باید‌ها و نباید‌های تغذیه‌ای برای مبتلایان به روماتیسم

جامعه ۲۴- غالبا بیماری آرتروز که بر اثر ساییدگی مفاصل به وجود می‌آید و اکثراً در سنین بالا رخ می‌دهد با رماتیسم اشتباه گرفته می‌شود در صورتی که این دو کاملاً با هم متفاوت هستند.

در این بیماری ممکن است سیستم ایمنی به بافت‌های دیگری مثل قلب، ریه، پوست، چشم و اعصاب حمله کند و در صورت پیشرفت بیماری به آن‌ها آسیب رسانده و روند درمان را سخت‌تر کند.

درمان بیماری آرتریت روماتوئید کمی سخت است و افراد مبتلا به آن شاید مجبور باشند همیشه دارو مصرف کنند و تا آخر عمر با این بیماری درگیر باشند، اما داشتن رژیم غذایی مناسب و خوردن مواد غذایی سازگار با این بیماری می‌تواند روند رشد و درد‌های ناشی از آن را کاهش دهد.

رماتیسم چیست؟

رماتیسم یک اصطلاح کلی برای توصیف گروهی از بیماری‌های التهابی است که عمدتاً مفاصل، عضلات، استخوان‌ها و حتی اندام‌های داخلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این بیماری‌ها معمولاً خودایمنی هستند، به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند و باعث التهاب مزمن، درد و تخریب مفاصل می‌شود. یکی از رایج‌ترین انواع رماتیسم، آرتریت روماتوئید است که مفاصل کوچک دست و پا را درگیر می‌کند و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به تغییر شکل مفاصل و محدودیت حرکتی شود. علائم این بیماری شامل درد، تورم، گرمی و سفتی مفاصل است که معمولاً در صبح‌ها شدیدتر است.  

علاوه بر آرتریت روماتوئید، بیماری‌های دیگری مانند لوپوس، اسپوندیلیت آنکیلوزان و فیبرومیالژیا نیز در دسته بیماری‌های روماتیسمی قرار می‌گیرند. هر یک از این بیماری‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند، اما وجه مشترک آن‌ها ایجاد درد مزمن و التهاب در بدن است. برخی از انواع رماتیسم ممکن است علاوه بر مفاصل، ارگان‌هایی مانند کلیه‌ها، قلب، ریه‌ها و پوست را نیز تحت تأثیر قرار دهند. علت دقیق رماتیسم هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی نقش مهمی در ایجاد آن دارند.  

درمان این بیماری بسته به نوع آن متفاوت است، اما معمولاً شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و در برخی موارد فیزیوتراپی می‌شود. تغییر سبک زندگی، ورزش‌های مناسب و تغذیه سالم نیز می‌توانند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. رماتیسم بیماری‌ای مزمن است که ممکن است دوره‌های بهبود و عود داشته باشد، بنابراین مدیریت آن نیازمند توجه و پیگیری مداوم است. افراد مبتلا به این بیماری باید تحت نظر پزشک باشند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند.

در این مطلب سعی بر این است که به شناخت خوراکی‌های مفید و موثر برای بیماری رماتیسم پرداخته شود.

بیماران رماتیسمی چه خوراکی‌هایی مصرف کنند؟

فواید اسید چرب امگا ۳ در بهبود رماتیسم

به طور کلی مصرف مواد غذایی ضد التهاب و حاوی آنتی اکسیدان‌ها برای کاهش عوارض و کمتر شدن درد و تورم مفاصل مفید هستند. ماهی‌های چرب مثل ماهی خال خالی، ماهی تن ماهی و سالمون و مکمل‌های روغن ماهی سرشار از این اسید‌های چرب هستند و برای بیماران مبتلا به رماتیسم بسیار مفیدند.

فواید روغن زیتون فرابکر در بهبود رماتیسم

روغن زیتون فرابکر التهابات بدن را کاهش می‌دهد و مثل دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین و پروفن عمل می‌کند. در این روغن ترکیبی به نام الئوکانتارل وجود دارد که آنزیم‌های التهاب زا را متوقف می‌کند. افراد مبتلا به رماتیسم باید سعی کنند مصرف روغن زیتون را به جای روغن‌های دیگر در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهند.

مواد غذایی فیبردار عامل بهبودی رماتیسم

طبق تحقیقات صورت گرفته مصرف فیبر باعث می‌شود که میزان پروتئین‌های واکنش پذیر در خون کاهش یابد و همین امر برای بیماران رماتیسمی نتایج مثبتی را به عمل می‌آورد. غذا‌های فیبردار مانند آجیل ها، لوبیا، میوه و سبزیجات تازه و غلات این نیاز بدن را برطرف می‌کنند.

مصرف مغز‌ها و دانه‌های روغنی که همان آجیل‌ها هستند مثل گردو، پسته، تخمه، بادام و... که علاوه بر فیبر حاوی کلسیم، پروتئین، منیزیم و... هستند می‌توانند برای استحکام استخوان‌ها مفید باشد و توصیه می‌شود بیماران رماتیسمی حداقل ۴-۵ بار در هفته از آن مصرف کنند.

بیشتر بخوانید:

چه خوراکی های برای مغز سم است؟

خوراکی های مفید در درمان تهوع

• انواع لوبیا و حبوبات مثل عدس، نخود و لپه سرشار از فیبر هستند و با تامین پروتئین مورد نیاز بدن سلامت ماهیچه‌ها را ارتقا داده و برای بهبود سیستم ایمنی و داشتن قلب و عروقی سالم مفید هستند.

میوه‌ها و سبزیجات علاوه بر فیبری که دارند با داشتن ویتامین‌هایی مثل ویتامین C از التهابات جلوگیری کرده و عملکرد مفاصل را بهبود می‌بخشد.

بهبود رماتیسم با مصرف مواد غذایی آنتی اکسیدان دار

آنتی اکسیدان‌ها باعث می‌شوند رادیکال‌های آزاد و آسیب زننده به بدن از بین بروند و در کاهش التهابات موثر واقع شوند. آنتی اکسیدان‌ها در مواد غذایی مانند چای سبز، آجیل، میوه و سبزیجات وجود دارند که شامل ویتامین‌های C, A, E و سلنیوم هستند.

چای سبز که سرشار از آنتی اکسیدان و پلی فنل‌ها است روند از بین رفتن غضروف را کند‌تر کرده و التهابات را کمتر می‌کند. همچنین در چای سبز ترکیبی به نام اپی گالوکاتچین وجود دارد که از تولید مولکول‌هایی که در بیماران رماتیسمی برای تخریب مفاصل به وجود می‌آید پیشگیری می‌کند.

فواید ادویه جات برای بهبود رماتیسم

باور‌ها بر این است که مصرف ادویه‌ها باعث افزایش التهاب شده و از این رو برای بیماری‌هایی مثل رماتیسم مضر هستند. اما ادویه‌هایی نیز وجود دارند که خلاف این باور عمل می‌کنند و برای بهبود درد‌های رماتیسمی مفید هستند. ادویه‌هایی مثل زردچوبه و زنجبیل ترکیبی به نام کورکومین دارند و خاصیت ضد التهابی به آن می‌بخشند. فلفل قرمز نیز به خاطر داشتن کپسایسین برای کاهش التهابات بدن مفید هستند.

مصرف فلاونوئید‌ها و درمان رماتیسم

فلاونوئید‌ها در میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند، چرا که ترکیبی هستند که توسط گیاهان ساخته می‌شوند و می‌توانند التهابات بدن و درد‌های تورمی را کاهش دهند. مواد غذایی حاوی فلاونوئید عبارتند از توت ها، انگور، کلم بروکلی، سویا، چای سبز. شکلات تلخ نیز تا حدودی حاوی فلاونوئید است.

کلم بروکلی غنی از ویتامین K و C نیز است و همچنین ترکیبی به نام سولفورافان دارد که روند بیماری رماتیسم را کنترل می‌کند. همچنین باید گفت که بروکلی و انواع کلم‌ها سرشار از کلسیم هستند و به استحکام استخوان‌ها که بر اثر این بیماری ضعیف می‌شوند کمک می‌کند.

سویا نیز یک پروتئین گیاهی موثر است که می‌تواند اسید آمینه و فیبر مورد نیاز بدن را تامین کند. همچنین به خاطر داشته باشید اسید چرب امگا ۳ نیز برای بیماران رماتیسمی بسیار مفید است.

بهبود رماتیسم با خوردن موز

از دیگر مواد غذایی مفید برای این بیماری می‌توان به موز که سرشار از پتاسیم و منیزیم است اشاره کرد که مصرف آن باعث تراکم استخوان‌ها و کاهش درد‌های رماتیسمی می‌شود.

فواید مصرف سیر و خانواده آن در بهبود رماتیسم

ماده غذایی مفید دیگری که می‌توان در رژیم غذایی بیماران رماتیسمی قرار داد سیر، پیاز، پیازچه و تره فرنگی است که همگی از خانواده آلیوم‌ها هستند و باعث کاهش آستئوآرتریت می‌شوند. همچنین در سیر ماده‌ای به نام دی آلیل دی سولفین وجود دارد که آنزیم‌هایی که به غضروف‌ها حمله می‌کند و به آن‌ها آسیب می‌رساند را از بین می‌برد و درد‌های این بیماری را بهبود می‌بخشد.

مواد غذایی مضر برای بیماران رماتیسمی

بیماران مبتلا به رماتیسم باید از مواد غذایی پرچرب و سرخ شده و فرآوری شده پرهیز کنند.
غذا‌های کبابی و سرخ شده که در دمای بالایی پخته می‌شوند با ورود به بدن می‌توانند پروتئین‌های خاصی را از بین ببرند و التهاب مفاصل را بیشتر کنند.

لبنیات با اینکه مصرف لبنیات با توجه به دارا بودن کلسیم و ویتامین D برای بدن و استخوان‌ها بسیار مفید است، اما پروتئین‌هایی در آن وجود دارد که باعث ورم مفاصل می‌شود.

نمک مصرف بیش از حد نمک باعث می‌شود که سدیم موجود در آن مایعات اضافی بدن را جمع کرده و باعث ورم آن‌ها در مفاصل شود. خوردن نمک در بیماران مبتلا به رماتیسم باید بسیار محدود شود.

دیگر مواد غذایی مضر برای رماتیسم عبارتند از:

• کربوهیدرات‌هایی مثل شکر، قند، نوشابه و آرد سفید
• الکل
• کافئین زیاد
• گوشت قرمز
• فست فود‌ها و
• تخم مرغ به دلیل داشتن اسید چرب امگا شیش و اسید آراشیدونیک که باعث ورم مزمن مفاصل می‌شود.