تراژدی خاموش قلع و قمع جنگل‌های زاگرس در استان ایلام/ گردشگران چه بر سر جنگل‌های زاگرس آوردند؟

جامعه ۲۴- حشمت‌اله کرمی‌نژاد: بلوط، این یار دیرینه دیار زاگرس و مقاوم‌ترین موجود زنده در طبیعت که تا چندی پیش عمری چند صد ساله را با احترام و همراهی زاگرس‌نشینان سپری کرده، چند سالی است که وضعیت مناسبی نداشته و زیست آن توسط دشمنان طبیعت در معرض خطر قرار داده شده است.

وخامت حال جنگل‌های زاگرس در استان ایلام اگرچه که در جای جای این استان قابل لمس است و به صورت مداوم گزارش‌های تکان دهنده‌ای از قلمع و قمع و آسیب به این جنگل‌ها روایت می‌شود، اما یکی از شهرستان‌هایی که بیشترین آسیب‌ها و خسارات به جنگل‌های بلوط آن در سال‌های اخیر وارد شده، شهرستان بدره است.

جنگل‌های بلوط شهرستان بدره قربانی گردشگری نامتوازن

شهرستان بدره به لحاظ داشتن طبیعت بکر و زیبا، مناطق باستانی و جاذبه‌های گردشگری و توریستی به خصوص جنگل‌های خدادادی و طبیعی یکی از زیباترین مناطق استان ایلام و حوزه زاگرس است.

وجود هزاران هکتار جنگل زیبای بلوط و دیگر گونه‌های درختی در این شهرستان نعمت‌هایی بزرگ و هدیه‌های گران‌سنگی است که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده و همه در محافظت از این نعمت‌های بی نظیر خداوندی دارای مسئولیت هستیم.

در سال‌های گذشته آسیب‌های بزرگی همچون قتل عام جنگل‌های این شهرستان برای خوراک دام توسط قشر دامدار، قطع درختان برای زغال‌گیری و تجارت سیاه زغال، قطع درختان توسط گردشگران چادرنشین از طریق لشکرکشی به طبیعت و برپایی کمپ‌های شبانه، آتش‌سوزی و موارد دیگر، زندگی این جنگل‌ها و سرمایه‌های ملی را در معرض تهدید قرار داده است.

بلوط قربانی چادرنشینی‌های نوروزی در طبیعت ایلام

اقامت در طبیعت و برپایی چادر و کمپ در میان جنگل‌های بلوط شهرستان بدره در سال‌های اخیر به یکی از تفریحات رایج و البته مخرب و خسارت بار مردم بومی و گردشگران غیربومی به خصوص در ایام نوروز تبدیل شده است.

در این چادر‌ها و کمپ‌های شبانه روزی، روشن کردن آتش به‌صورت مداوم برای گرمابخشی و تهیه غذا و کباب یکی از امورات رایج بوده که متأسفانه همین موضوع باعث قلع و قمع آزادانه درختان بلوط برای سوخت در این کمپ‌های شبانه‌روزی شده است.

به گزارش جامعه ۲۴ برپایی کمپ در طبیعت و میان جنگل و قلع و قمع درختان بلوط برای تامین سوخت در این چادر‌ها و کمپ‌ها اگرچه که در سال‌های گذشته هم باب بوده است، اما در نوروز ۱۴۰۱ این موضوع در شهرستان بدره و البته نقاط دیگر استان نسبت به سال‌های گذشته با افزایش بی‌سابقه‌ای مواجه بوده و امسال متاسفانه علاوه بر حضور انبوه و خسارت بار مردم بومی منطقه برای اقامت در میان جنگل‌های بلوط، شاهد حضور بسیار زیاد گردشگران غیربومی از شهرستان‌های دیگر به خصوص شهرستان‌ها و استان‌های همجوار بودیم.

بیشتر بخوانید: ماجرای سرطان درختان جنگل‌های زاگرس چیست؟

جاده‌سازی‌های غیرضروری قاتل جنگل‌های بلوط

جاده‌سازی‌های غیر ضروری در جای جای جنگل‌های زاگرس در استان ایلام و شهرستان بدره البته خود بخشی از زمینه‌های ارتکاب جرم برای مجرمان و آسیب‌زنندگان به جنگل را فراهم کرده که لازم است در این زمینه توسط دستگاه‌های متولی تجدیدنظر شده و اقدامات لازم انجام گیرد.

کسانی که این روز‌ها به میان جنگل‌های بلوط شهرستان بدره در دامنه‌های کبیرکوه، پشته به خصوص جنگل‌های منطقه «چرده‌زار» رفته‌اند با صحنه‌های آزاردهنده و دلخراشی از قطع و قلع و قمع درختان بلوط مواجه می‌شوند که جز فاجعه زیست‌محیطی نمی‌توان نامی دیگر بر آن نهاد.

عمق فاجعه در این زمینه و عمده درختان قطع شده بخشی از آن توسط دامدار‌ها در سال گذشته و بخشی نیز عمدتاً در اطراف چادر‌ها و کمپ‌های برپا شده در میان این جنگل‌ها صورت گرفته که دیدن آن‌ها روح و وجدان هر انسانی را می‌آزارد.

افزایش چند برابری گردشگران شهرستان بدره در سال‌های اخیر و نزدیک بودن شهرستان‌های پرجمعیت استان لرستان همچون رومشگان و مناطق دیگر که فاقد جنگل و مراکز تفریحی مناسب هستند به شهرستان سرسبز بدره و فراگیر شدن عادت‌های نامطلوب و مخرب اقامت در جنگل همچون روشن کردن آتش و بساط کباب و دود و ضعف فرهنگ محافظت از طبیعت این تهدید جدی را متوجه جنگل‌های بلوط شهرستان بدره کرده است.

در صورت ادامه این روند و آزاد بودن برپایی کمپ و اقامت در جنگل و در نظر نگرفتن برنامه‌های محافظتی موثر، متاسفانه در سال‌های آینده باید شاهد نابودی تدریجی جنگل‌های زیبای این مناطق به عنوان تنها سرمایه طبیعی و خدادادی باشیم.

قتل عام جنگل‌های زاگرس توسط دامداران

به گزارش جامعه ۲۴ علاوه بر این آسیب، سال گذشته نیز به‌خاطر خشکسالی و کمبود علفزار در طبیعت متاسفانه بسیاری از دامدار‌های این شهرستان و البته مناطق و شهرستان‌های دیگر برای تهیه خوراک دام‌های خود سراغ جنگل‌های بلوط رفته و هزاران درخت را به این خاطر قلع و قمع کردند که دیدن تصاویر قطع شده این درختان در طبیعت روح و وجدان هر انسانی را می‌آزارد.

در چنین شرایطی که فرهنگ محافظت از طبیعت و جنگل در استان ایلام دارای ضعف بسیار بوده و مشارکت در این زمینه در سطح قابل قبولی نیست و از لحاظ دیگر به خاطر شیوه دامداری مدیریت نشده و جمعیت بی‌اندازه دام‌ها و گله‌ها در این استان هرگونه قدرت زادآوری را از جنگل‌های زاگرس گرفته شده است و با اضافه شدن آسیب‌های گوناگون به جنگل‌ها، متأسفانه سال به سال به شکل غمناکی از میزان تراکم و سطح جنگل‌های زاگرس در استان ایلام کاسته می‌شود.

برای محافظت از همین ته مانده جنگل‌های بلوط که یادگاران چند صد ساله دیار زاگرس هستند نیاز به تجدیدنظر در روش‌های محافظت از این جنگل‌ها، در نظر گرفتن قوانین سخت‌گیرانه‌تر، همراهی بیشتر دستگاه قضایی در برخورد بازدارنده با انبوه متخلفین، برگزاری دوره‌های آموزش برای دامدار‌های مقیم جنگل‌های استان و البته فرهنگ‌سازی بیشتر و ارائه آموزش‌های کاربردی به همه مردم و مشارکت عمومی در محافظت از این جنگل‌های چند صد ساله هستیم.