تعطیلی؛ عامل بازدارندگی یا انتشار ویروس کرونا
افزایش مبتلایان به کرونا در پی پیک پنجم این بیماری در ایران رکوردهای تازهای را در این دو روز ثبت کرده است. این در حالی است تعطیلیها در پایتخت به گفته کارشناسان نه تنها موجب توقف بیماری نمیشود بلکه موجب انتشار ویروس میشود.
جامعه ۲۴ - میزان مبتلایان شناسایی شده کرونا در کشور به بیش از ۲۷ هزار نفر در روز رسیده است که این میزان بسیار بیشتر از روزهای اوج پیک چهارم در کشور است. به گفته بسیاری از مدیران بیمارستانها به ویژه در تهران دیگر ظرفیتی برای پذیرش و بستری بیمار جدید وجود ندارد و تمام تختهای بیمارستانی در اشغال بیماران کرونا است و بیمارستانها دچار کمبود اکسیژن و دستگاههای ونتیلاتور هستند.
حسین کرمانپور مدیر اورژانس بیمارستان سینا در این رابطه اظهار کرد: «در پیکهای کرونا از جمله موج پنجم که اکنون با آن دست و پنجه نرم میکنیم، نه تنها پایتخت بلکه تمام بیمارستانهای کشور با کمبود اکسیژن مواجه میشوند، چراکه اساسا تا قبل از کرونا ما گمان نمیکردیم که فرسودگی دستگاههای اکسیژن ساز میتواند برایمان درد سرساز شود. در دوره شیوع کرونا نیز با وجود تامین تعداد زیادی از این دستگاه، بازهم اکسیژن سازهای موجود نمیتوانند به اندازه کافی اکسیژن مورد نیاز بیماران را تامین کنند و تحریمها نیز مانع از آن شده است که بتوانیم به راحتی اکسیژنسازهای بیمارستانهای کشور را بهروزرسانی کنیم.»
در همین حال خبرهایی که از استانهای مختلف نیز میرسد حاکی از این است که کمبود تخت در برخی از بیمارستانهای شهرستانها وجود دارد. این موضوع در حال حاضر در استان چهار محال و بختیاری وجود دارد.
مجید شیرانی رئیس دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری در همین رابطه گفت: «کمبود تخت بیمارستانی به دنبال شلوغی بیمارستانها مهمترین چالش برای مواجهه با افزایش تعداد بیماران بستری در پیک پنجم کرونا است. هر ساله در فصل تابستان با افزایش تعداد مسافران و وجود عشایر بین ۴۰ تا ۵۰ درصد به مراجعات بیمارستانهای استان اضافه میشود و امسال نیز چنین موضوعی تکرار شده است. بر این اساس خالی کردن این بخشها برای بیمارستان مبتلا به کرونا کار سختی است.»
این موضوع در حال حاضر در استان کرمان که به گفته معاون درمان وزیر بهداشت در یک وضعیت بحرانی به سر میبرد به وجود آمده است، اما جانبابایی گفته است که مشکل کمبود تخت در این استان مرتفع شده است.
وضعیت تکمیل شدن ظرفیت بیمارستانها با توجه به افزایش بیماران در پی پیک پنجم کرونا و سرایتپذیری فوقالعاده زیاد ویروس دلتا از حدود دو هفته قبل در پایتخت آغاز شد. بر اساس مشاهدات خبرنگار سپید، این وضعیت به گونهای است که برخی از بیماران یا باید ساعتهای طولانی در اورژانس یک بیمارستان بستری شوند تا تخت خالی برای آنان در بخش یا آیسییو پیدا شود و یا اینکه به بیمارستانهای خصوصی مراجعه کنند. با این حال برخی از بیماران در تهران هم در نهایت در بیمارستانهای شهرستانهای اطراف مانند گرمسار بستری میشوند. آنچه مسلم است ظرفیت بیمارستانها نه تنها در ایران که در تمامی جهان سقف مشخصی دارد و افزایش روزانه بیماران میتواند خارج از توان آنان باشد. موضوع افزایش بیماران در پیک پنجم کرونا بسیار جدی است. چنانکه تمامی مرخصیهای کادرهای درمانی در بخشنامهای از سوی معاون درمان وزیر بهداشت لغو شد. با این حال سرعت کنونی واکسیناسیون که در روزهای گذشته افزایش پیدا کرد هنوز برای بسیاری از کارشناسان رضایت بخش نیست. از سوی دیگر تعطیلی این روزها که از سوی ستاد ملی کرونا برای پایتخت در نظر گرفته شده است نیز به نظر این افراد با توجه به افزایش مسافرتها نه تنها کمکی به کاهش بیماری نمیکند بلکه موجب انتشار بیشتر بیماری میشود. با این حال این پرسش به وجود میآید که وضعیت کنونی و چشم انداز اپیدمیولوژیک پیک پنجم چگونه است؟
چشم انداز اپیدمیولوژیک پیک پنجم کرونا
مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با سپید در رابطه با آخرین وضعیت پیک پنجم کرونا در کشور اظهار کرد: «در مورد واکسن کرونا رئیس جمهوری گفته است که ۷ میلیون دوز واکسن قرار است وارد شود و امیدوارم این کار زودتر انجام شود. نکته مهم این است حتی اگر امروز همه جمعیت هدف واکسینه شوند برای موج پنجم کمکی نمیکند. اگر امروز کسی دوز اول واکسن را تزریق کند و سه هفته بعد از آن دوز دوم تزریق شود تازه در بعد از آن اثرات واکسن آغاز میشود و تا آن موقع نمیدانیم چه اتفاقاتی رخ میدهد.»
بیشتر بخوانید: بیمارستان مسیح دانشوری در پیک پنجم کرونا
وی در مورد تعطیلیها و تاثیر آن بر کاهش بیماری نیز اظهار کرد: «اخباری که بعضاً به صورت رسمی و بعضاً غیر رسمی ازجادههای منتهی به شمال میرسد، حاکی از این این است که تنهابخش کوچکی از خودروهایی که عازم استانهای شمالی کشور بودهاند بازگردانده شده و اکثریت آنها یا جرایم را پرداخت کردهاند و به مقصد رسیدهاند یا از مسیرهایی رفتهاند که حتی جریمه هم نشدهاند. باید توجه داشته باشیم که جریمه کردن هدف اصلی نبوده و منظور، بازدارندگی از جابجایی بین استانی است. از طرف دیگر در اخبار میشنویم به دنبال ممانعت از خروج خودروهای شخصی، هجوم مسافرین به وسایل نقلیه عمومی رخ داده و متاسفانه بعضاً حتی نکات حداقلی رعایت فاصله در این وسایل نیز رعایت نشده و این همان پدیده سوق دادن مردم از بد به بدتر است.
عملا تعطیلی تهران با این شرایط، بیشتر از آنکه کمک کننده باشد به انتشار بیشتر بیماری کمک میکند. یکی از معضلات این است که مقررات خود را نمیتوانیم به درستی اعمال کنیم و ریشهیابی این معضل، یک موضوع جامعه شناسی است و مطالعه عمیقی میخواهد.»
وی در رابطه با وضعیت اپیدمیولوژیک بیماری نیز گفت: «ما هنوز به نوک قله پیک پنجم نرسیدهایم، اما از لحاظ تعداد موارد، پیک چهارم را پشت سر گذاشتیم و متاسفانه نمیدانیم که چه زمانی به اوج پیک رسیده و مرحله نزولی آغاز خواهد شد.»
این اپیدمیولوژیست بیان کرد: «اگرچه تعداد مرگهای این پیک هنوز به اندازه تعداد مرگهای پیک چهارم نیست، اما متاسفانه موج مرگ، تاخیری دوهفتهای نسبت به ابتلا دارد و این را هم نمیتوان پیشبینی کرد که چه زمان اوج مرگ و میر را خواهیم داشت. برداشت من این است که آمار مرگ و میر در اوج پیک پنجم، حداقل دو برابر آمار کنونی خواهد بود و به ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر در روز خواهد رسید.»
یونسیان در ادامه افزود: «ویروسی که سرایت پذیری آن ۱.۵ برابر ویروسی است که مسئول موج چهارم بود و اکنون غالب شده است باید ۱.۵ برابر بیشتر اقدامات کنترلی برای آن انجام داد در غیر این صورت باید منتظر عواقب آن باشیم.»
وی ادامه داد: «ما، چون به لحاظ امکانات بیمارستانی مانند تختها، اکسیژن و آی سییو سقف داریم، وقتی تعداد موارد یک و نیم برابر میشود الزاما تعداد موارد شدید و مرگ و میرها یک و نیم برابر نمیشود به این دلیل که اینها افرادی مازاد ظرفیت ما بوده و هر اتفاقی ممکن است رخ دهد.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: «من به شدت نگران هستم و تنها به این امید داشته و منتظر هستم که شرایط طبیعی و شرایط ایمنی افرادی که قبلا به دلیل ابتلا، ایمن شدهاند باعث شود که موج، روند نزولی خود را آغاز کند.»
وی یادآور شد: «با توجه به مطالعه نظاممندی که وزارت بهداشت انجام داده، مشخص شده است که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد جامعه تا پاییز به این بیماری مبتلا شده بودند. پس از پاییز، موج سوم و چهارم را داشتیم و افراد زیادی پس از آن برآورد، مبتلا شدند و این موضوع ما را به این سمت میبرد که تصور کنیم اگر بیش از نیمی از جمعیت کشور مبتلا شده و همه اینها مصون نشده باشند درصد قابل ملاحظهای از آنها یک مصونیت نسبی دارند. امیدواریم که این مصونیت نسبی با سرایت پذیری ویروس دلتا مقابله کند.»
یونسیان با بیان اینکه سرایت پذیری ویروس دلتا ۱.۶ برابر واریانت آلفا و حدود دو یا سه برابر ویروس چینی است، گفت: «این وضعیت، کفه بد ترازو است. از سوی دیگر حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد جامعه مبتلا شدهاند و قسمت اعظم کسانی که مبتلا شدهاند هم حداقل ایمنی را دارند و این ایمنی سعی میکند با سرایت پذیری بیشتر مقابله میکند.»
وی ضمن انتقاد از پروتکلشکنیها در جامعه اظهار کرد: «با این رفتارهایی که مشاهده میکنیم به نظر میرسد دیگر مردم هم علاقه زیادی برای مراقبت از خود و عزیزانشان ندارند. جمعی با این تعطیلیها به دنبال مسافرت رفتن بوده و جمعی دیگر به دنبال تجمعات مذهبی هستند و آنچه برای مردم ما اولویت نیست سلامت است.»
وی افزود: «البته مردم خسته شدهاند. این موضوع در همه جای دنیا نیز وجود دارد، اما بیشتر مردم کشورهای ثروتمند دنیا از یک حمایت دولتی نسبی برخوردار هستند در صورتی مردم ما کمترین حمایت را داشتهاند و من این خستگی را میپذیرم. متاسفانه ما یاد گرفتهایم تا زمانی که خود یا عزیزانمان مبتلا نشویم عموما به عمق فاجعه پی نمیبرده و همین موضوع موجب سهلانگاری بیشتر از جانب ما است.»