مقابله با ریزگرد‌ها نیازمند همکاری منطقه‌ای است

جامعه ۲۴- عبدالرضا فرجی راد درباره این که آیا کنوانسیون یا توافق نامه‌ای در زمینه مقابله با ریزگرد‌ها میان ایران و کشور‌های همسایه موثر در این پدیده وجود دارد یا خیر؟ گفت: خیر، در رابطه با ریزگرد‌ها هیچ توافق و کنوانسیونی وجود ندارد، حتی فکر نکنم ترکیه هم با همسایگانش چنین توافقی داشته باشد.

وی افزود: تنها در رابطه با آب دجله و فرات توافقاتی میان عراق و سوریه وجود دارد، بر اساس همین توافق ۵۰ درصد آب این رودخانه‌ها به سمت عراق سرازیر می‌شود، گرچه عراقی‌ها دلخور هستند و عقیده دارند که این ۵۰ درصد هم به سمت آن‌ها نمی‌رود، اما ترک‌ها می‌گویند در فصل سیلابی آب بیشتری رها می‌شود.

این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا سدسازی‌های ترکیه در کاهش آب دجله و فرات و به تبع آن تشدید مساله ریزگرد‌ها تاثیرگذار بوده است؟ گفت: دو نوع گرد و غبار وجود دارد، یک نوع گرد و غبار از قدیم الایام بوده و در ایران و مناطق جنوب غربی کشور هم گرد و غبار ایجاد می‌شده در واقع قبلا در خوزستان به این نوع، باد‌های سرخ می‌گفتند که گاهی اوقات از خوزستان فراتر رفته و بعد از مدت کوتاهی فروکش می‌کرد.

این دیپلمات پیشین کشورمان اظهار داشت: آن چیزی که در سال‌های اخیر تشدید شده به دلیل تغییرات اقلیمی است و این مساله در عراق، بخش‌هایی از ایران، سوریه، اردن و حتی مصر و عربستان وجود داشته و با کوچک‌ترین حرکت باد این ریزگرد‌ها بلند شده و به آرامی حرکت کرده و به سمت بخش‌هایی از شرق و شمال شرق که ایران باشد می‌روند.

فرجی راد با بیان این که تاثیر سدسازی ترکیه در حال حاضر مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در آینده اثرگذار است، گفت: بنابراین مساله سدسازی آنگونه نیست که بگوییم ریزگرد‌ها به دلیل سدسازی‌ها است، زیرا اتفاقاتی توسط بشر در منطقه رخ داده که خود عاملی برای پدیده ریزگرد‌ها است، برای مثال در زمان صدام وقتی شیعیان در داخل نیزار‌ها برای مقابله پنهان می‌شدند، صدام دستور داد تا هور‌ها خشک شوند و یا درباره خشکی هور العظیم هم گفته می‌شود چاه‌های نفت موثر بوده است.

بیشتر بخوانید: گردوخاک در اهواز نفس مردم را گرفت

وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است تغییرات اقلیمی باعث شده اصل و منشاء ریزگرد‌ها به تهران و برخی از شهر‌های شمالی برسد، البته نمی‌توان به طور قطعی گفت که امکان کنترل وجود ندارد، چنین پدیده‌هایی نیازمند همکاری‌های همه جانبه منطقه‌ای است.

این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در پاسخ به این که آیا وزارت امور خارجه در این زمینه رایزنی‌های دیپلماتیک با کشور‌های منطقه داشته و پی‌گیری‌هایی صورت گرفته است؟ ابراز داشت: ریشه یابی و ارزیابی این پدیده در ایران چندان درست نیست و تا حدودی بر مساله سدسازی ترکیه تمرکز شده است. البته نمی‌گویم ترکیه در رابطه با مساله آب خطا نمی‌کند، اما اگر واقعا بخواهیم مشکل حل شود باید تمرکز را از یک کشور برداریم و به دنبال کنوانسیونی منطقه‌ای باشیم.

فرجی راد تصریح کرد: واقعیت این است در این مساله وزیر خارجه را به خاطر سد سازی ترکیه تحت فشار قرار می‌دهند و وی در مجلس حضور یافته و اعلام می‌کند که پی گیری‌ها در حال انجام است و در مقابل سخنگوی وزارت خارجه ترکیه هم اعلام می‌کند که از لحاظ علمی ریزگرد‌ها ارتباطی به سدسازی ترکیه ندارد.

این دیپلمات پیشین کشورمان پیشنهاد کرد تا کنوانسیونی با عنوان مقابله با ریزگرد‌ها متشکل از ایران، عراق، ترکیه، کویت، قطر، بحرین، عربستان، اردن، سوریه، مصر و شاید هم سودان تشکیل شود و با حضور کارشناسان و مسئولان این کشور‌ها جلساتی برگزار شده و صندوقی هم برای تامین هزینه‌ها ایجاد کنند تا بتوانند به یک راهکار مشترک برای مقابله با پدیده ریزگرد‌ها و گرد و غبار بپردازند.

وی ادامه داد: در هر حال با توجه به تغییرات اقلیمی نمی‌توان گفت آثار این پدیده را به صفر می‌رسانیم، اما می‌توان اقداماتی برای کاهش آثار آن برداشت و در این زمینه از تجارب استادان برجسته هم استفاده کرد، زیرا برای سلامت منطقه بسیار مهم و حیاتی است. پولی که برای کاهش آثار ریزگرد‌ها صرف شود کمتر از میزانی خواهد بود که برای سلامتی مردمی که به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، هزینه می‌شود.

این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اعتقاد به این که مساله گرد و غبار و ریزگرد‌ها بسیار جدی است و می‌تواند منطقه را ضعیف کند، گفت: باید در وزارت امور خارجه با همکاری دستگاه‌های ذیربط کمیته‌ای تشکیل شده و یا سفری میان کشور‌ها انجام شود بدون این که انگیزه سیاسی و یا اتهام زنی به دنبال داشته باشد حرکت مثبتی در این راستا صورت گیرد هر چه زودتر این کار انجام شود بهتر است، زیرا در آینده سخت‌تر و مشکل‌تر خواهد بود.