رمزگشایی کمبود واکسن در ایران
اولین محموله واکسن وارداتی کووید ۱۹، ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ و آخرین محموله، سوم تیر ماه سال جاری در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران، ترخیص و به مسوولان وزارت بهداشت تحویل داده شده است.
جامعه ۲۴ - بهمن ۱۳۹۹ تا سوم تیر سال جاری، ۷ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن کووید ۱۹، در قالب ۱۸ محموله از مبدا چین، روسیه، کره جنوبی و هند، در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی، ترخیص شده که اولین محموله واکسن وارداتی، ۲۰ هزار دوز واکسن‌های خریداری شده از روسیه (اسپوتنیک V) بوده و دومین محموله از همین واکسن، اما با حجم بیشتر و شامل ۱۰۰ هزار دوز هم روز ۲۵ بهمن‌ماه از گمرک این فرودگاه ترخیص شده است. در اسفند ماه، ۵۷۵ هزار دوز (واکسن‌های چین، روسیه و هند) فروردین سال جاری، یک میلیون و ۳۰۰ هزار و ۸۰۰ دوز (واکسن‌های روسیه، سبد کووکس و چین) اردیبهشت امسال، ۳ میلیون و ۶۵۲ هزار دوز (واکسن‌های روسیه، سبد کووکس و چین) خرداد سال جاری، یک میلیون و ۲۰۰ هزار دوز و سوم تیرماه هم، آخرین محموله واکسن‌های وارداتی شامل یک میلیون دوز واکسن چینی وارد کشور شده است. بنا به این گزارش، تا روز سوم تیر ماه، ۷ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن کووید ۱۹ از مسیر اهدا یا خرید از تولید‌کننده خارجی و سبد کووکس، به وزارت بهداشت تحویل داده شده در حالی که طبق آخرین گزارش وزارت بهداشت، تا روز ۱۶ تیر ماه، مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور، ۶ میلیون و ۵۵۹ هزار و ۶۵۰ دوز است.
کیانوش جهانپور؛ رییس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت و سخنگوی سازمان غذا و دارو، در گفتگو با «اعتماد» می‌گوید که فاصله معنا‌دار آمار واردات و آمار تزریق واکسن‌های وارداتی، متوجه آینده‌نگری مسوولان وزارتخانه است که با درس گرفتن از بدقولی فروشندگان واکسن به ایران، هرچه از “ سینوفارم” و “ آسترازنکا “ به ایران می‌رسد، در انبار ذخیره می‌کنند برای نوبت دومی‌های تزریق همین برند‌ها. داستان واکسیناسیون کرونا در ایران، در ظاهر، راهرو‌های تودرتویی دارد که مسوولان وزارت بهداشت، می‌خواهند در این روز‌های آخر قبل از یک خداحافظی احتمالا موقت، اما طولانی، تمام راهرو‌ها را پاکیزه تحویل همکاران جدید بدهند آن هم در حالی که فعلا، اصلی‌ترین و جدی‌ترین مشکل این است که باید تا همین امروز که این مصاحبه را می‌خوانید، بیش از ۹۰ میلیون دوز واکسن خارجی به دست دولت می‌رسیده ولی حالا اعداد گزارش ترخیص واکسن، زور می‌زنند روی پله ۸ میلیون دوز بایستند که نمی‌شود، چون طرف چینی و روسی و هندی، بازار‌های مهم‌تر و استراتژیک‌تر از ایران داشته‌اند. اینکه امروز کمتر از ۸ میلیون دوز واکسن از طرف دوستان همیشگی به ایران رسیده، یک معنای ساده دارد؛ زمستان سال گذشته، وزیر بهداشت سند ملی واکسیناسیون را با قول واکسینه شدن نیمی از جمعیت کشور تا پایان تابستان امضا کرد. یعنی غیر از واکسن‌های ایرانی، ۹۰ میلیون دوز واکسن وارداتی که موضوع قرارداد‌ها و توافق‌ها و قول‌های دو‌جانبه بود، باید ۴۵ میلیون ایرانی را از خطر ویروس هندی و آفریقایی و انگلیسی و هزار جور تغییر و تحول دلبخواه ویروس، محافظت می‌کرد در حالی که امروز، حتی ۷ میلیون نفر از جمعیت هدف سند ملی واکسیناسیون هم مصونیت مطلق ندارند. تحریم، بدقولی، بی‌پولی، تیرگی مناسبات دیپلماتیک، ترس خارجی‌ها از تبعات مراودات اقتصادی با ایران، ده‌ها دلیل روی دایره است، اما از واکسن‌هایی که دل به آن‌ها بسته بودیم، اثری نیست .
بیشتر بخوانید: تناقض در وعده‌های مسئولین در ماجرای تزریق واکسن کرونا
طبق اعلام معاون فنی گمرک، تاکنون حدود ۸ میلیون دوز واکسن کووید ۱۹ وارد کشور شده ولی طبق آخرین اعلام وزارت بهداشت، هنوز مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۷ میلیون دوز هم نرسیده؛ علت این اختلاف آماری چیست؟
واردات واکسن هنوز به ۸ میلیون دوز نرسیده و حدود ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن کووید ۱۹ وارد شده. محموله‌ها هم مشخص است و امکان ندارد که مثلا ۲۰۰ هزار دوز واکسن از یک منبع جداگانه وارد کشور شود. تا امروز هم از مجموع همین میزان واردات واکسن سینوفارم و آسترازنکا، آنچه باقی مانده، برای نوبت تزریق دوم آن افرادی ذخیره شده که دوز اول از این واکسن‌ها را دریافت کرده‌اند و در یک فاصله زمانی یک ماهه یا سه ماهه، باید دوز دوم را تزریق کنند. تجربه خرداد ماه ما را واداشت که باقی مانده واکسن‌ها را برای دوز دوم ذخیره کنیم، چون تامین‌کنندگان واکسن‌های سینوفارم و آسترازنکا، قول داده بودند که مقدار بیش از این حجم‌ها به ما برسانند که در عمل، چنین اتفاقی نیفتاد و به همین دلیل، یک وقفه ۱۰ الی ۱۴ روزه در روند واکسیناسیون کشور ایجاد شد.
یعنی در حال حاضر با استفاده از همین ذخایر، تکمیل واکسیناسیون سالمندان ادامه دارد؟
بله.
ولی هنوز افرادی هستند که هیچ پیامکی برایشان ارسال نشده و چشم انتظار دریافت واکسن هستند.
دیگر نیازی به پیامک نیست و می‌توانند به همان مراکزی که دوز اول را برایشان تزریق کردند، مراجعه کرده و دوز دوم واکسن را هم دریافت کنند.
با توجه به وعده آقای وزیر، «شنبه موعود» چه وقت از راه می‌رسد و واکسن ایرانی از چه زمانی توزیع خواهد شد؟
تزریق واکسن ایرانی در برخی استان‌ها به صورت محدود آغاز شده.
خبر توزیع واکسن برکت در اهواز را شنیدم.
در برخی دیگر از استان‌های جنوبی هم واکسن برکت توزیع شده ولی از واکسن برکت تا امروز کمی بیش از ۳۷۰ هزار دوز دریافت کرده‌ایم و واکسن ایرانی هم فقط محدود به واکسن برکت نیست بلکه دو واکسن ایرانی توزیع خواهد شد. توزیع انبوه واکسن ایرانی تابع این است که محموله‌های بیشتری برای تست فنی و پایداری و برچسب‌گذاری به دست ما برسد. با توزیع محموله‌های بیشتر از واکسن ایرانی طی روز‌های آتی، سرعت واکسیناسیون با واکسن ایرانی افزایش خواهد یافت.
چند روز قبل، پاسخ‌های شما در برنامه تلویزیونی «کشیک سلامت» و در جواب آقای سیدموید علویان (معاون وزیر بهداشت در دولت نهم) و خانم شیخی (سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس) را شنیدم که اعدادی از مجموع واردات واکسن اعلام کردید. آخرین تعداد واکسن‌های خارجی که از فروشندگان خارجی دریافت شده، چه رقمی است و برای چه حجمی از باقی مانده واکسن‌های خارجی باید منتظر باشیم؟
عدد توافق شده طی قرارداد و حجم پیش خرید واکسن، بسیار بالاتر از این اعداد است ولی هیچ کدام از واکسن‌های خارجی، طبق جدول زمانبندی شده و مورد توافق به دست ما نرسید و تاخیر در تحویل محموله‌ها زیاد است. طبق قرارداد با روسیه، باید ۶۲ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک V تحویل بگیریم در حالی که تا امروز، فقط ۹۲۰ هزار دوز به ما تحویل داده‌اند. طبق توافق، باید ۳۰ میلیون دوز واکسن از چین به دست ما برسد و مقرر بود که در بهار امسال، ۱۰ میلیون دوز واکسن چینی - چه در قالب خرید و چه از طریق اهدا - به ما تحویل دهند ولی تا امروز فقط حدود ۴ میلیون و ۶۵۰ هزار دوز به دست ما رسیده است. از سبد کووکس هم ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن پیش‌خرید کردیم که تا امروز فقط حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دوز از این حجم به کشور رسیده است. هند باید حداقل ۲ میلیون دوز واکسن بهارات به ما تحویل بدهد در حالی که فقط ۱۳۵ هزار دوز از این واکسن به دست ما رسید.
یعنی باقی مانده واکسن‌های خارجی در دولت سیزدهم به کشور می‌رسد. دولت جدید باید منتظر چه میزان واکسن وارداتی باشد؟
بیش از ۹۰ میلیون دوز.
آیا وجه این توافق‌ها به‌طور کامل پرداخت شده؟
برای ۵۰۰ هزار دوز واکسن بهارات هند، وجه به طور کامل پرداخت شد، اما فقط ۱۳۵ هزار دوز واکسن به ما دادند و ارسال باقی محموله، با دستور دادستانی هند متوقف شد. برای برخی از واکسن‌ها، مقرر بود که به ازای ارسال هر محموله، وجه همان محموله، در قبال پیش فاکتور پرداخت شود و نیازی به پیش پرداخت نبود. اما برای ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن از سبد کووکس، پیش‌پرداخت داشتیم.
وجهی که برای ۵۰۰ هزار دوز واکسن بهارات پرداخت شده چه می‌شود؟ آیا واکسن به دست‌مان می‌رسد یا دولت هند پول ما را پس می‌دهد؟
وزارت امور خارجه در حال مذاکره است که یا پول را پس بدهند یا واکسن بفرستند. اما ما دیگر به بهارات امیدی نداریم و ارسال واکسن در این شرایط که خودمان به واکسن ایرانی رسیده‌ایم بی‌ارزش است. بهارات، از ارزان‌ترین واکسن‌های جهان بود که هنوز هم تست فنی را نگذرانده. ۵۰۰ هزار دوز واکسن بهارات، آن زمانی برای ما ارزش داشت که روند واکسیناسیون با اختلال مواجه شده بود. حالا دیگر ارزشی ندارد.
اعتبار خرید واکسن‌های خارجی، در قانون بودجه ۱۴۰۰ لحاظ شده؟
اطلاع ندارم ولی بنا به دستور رییس‌جمهوری به ستاد ملی مقابله با کرونا، باید هزینه واکسن‌های وارداتی تامین شود چنانکه از ابتدای ورود واکسن‌ها هم، هر بار که فروشنده خارجی، زمان ارسال محموله را اطلاع داده، مسوولان سازمان برنامه و بانک مرکزی، وجه مورد نیاز را به صورت ریالی یا ارزی تامین و واریز کرده‌اند.
با تاخیر‌هایی که طی هفته‌های اخیر در روند واکسیناسیون اتفاق افتاد، حالا چقدر از زمانبندی سند ملی واکسیناسیون عقب هستیم؟
زمانبندی سند ملی واکسیناسیون، واکسینه شدن ۵۰ الی ۶۰ میلیون ایرانی بالای ۱۸ سال تا پایان سال ۱۴۰۰ بود. به لحاظ کلی، این برنامه همچنان قابل دستیابی است، اما با توجه به اینکه قرار بود فاز یک واکسیناسیون، تا اواسط فروردین و فاز دو، تا ابتدای تابستان تمام شود، به دلیل تاخیر وصول واکسن‌های خارجی، فاز دوم هنوز تمام نشده و احتمالا تا اواسط مرداد ماه هم ادامه دارد. بنابراین، نسبت به زمانبندی سند، تاخیر داریم، چون این سند، بر اساس روند تامین واکسن خارجی تنظیم شده بود.
بخشی از تاخیر واکسیناسیون، متوجه قصور فروشندگان خارجی بوده و بخشی هم متوجه اینکه شما احتمال تاخیر در دسترسی به واکسن خارجی را پیش بینی نکردید. حالا همچنان می‌گوییم در رسیدن «دلتا» به تهران یا افزایش آمار بستری یا قرمز شدن دوباره شهرها، باز هم مردم مقصرند؟
قبلا هم مردم مقصر قلمداد نمی‌شدند. حتی اگر واکسیناسیون هم انجام می‌شد، ورود سویه «دلتا» به کشور، اجتناب ناپذیر بود. زنگ خطر این موتاسیون، دو ماه قبل توسط وزارت بهداشت به صدا درآمد اگر چه که ۴۵ الی ۶۰ روز طول کشید تا «دلتا» در کشور شیوع پیدا کند ولی شما نمی‌توانید در مقابل ویروس، دیوار بتُنی بکشید. ممکن است کاهش رعایت بهداشت فردی و شیوه‌نامه‌های بهداشتی در شیوع ویروس تاثیر داشته باشد ولی ویروس، از هر دیوار نفوذ‌ناپذیری رد می‌شود. ما که همچنان با تردد‌های غیرقانونی و غیررسمی در مرز‌ها و به خصوص در مرز‌های شرقی کشور مواجهیم، باید انتظار می‌داشتیم که دلتا هم در کشور شیوع پیدا کند. علاوه بر این اما، بعد از ۱۸ ماه، مردم، هم از این شرایط خسته شدند و هم از عوارض اجتماعی و اقتصادی بیماری آسیب دیدند و بنابراین، بخشی از کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی، می‌تواند طبیعی باشد. فعلا واکسیناسیون تنها راهی است که حداقل، ما را به افزایش ایمنی جمعی می‌رساند و حتی اگر به کاهش شیوع و ابتلای بیماری کمک نکند اما، پیامد‌های آن را کاهش می‌دهد و تمام تمرکز وزارت بهداشت هم بر واکسیناسیون است. اگر چه واقعیت‌های بازار بین‌المللی واکسن کرونا، تاخیر چند هفته‌ای در روند واکسیناسیون کشور ایجاد کرد، حتی اگر این تاخیر‌ها هم وجود نداشت، زمانبندی سند ملی واکسیناسیون، تا پایان سال ۱۴۰۰ بود و طبیعی است که تا پایان سال ۱۴۰۰ هم، با پیک‌های مکرر و متعدد بیماری مواجه شویم.
یعنی هیچ اهمالی را در برنامه‌ریزی و تسریع واکسیناسیون، متوجه وزارت بهداشت نمی‌دانید؟
اهمالی متوجه وزارت بهداشت نیست، چون وزارت بهداشت، هر چه واکسن در اختیار داشته و هر زمان واکسن در اختیار داشته، توزیع کرده. دستگاه دیپلماسی هم برای تسهیل واردات واکسن تلاش مستمر داشته، اما واقعیت‌های بازار واکسن را هم باید پذیرفت. ما در وصول واکسن‌های خارجی، با خلف وعده‌ها مواجه شدیم، اما شاید بخشی از این خلف وعده‌ها هم با توجه به شیوع بیماری، طبیعی بود.
در برنامه تلویزیونی «کشیک سلامت» آقای سیدموید علویان، با اشاره به اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا درباره واکسیناسیون ۶۰ درصد جمعیت (دانش‌آموزان و دانشجویان و معلمان و استادان دانشگاه ها) تا پایان شهریور و ایجاد ایمنی جمعی به دلیل بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، این اعلام را عوام‌فریبی و غیرممکن دانست. شما چه پاسخی برای این صحبت‌ها دارید؟
سند ملی واکسیناسیون، دی ماه سال ۹۹ منتشر شد و در این سند هم هیچ اشاره و تاکیدی بر ایجاد ایمنی جمعی تا شهریور ماه نبود بلکه مقرر بود که ایمنی جمعی، تا پایان سال ۱۴۰۰ ایجاد شود. سند ملی واکسیناسیون، در وزارت بهداشت تهیه شده و ما هم، پایبند همین برنامه هستیم اگر چه که چند هفته هم دچار تاخیر در اجراست. طبق همین سند هم، دانشجویان، معلمان و اساتید، در حال دریافت واکسن هستند ولی دانش‌آموزان واکسینه نمی‌شوند، چون فعلا واکسنی برای گروه سنی کمتر از ۱۸ سال نداریم.
وزیر بهداشت، در واکنش به علت کمبود واکسن در ایران، چند بار اعلام کرد که کل واکسن‌های دنیا را ۸ کشور ثروتمند خریده‌اند. دو هفته قبل، جدولی از میزان واکسیناسیون در کشور‌های مختلف می‌دیدم که در این جدول، آمار واکسیناسیون کشور‌هایی همچون مکزیک و اروگوئه و مالزی از آمار واکسیناسیون ما بیشتر بود. آیا این کشورها، کشور‌های ثروتمندی هستند؟
آمار واکسیناسیون، الزاما مربوط به ثروتمندی کشورها نیست. کشور‌هایی که شما نام بردید، هر چه توانسته‌اند واکسن خریده‌اند؛ و ایران چطور؟
ما هم خریدیم؛ وزارت بهداشت با همکاری دستگاه دیپلماسی واکسن خرید ولی باقی کشور‌هایی که آمار واکسیناسیون‌شان بیشتر از ماست، با مشکلاتی مثل تحریم و دشواری نقل و انتقال پول و امتناع فروش واکسن به ایران و ممکن نبودن خرید مستقیم و برخی محذورات انجام معاملات مواجه نبودند علاوه بر اینکه شاید روند تایید و صدور مجوز خرید واکسن، در این کشورها ساده‌تر بود.
مرجع صدور مجوز خرید واکسن در ایران کدام نهاد است؟
سازمان غذا و دارو؛ و سختگیری‌ها در مورد صدور این مجوز در کشور ما چقدر متفاوت با سایر کشورهاست؟
ما واکسن‌های مورد تایید سازمان بهداشت جهانی را در اولویت خرید قرار می‌دادیم. اطلاعات فنی واکسن‌ها برای ما اهمیت داشت. ما از ۵ واکسن تولید چین، فقط ۳ واکسن را مدنظر داشتیم و از ۳ واکسن تولید روسیه، فقط یک واکسن را برای خرید، تایید کردیم. شاید در کشور‌های امریکای لاتین، صدور مجوز خرید واکسن ساده‌تر بوده. به هر حال سیاست‌های دارویی هر کشور با کشور دیگر متفاوت است. کشور کوبا، کل واکسیناسیون را با واکسن‌های خودش انجام داد و هیچ خرید واکسن نداشت. اما برنامه ما این بود که در ۶ ماه ابتدای واکسیناسیون از واکسن وارداتی استفاده کنیم تا واکسن ایرانی هم به توزیع انبوه برسد. در خوش‌بینانه‌ترین وضعیت، فقط ۶۰ درصد از واکسیناسیون ما با واکسن‌های ایرانی خواهد بود ولی ۴۰ درصد از طریق واکسن‌های خارجی انجام می‌شود.
محذوراتی که اشاره کردید، چیست؟
نمی‌توانم بگویم، چون حاشیه ایجاد می‌شود.
طبق قرارداد با روسیه، باید ۶۲ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک V تحویل بگیریم در حالی که تا امروز، فقط ۹۲۰ هزار دوز به ما تحویل داده‌اند. طبق توافق، باید ۳۰ میلیون دوز واکسن از چین به دست ما برسد و مقرر بود که در بهار امسال، ۱۰ میلیون دوز واکسن چینی - چه در قالب خرید و چه از طریق اهدا - به ما تحویل دهند ولی تا امروز فقط حدود ۴ میلیون و ۶۵۰ هزار دوز به دست ما رسیده است. از سبد کووکس هم ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن پیش‌خرید کردیم که تا امروز فقط حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دوز از این حجم به کشور رسیده است. هند باید حداقل ۲ میلیون دوز واکسن بهارات به ما تحویل بدهد در حالی که فقط ۱۳۵ هزار دوز از این واکسن به دست ما رسید.
منبع: روزنامه اعتماد
دیدگاه کاربران
آخرین اخبار
پربحث ترین
پربازدید ترین
