خسارت؛ سهم خشک‌ترین استان از بی‌سابقه ترین باران

جامعه ۲۴- خطر از بیخ گوش نخستین شهر خشتی جهان گذشت. یزد برای سیل ۱۰ اردیبهشت ماه هیچ آمادگی نداشت. به گفته محمد صالح جوکار نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس، اگر دو متر دیگر آب در سیل بند‌ها بالا می‌آمد و باران قطع نمی‌شد همه یزد ویران می‌شد، این در حالی است که سیل بند‌ها فقط برای جلوگیری و انحراف آب به سمت دشت کنار یزد است و ساخت و ساز‌هایی که در این مسیر صورت گرفته و مشخص نبودن مسیر عبور سیل در داخل شهر، باعث می‌شود این مشکل همچنان پابرجا بماند. غافلگیری مدیریت بحران یزد در حدی بود که ابتدایی‌ترین تجهیزات لازم را نیز دستگاه‌های مرتبط در شهر یزد ندارند و مجبور شده‌اند از پیمانکاران یا بخش خصوصی کمک بگیرند.

در مدت ۵۵ دقیقه بارانی به اندازه ۶۰ درصد میانگین بارش سالانه در یزد کم باران و خشک بارید. بارانی که می‌توانست تشنگی مزارع و خشکی قنات‌ها را برطرف کند، اما هیچ‌کس منتظر این حادثه نبود؛ حتی هواشناسی. سیل یزد آمد، ویران کرد و رفت و روی این آوار، حسرتی همراه با پرسش‌های بی‌پایان بر جای گذاشت که چرا در این اقلیم خشک و کم باران، هیچ تمهیدی برای مهار رواناب‌ها و سیلاب‌های فصلی وجود ندارد؟ چرا بیشترین متصرفان حریم رود یزد و مسیل سیلاب‌ها را دستگاه‌های دولتی تشکیل می‌دهند؟ چرا تجربه دیرینه و تاریخی یزدی‌ها در لایروبی قنات‌ها، هدایت سیلاب‌ها و مهار آنها، قدر دانسته نمی‌شود و به کناری گذاشته شده است؟

پرداخت خسارت‌های سیل یزد در اولویت است

شامگاه روز یکشنبه وزیر کشور هم در نشست مدیریت بحران که بررسی ابعاد حادثه سیل یزد را در دستور کار داشت حاضر شد.

احمد وحیدی گفت: پرداخت خسارت‌هایی که سیل اخیر به مناطقی از استان یزد بویژه مرکز استان وارد کرد در اولویت قرار دارد و بلافاصله پس از مشخص شدن میزان آسیب وارد شده، اقدام خواهد شد.

وزیر کشور افزود: بلافاصله بعد از وقوع سیل با ورود شخص استاندار و همچنین انجام مسئولیت دستگاه‌های دیگر شاهد جلوگیری از خسارت بیشتر بودیم، بنابراین سعی می‌کنیم فعالیت‌هایی که برای جبران خسارت سیل یزد باید انجام شود در اسرع وقت صورت گیرد.

بیشتر بخوانید: فرونشست پیامد همه اقدامات ضد حفظ آب و خاک است

وی ادامه داد: مسیر‌های سیل باید بازگشایی شود و هر چند طی این سال‌ها بارندگی نبوده، اما باید این مسیر حفظ شود و اگر دستگاه‌های دولتی در این مسیر ساختمان‌سازی کرده‌اند، باید تخریب شود و مردم هم باید این موارد را رعایت کنند.

وزیر کشور گفت: خوشبختانه سیل اخیر یزد خسارت جانی نداشته، اما هر کسی نخاله‌ای در مسیر سیل تخلیه کند یا نسبت به ساخت بنا در این مسیر اقدام کند، چه دولتی و چه بخش خصوصی مدیون است و نسبت به خسارت‌هایی که وارد می‌شود باید پاسخگو باشد.

وحیدی ادامه داد: در استان یزد قنات‌ها به‌عنوان تکنولوژی برتر و بسیار گرانقیمت طی همه این سال‌ها برای ما باقی مانده است، اگر چه اکنون خشک شده، اما باید حفظ و احیا شود و نباید آن‌ها را به حال خود رها کرد. وی افزود: سیل بند‌ها و آبخیزداری و آبخوان‌داری باید دنبال شود و همچنین تجهیزات مورد نیاز شهرداری‌ها و مدیریت بحران باید تهیه شود و زیبنده نیست که شهرداری بزرگی مثل شهر یزد تجهیزات مورد نیاز بحران ندارد؛ یزد شهر تمدن است و قابل قبول نیست که چنین اتفاقی بیفتد.

یزد بی‌دفاع در برابر خشکسالی و سیل

استاندار یزد در نشست ستاد مدیریت بحران استان یزد گفت: در سال گذشته خسارت ناشی از خشکسالی ۲ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان، خسارت ناشی از سرمازدگی ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان، خسارت ناشی از طوفان ۷۳۸ میلیارد تومان، خسارت ناشی از ریزگرد‌ها ۵۲۵ میلیارد تومان و خسارت سیل اخیر نیز بیش از هزار و ۲۶۴ میلیارد تومان بر آورده شده است.

مهران فاطمی با اشاره به بارندگی سیل آسای اخیر شهر یزد در تاریخ دهم اردیبهشت ماه، اظهار داشت: براساس گزارش‌های موجود، متوسط «بارش سالانه» شهر یزد ۴۷ میلیمتر است، اما در بارندگی اخیر بارش ۲۷.۸ میلیمتر در مدت ۵۵ دقیقه به ثبت رسید که این میزان، برابر ۶۰ درصد متوسط بارش سالانه است.

وی با بیان اینکه دوره بازگشت سیل اخیر ۱۰۰ ساله است، افزود: شدت بالای بارش نسبت به سایر بارش‌ها، عدم رسیدگی به بند‌ها و سیل بند‌های اطراف شهر یزد در طول سنوات گذشته، عدم تناسب ساخت این سازه‌ها متناسب با بزرگترین حجم سیل اتفاق افتاده و دخل و تصرف‌های صورت گرفته باعث به راه افتادن حجم عظیمی از رواناب‌ها و پیوستن این آب باران انباشته شده به سیلاب شهری و ایجاد خساراتی در شهر و شهرستان یزد شد.

استاندار یزد اضافه کرد: به‌دنبال بارندگی اخیر استان بخش‌های عقدا و خرانق شهرستان اردکان و بخش بفروئیه شهرستان میبد نیز متحمل خساراتی شدند. دکتر فاطمی خاطرنشان کرد: در بارندگی اخیر حدود ۶۲۵ میلیارد تومان به بخش کشاورزی و دام، ۳۲۶ میلیارد تومان در حوزه اماکن مسکونی و تجاری و۳۱۳ میلیارد تومان به تأسیسات زیربنایی آسیب وارد شد.

وی با بیان اینکه در پی وقوع سیل اخیر ۵۴۱ واحد مسکونی شهری آسیب دیده است، اظهار داشت: براساس دسته‌بندی انجام شده بر مبنای شدت آسیب منازل، ۲۹ خانه نیاز به تخریب و بازسازی و ۵۱۲ مورد نیاز به تعمیر دارد.

استاندار یزد گفت: براساس ارزیابی‌های انجام شده از خسارت، ۹۶ واحد تجاری و صنعتی شهری، ۲۶۳ واحد مسکونی و ۶۷ واحد تجاری و صنعتی روستایی دچار آسیب شدند.

دکتر فاطمی ادامه داد: همچنین ۴۵ مورد خسارت به راه و ابنیه، ۴۱ مورد خسارت به ساختمان‌های دولتی و عمومی غیردولتی، ۱۵۰ مورد خسارت به تأسیسات زیربنایی و ۵۷ مورد خسارت به وسیله نقلیه گزارش و ارزیابی شد.

وی در ادامه به خسارت‌های وارده به حوزه کشاورزی و دامی استان اشاره کرد و گفت: به‌دنبال بارش‌های اخیر استان ۵۵۰ رأس دام و ۱۰۰۰ قطعه طیور تلف شدند و به ۸۵۰ هکتار از اراضی زراعی، پنج هزار و ۱۰۴ تن محصولات باغی، ۳۲۰ هکتار از باغ‌ها و هزار و ۳۷۰ تن محصولات باغی خسارت وارد شد.
استاندار یزد اضافه کرد: همچنین به‌دنبال این حادثه ۲۵ حلقه چاه، ۳۵ رشته قنات و ۴۵۰ کیلومتر کانال آب خسارت دیدند.

وی در ادامه به ضرورت ارتقای سیستم‌های پیش‌بینی هواشناسی استان اشاره و خاطرنشان کرد: متأسفانه در بسیاری از مواقع وضعیت زرد اعلامی در مدت زمان بسیار کوتاهی تبدیل به وضعیت قرمز شده و به نوعی غافلگیری ایجاد می‌کند.

استاندار یزد در بخش دیگری از سخنانش به کمبود تجهیزات و ادوات شهرداری‌ها، دهیاری‌ها و مجموعه مدیریت بحران استانداری اشاره کرد و گفت: در بارندگی اخیر در تأمین یک دستگاه بولدوزر نیز دچار مشکل بودیم که در این راستا هماهنگی‌های لازم برای استفاده از بولدوزر پیمانکاران انجام شد.

فاطمی همچنین از رایزنی با رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی جهت مساعدت ویژه در امر بازسازی منازل آسیب دیده و ارائه تسهیلات و کمک‌های بلاعوض به صاحبان این خانه‌ها خبرداد.

مسیر گمشده رودخانه یزد

همچنین محسن ابوترابی، عضو شورای اسلامی شهر یزد در این نشست گفت: متأسفانه مسیر رودخانه شهر یزد مشخص نیست و تنها بخشی از آن آزاد شده و بخشی از آن به تصرف دستگاه‌های دولتی درآمده و اگر مسیر رودخانه مرکزی تکمیل نشود، در آینده نیز مشکل خواهیم داشت.

وی افزود: مردم یزد در همه صحنه‌ها حضور داشتند و درخواست داریم هر چه سریع‌تر خسارت‌های سیل اخیر به مردم نجیب و مظلوم یزد پرداخت شود واقعاً توجیهی ندارد که شهرداری یزد حتی تجهیزات ابتدایی مقابله با بحران نداشته باشد.