انتشار متان رکورد زد

جامعه ۲۴- غلظت یکی از قوی‌ترین گاز‌های گلخانه‌ای برای دومین سال متوالی در ۴۰ سال گذشته و آغاز اندازه‌گیری آن به بالاترین سطح خود رسیده است. دانشمندان یک سازمان دولتی آمریکا موسوم به «اداره ملی اقیانوسی و جوی» اعلام کردند که تجمع گاز متان در جو زمین در سال گذشته بسیار زیاد شده و نسبت به اثرات این گاز گرم‌کننده کره زمین هشدار داده‌اند؛ گازی که بر اثر فعالیت‌های نفتی و گاز‌های طبیعی منتشر می‌شود.

میزان متانی که در جو زمین وجود دارد نسبت به دی‌اکسیدکربن کمتر است، اما اثرات زودرس آن در گرمایش جهانی خیلی بیشتر. چاه‌های نفتی و خط لوله‌های گازی، متان زیادی منتشر می‌کنند، هرچند گاهی به دلیل نشت‌های غیرعمدی. دیگر منابع آلوده‌کننده پرورش دام، دفن زباله و ضایعات و پوسیدگی مواد آلی در باتلاق‌هاست.

بیشتر بخوانید:  ادامه سه دهه سرگردانی در ارزیابی محیط زیستی

دومین رکورد انتشار متان

آنالیز اولیه گزارش اداره ملی اقیانوسی و جوی نشان می‌دهد که تجمع متان در جو زمین از حدودا ۱۵ سال گذشته یا قبل‌تر از آن ادامه‌دار شده و در سال ۲۰۲۱ به طور بی‌سابقه‌ای رکورد زده است. رکورد قبلی افزایش سالانه گاز متان سال ۲۰۲۰ زده شد.

ریچارد اسپینارد، یکی از مسئولان این سازمان می‌گوید: «داده‌های ما نشان می‌دهد که انتشار جهانی همچنان با سرعت بالا جهت مسیر غلطی را طی می‌کند. کاهش انتشار متان فرآیند مهمی است که حالا می‌توانیم استفاده کنیم تا از شدت اثرات زودبازه آن بر تغییر اقلیم جلوگیری شود و نرخ گرمایش به سرعت کاهش پیدا کند.»

جهش غلظت متان در سال‌های اخیر توجه روزافزون به نقش این گاز در تسریع تغییر اقلیم را جلب کرده است. دی‌اکسید کربن همچنان بیشترین عامل گرمایش زمین است. تحلیل گزارش NOAA نشان می‌دهد که سطح دی‌اکسید کربن در سال ۲۰۲۱ با سرعت بیشتری افزایش یافته. در ۱۰ سال گذشته غلظت دی‌اکسید کربن در تمام ۶۰ و خرده‌ای سالی که میزان آن اندازه‌گیری می‌شود، با بالاترین سرعت افزایش یافته است. به گفته این گزارش میزان جهانی دی‌اکسید کربن در سال گذشته ۴۱۴.۷ قسمت در میلیون بود که نسبت به میانگین آن در سال ۲۰۲۲، ۲.۶۶ قسمت در میلیون افزایش داشته است. این دهمین سال متوالی است که دی‌اکسید کربن بیش از ۲ قسمت در میلیون افزایش داشته است.

کاهش گاز متان به نجات زمین کمک می‌کند

با این حال متان، چون در مدت کوتاه‌تر باعث گرمایش بیشتری می‌شود، دانشمندان کاهش انتشار آن را راهی برای جلوگیری از گرمایش پرسرعت زمین می‌دانند. برخلاف دی‌اکسید کربن که بر اثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی منتشر می‌شود، متان یکی از اجزای تشکیل‌دهنده گاز طبیعی است پس پشت فرآیند‌های آلاینده‌ها، دلایل اقتصادی وجود دارد که نگذارند مقدار زیادی از آن به هوا نشت کند و هدر رود. دانشمندان می‌گویند یک سوم از انتشار متان در جهان به دلیل فعالیت‌های صنعت انرژی است.

متان علاوه بر اینکه گرما را روی سطح کره زمین محبوس می‌کند، باعث آلودگی لایه ازن در سطح زمین می‌شود که این خود مشکلات تنفسی و آسیب‌های سلامتی را به دنبال دارد. تخمین‌های سازمان NOAA نشان می‌دهد که غلظت متان نسبت به دوران قبل از انقلاب صنعتی به بیش از ۲ برابر و نیم رسیده است.
کشور‌هایی که متعهد شدند

در جریان نشست تغییر اقلیم که سال گذشته در گلاسکوی اسکاتلند برگزار شد، بیش از ۱۰۰ کشور با یکدیگر ادغام شدند و قول دادند تا سال ۲۰۱۰ انتشار جهانی متان را ۳۰ درصد کاهش دهند. ۱۰ کشور بزرگ آلوده‌کننده متان، آمریکا، برزیل، اندونزی، نیجریه، پاکستان و مکزیک هستند. چین، روسیه، هند و ایران این توافقنامه را امضا نکردند.

به گزارش نیویورک‌تایمز دولت جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا قوانین جدیدی را برای کنترل گاز متان انتشار یافته از دکل‌های نفتی و گازی در سراسر آمریکا وضع کرد.

شین لان، دانشمند اتمسفر در آزمایشگاه کنترل جهانی NOAA در بولدر کلرادو می‌گوید که یکی از عواملی که به رشد سریع انتشار متان در دو سال گذشته کمک کرده می‌تواند افزایش بارش‌ها در مناطق گرمسیری باشد که بر اثر پدیده اقلیمی «لانینا» رخ داده است.

باران و رطوبت بیشتر باعث می‌شود تا میکروب‌هایی که در باتلاق‌های گرمسیری زندگی می‌کنند متان بیشتری تولید کنند. لان می‌گوید که این میکروارگانیسم‌ها در آب و هوای گرم بسیار فعال‌ترند. پس گاز طبیعی که از باتلاق‌ها و دیگر مناطق منتشر می‌شود با گرم‌تر شدن کره زمین بیشتر می‌شوند.

کاهش متان آسان‌ترین راه است

لان می‌گوید که محدود کردن نشت‌های ناشی از تاسیسات سوخت‌های فسیلی باید راه آسان‌تری برای تثبیت میزان متان باشد تا دست‌کاری کردن میزان بارش در مناطق گرمسیری. او اشاره می‌کند که با در نظر گرفتن اینکه آلاینده‌ها می‌توانند از این متان به عنوان سوخت استفاده کنند و سود مالی ببرند. این دانشمند اتمسفر می‌گوید: «کاهش انتشار گاز متان ناشی از سوخت‌های فسیلی مانند میوه رسیده آویخته به درخت است.» به گفته او نشت متان هدر دادن انرژی خالص است و این گاز نباید وارد جو زمین شود.

متان یکی از اجزای کلیدی گاز طبیعی است که قدرت آن ۸۵ برابر دی‌اکسیدکربن است، اما قبل از تجزیه شدن طولانی مدت در جو زمین باقی نمی‌ماند. سازمان NOAA می‌گوید که افزایش سالانه گاز متان در جو زمین در سال گذشته ۱۷ قسمت در هر میلیارد بوده؛ این بیشترین میزانی است که از سال ۱۹۸۳ تاکنون به ثبت رسیده.
متان دومین گاز مهم بعد از دی‌اکسید کربن است که به دلیل فعالیت‌های انسان باعث تغییر اقلیم شده. افزایش گاز متان در سال ۲۰۲۰ به ۱۵.۳ در میلیارد رسید. این میزان در سال ۲۰۲۱، ۱۶۲ درصد افزایش بیشتری نسبت به دوران پیش از انقلاب صنعتی داشته است.

سال گذشته سازمان ملل در گزارش مهمی اعلام کرد که کاهش شدید گاز متان برای جلوگیری از وقوع فاجعه اقلیمی لازم است. در این گزارش آمده که اگر دنیا بتواند تا سال ۲۰۳۰ میزان انتشار را تا ۴۵ درصد کاهش دهد می‌تواند سالانه جلوی مرگ زودرس ۲۵۵ هزار نفر و ۷۷۵ هزار مورد بیماری‌های مربوط به آسم را بگیرد. کاهش گاز متان نسبتا ارزان و راحت‌ترین برای رسیدن به منافع اقلیمی چشم‌گیری است.