آمادگی مقابله با پاندمی‌ها در جهان چگونه است؟

جامعه ۲۴- ایران از میان ۱۹۵ کشور جهان رتبه ۹۰ را از نظر شاخص امنیت جهانی بهداشت سال ۲۰۲۱ به‌دست آورد. براساس مطالعه‌ای که از سوی مرکز امنیت سلامت در دانشکده بهداشت عمومی بلومبرگ دانشگاه جان‌هاپکینز با همکاری مؤسسه تحقیقاتی سازمان بهداشت جهانی انجام شده، امتیاز ایران در این شاخص ۳۶.۵ از ۱۰۰ است.

شاخص امنیت جهانی بهداشت چیست؟

در شرایطی که همه‌گیری کرونا هر روز قربانی بیشتری می‌گیرد، شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی وضعیت کشور‌های دنیا از نظر قدرت مواجهه با پاندمی‌ها تهیه شد، در میان این شاخص‌ها، اما شاخص تهیه شده از سوی دانشگاه جان‌هاپکینز و اکونومیست یکی از قابل اعتمادترین‌هاست که بین صفر تا ۱۰۰ قرار دارد. برای تهیه این شاخص ۳۴ فاکتور در ۶ دسته اصلی درنظر گرفته شده و به این مسئله تأکید شده است که در زمان بروز تهدیدی برای سلامت جامعه دیگر فاکتور‌های حیاتی و کلیدی برای مقابله با شیوع ویروس در یک کشور یا همه‌گیری جهانی آن وجود دارد یا خیر. متوسط این شاخص برای دنیا برابر با ۴۰.۲ درصد است و نشان می‌دهد که به‌طور متوسط آمادگی دنیا برای مواجهه با این وضعیت مناسب نیست. حالا همین گروه وضعیت کشور‌ها برای سال ۲۰۲۱ را بررسی کرده و نتایج جدیدی به‌دست آورده‌اند.

شاخص امنیت جهانی بهداشت (GHS) ۲۰۲۱، ظرفیت‌های ۱۹۵ کشور را در برابر اپیدمی‌ها و همه‌گیری‌ها اندازه‌گیری می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تمام کشور‌ها برای تهدید‌های همه‌گیر و همه‌گیری‌های آینده، ازجمله تهدید‌هایی که بالقوه ویرانگرتر از کووید-۱۹ هستند، آماده نیستند.

در این گزارش، یافته‌ها و رتبه‌بندی کشور‌ها درخصوص این همه‌گیری‌ها و اپیدمی‌ها در ۱۹۵ کشور مورد بررسی قرار گرفته و رتبه‌بندی آن‌ها در ۶ دسته بررسی شده است. داده‌ها نشان می‌دهد که هیچ کشوری به‌طور کامل برای تهدید‌های اپیدمیک در آینده آماده نیست. اما در این میان برخی کشور‌ها وضعیت مناسب‌تری نسبت به سایر کشور‌ها دارند.

مثل آمریکا، استرالیا، فنلاند، کانادا که در رده‌های بالایی از جدول رتبه‌بندی این شاخص قرار می‌گیرند و امتیازات بالای ۷۰ و نزدیک به آن را دارند. حالا در این میان، ایران، از میان تمام این ۱۹۵ کشور، رتبه ۹۰ با امتیاز ۳۶.۵ از ۱۰۰ را به‌دست آورده که نشان‌دهنده میزان شاخص امنیت جهانی این کشور است.

این گزارش جهانی توسط تیم اختراعات ایران و کمیسیون تحقیقاتی بین‌المللی ترجمه شده است. امیرعباس محمدی‌کوشکی، سرپرست تیم اختراعات ایران درباره این گزارش توضیحاتی می‌دهد. او می‌گوید:این گزارش نشان می‌دهد اگرچه بسیاری از کشور‌ها توانستند به سرعت ظرفیت‌های مقابله با کووید-۱۹ را توسعه دهند، اما همه کشور‌ها به‌طور هشداردهنده‌ای برای رویارویی با تهدیدات همه‌گیری آماده نیستند.

بیشتر بخوانید:  دلایل عادی شدن کرونا در ایران

با این حال، یک فرصت خوب برای دوام بیشتر ظرفیت‌های جدید برای دستیابی به دستاورد‌های بلندمدت در آمادگی وجود دارد. بیشتر کشورها، ازجمله کشور‌های با درآمد بالا، سرمایه‌گذاری مالی اختصاصی برای تقویت آمادگی برابر همه‌گیری یا بیماری همه‌گیر انجام نداده‌اند. بیشتر کشور‌ها در حفظ یک سیستم بهداشتی قوی، توانا و در دسترس برای تشخیص و پاسخ به شیوع بیماری، پیشرفت اندکی داشته‌اند یا بدون پیشرفت بوده‌اند.»

به‌گفته او، در این گزارش همچنین توصیه‌هایی به کشور‌ها شده است. ازجمله اینکه کشور‌ها باید بودجه امنیت سلامت را در بودجه ملی تخصیص دهند و ارزیابی‌هایی را با استفاده از شاخص GHS ۲۰۲۱ انجام دهند تا یک برنامه ملی برای شناسایی خطرات خود و پر کردن شکاف‌ها ایجاد کنند. یا اینکه سازمان‌های بین‌المللی باید از شاخص GHS برای شناسایی کشور‌هایی که بیشتر به حمایت نیاز دارند، استفاده کنند.

بخش خصوصی باید از شاخص GHS برای جست‌وجوی فرصت‌هایی که برای مشارکت با دولت‌ها هستند استفاده کند. خیریه‌ها و سرمایه‌گذاران باید مکانیسم‌های تأمین مالی جدیدی را توسعه دهند و از شاخص GHS برای اولویت‌بندی منابع استفاده کنند.

او می‌گوید: «براساس این گزارش، ایران در دسته‌بندی پیشگیری در قسمت مقاومت ضد‌میکروبی (AMR) از صد امتیاز ۵۸/۳ را دریافت کرده است. همچنین در بیماری قابل انتقال بین انسان و حیوان امتیاز ۲۵ در امنیت زیستی امتیاز ۲۴ و در ایمنی زیستی امتیاز ۵۰ و در ایمن‌سازی امتیاز ۱۰۰ را کسب کرده است. اما در پژوهش و فرهنگ با کاربرد دوگانه علم مسئول امتیاز صفر را از صد دریافت کرده است.» براساس اعلام او، این گزارش یکی از مهم‌ترین گزارش‌های جهانی در شاخص امنیت بهداشت جهانی است که توسط متخصصان دانشگاه‌ها و سازمان‌ها و مجموعه بررسی و تحقیقات شاخص امنیت بهداشت جهانی GHS و با همکاری سازمان ملیا و بیل گیتس و متخصصان سازمان بهداشت جهانی با همکاری کمیسیون‌های ملی کشور‌ها در بهداشت و همه‌گیری به‌صورت شخصی و دولتی بررسی شده است.