم بسیار زیاد است و اقداماتی نظیر بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، برگزاری مراسم‌های مذهبی در ماه مبارک رمضان نیز ممکن است به این موضوع دامن بزنند.»

سوری ادامه داد: «آنچه ما را نگران می‌کند این است که ماه مبارک رمضان و افزایش دمای هوا موجب کاهش آب بدن می‌شود، کم شدن آب بدن استعداد فرد را برای ابتلا به کرونا بیشتر می‌کند، لذا برخی افراد در این شرایط باید مراقب خود باشند.»

وی تأکید کرد: «شرایط کشور به لحاظ بیماری یک شرایط ثابت نیست. حرکت به سمت شرایط عادی زندگی با عادی پنداری کرونا تفاوت می‌کند. ما نباید فکر کنیم همه چیز عادی شده و به روز‌های پیش از اپیدمی بازگشته‌ایم. از اواخر اسفندماه سال گذشته تا این دو هفته‌ای که از سال جدید سپری شده است ما شاهد یک مداخله مؤثر و معنی‌دار مدیریتی در اپیدمی نبوده‌ایم، گویی همه مدیران همزمان با تعطیلات، کار خود را تعطیل کردند در حالی که بیماری به کار خود ادامه می‌داد.»

بیشتر بخوانید:  انتشار اومیکرون پنهان‌کار در دنیا

سوری همچنین در رابطه با احتمال ظهور واریانت‌های جدید و نقش آن‌ها در پیک جدید بیماری اظهار کرد: «در حال حاضر BA۲ و دلتا کرونا مطرح هستند. ابتدا دلتا کرونا را یک آلودگی آزمایشگاهی تشخیص دادند، اما در ادامه آن را یک واریانت جدید معرفی کردند با این حال هنوز به عنوان یک مسأله مهم و نگران کننده مطرح نیست. اما BA۲ در حال حاضر یک مسأله جدی است اگرچه خود یک ساب‌واریانت از اومیکرون محسوب می‌شود، اما به نظر می‌آید با توجه به اینکه می‌تواند قابلیت انتقال ویروس را افزایش دهد بسیاری از کشور‌ها را نگران کرده است.»

وی یادآور شد: «ما نظام مراقبت ژنومیک در کشور نداریم به همین دلیل نمی‌دانیم چه واریانت‌هایی در کشور در حال گردش هستند؟ لذا یا باید به آمار‌های جهانی اعتماد کنیم و یا اینکه به صورت اتفاقی در نتیجه تست‌های مختلف یک واریانت جدید را شناسایی کنیم.»

وضعیت بیماری در جهان

صحبت‌های سوری در حالی است که در جهان نیز وضعیت بیماری نامشخص است، چین به تازگی تمامی استان شانگ‌های خود را در قرنطینه کامل فروبرده و همزمان مقامات انگلیسی نیز از شناسایی یک زیر سویه جدید اومیکرون به نام XE که از ترکیب دو زیر سویه دیگر به وجود آمده است خبر می‌دهند. به گفته کارشناسان هنوز نمی‌توان در رابطه با قدرت سرایت پذیری آن نسبت به گونه‌های پیشین ویروس اظهار نظر کرد. آژانس امنیت سلامت انگلیس (UKHSCA) اعلام کرد: «مطالعات روی زیرسویه XE که جهش زیرسویه‌های BA۱ و BA۲ است و به عنوان نوترکیب شناخته می‌شود، آغاز شده است. تا ۲۲ مارس، ۶۳۷ مورد ابتلا به زیرسویه XE در انگلیس شناسایی شده که تنها بخش کوچکی از ده‌ها هزار مورد ابتلا به کووید است که از زمان لغو محدودیت‌ها گزارش شده است.»

از سوی دیگر بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، این زیر سویه سازمان بهداشت جهانی، این جهش جدید دومین سویه ترکیبی بعد از ترکیب اومیکرون و دلتا است که بیش از ۶۰۰ توالی آن گزارش و تایید شده است، اما این یافته نیاز به تایید بیشتری دارد. نتایج مطالعات اولیه نشان می‌دهد که میزان نرخ رشد این نوترکیب جدید در مقایسه با زیرسویه قبلی، به میزان ۱۰ درصد است.