از ویروس لامبدا چه می‌دانیم؟/ ویروسی مرگبار باعث وقوع تراژدی در ایران می‌شود؟

جامعه ۲۴ - جهش لامبدا در ویروس کرونا تقریبا آخرین واریانت دلتا است که در بیش از ۳۰ کشور جهان شناسایی شده است. این جهش خود موتاسیون‌های مختلفی را دارد و همین امر موجب شده است تا نگرانی در مورد سرایت‌پذیری و بیماری زایی آن افزایش پیدا کند.

ویروس‌ها تمام مدت جهش و سویه‌های مختلفی از خود تولید می‌کنند. این سویه که قبلا با نام C.۳۷ شناخته می‌شد، اولین بار در دسامبر سال ۲۰۲۰ در پرو شناسایی شد. بر اساس اظهارات سازمان بهداشت جهانی، لامبدا موجب ۸۲ درصد ابتلا در ماه مه و ژوئن در پرو بوده که بالاترین نرخ مرگ‌ومیر جهان را نیز رقم زده است.

ویروس لامبدا چقدر نگران کننده است؟

هنوز سازمان جهانی بهداشت جهش لامبدا را به عنوان واریانت نگران کننده طبقه‌بندی نکرده است با این حال به گفته علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی این جهش جزو واریانت‌هایی است که باید مورد توجه زیاد قرار گیرد.

بیشتر بخوانید: ویروس دلتا خطرناک‌تر است یا لامبدا/ از جهش لامبدا چه می‌دانیم؟

ناجی درباره خصوصیات جهش لامبدا، تصریح کرد: به نظر می‌رسد انتقال بیماری افزایش یافته و همچنین میزان گریز از سیستم ایمنی در این جهش افزایش یافته است. از طرفی به دلیل حذف‌های متعددی که در ژنوم آن رخ داده است ما را در شناسایی ویروس با روش‌های متداول نگران کرده است؛ به طوری که در ابتدا در کشور پرو هم نمی‌توانستند آن را به خوبی شناسایی کنند. البته باید منتظر باشیم تا اطلاعات بیشتری از این جهش به دست آید که ببینیم آیا به اندازه سویه دلتا می‌تواند خطرآفرین باشد یا خیر. با خصوصیاتی که فعلا از آن می‌دانیم به نظر می‌رسد بتوان آن را کاندیدای واریانت مورد خطر قرار داد.

لامبدا، الگوی منحصربه‌فرد از هفت جهش در پروتئین سنبله دارد که ویروس از آن برای آلوده کردن سلول‌های انسانی استفاده می‌کند. البته جهشی به نام L ۴۵۲ Q برای محققان جالب بوده، زیرا شبیه جهش L ۴۵۲ R است و به نظر می‌رسد در ایجاد عفونت زیاد نوع دلتا نقش دارد.

آیا ویروس لامبدا واکسن گریز است؟

سویه لامبدا با انتقال و مقاومت بالاتر در برابر آنتی‌بادی‌ها معرفی شده، اما متخصصان بهداشت می‌گویند که برای اثبات این واقعیت به اطلاعات بیشتری نیاز است.

پروتئین سنبله نوع لامبدا، الگوی منحصربه‌فرد از هفت جهش (Δ۲۴۶-۲۵۲, G ۷۵ V, T ۷۶ I, L ۴۵۲ Q, F ۴۹۰ S, D ۶۱۴ G, T ۸۵۹ N) دارد که L ۴۵۲ Q آن مشابه جهش L ۴۵۲ R گزارش شده در انواع دلتا و اپسیلون است.

همچنین مشخص شده است که جهش L ۴۵۲ R از آنتی‌بادی‌های ایجاد شده فرار می‌کند و باعث افزایش عفونت ویروسی می‌شود. داده‌های کنونی نشان می‌دهد که جهش L ۴۵۲ Q موجود در نوع لامبدا ممکن است خصوصیات مشابهی از عفونت نوع دلتا داشته باشد.

با این حال بهداشت عمومی انگلیس گفته است در حال حاضر، هیچ مدرکی وجود ندارد که این سویه باعث بیماری شدیدتر یا کاهش تاثیر واکسن‌هایی کنونی شود.

در همین حال محققان آمریکایی می‌گویند داده‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد سویه «لامبدا» ویروس کرونا هنوز نسبت به واکسن‌های کرونا آسیب پذیر است. محققان دانشکده پزشکی «گراسمن» در دانشگاه نیویورک متوجه شدند که آنتی بادی‌های تحریک شده توسط ناحیه MRNA هنوز نوع Lambda را در مطالعات آزمایشگاهی خنثی می‌کند. اگرچه قطعیت تأثیر این واکسن‌ها بر سویه دلتا اثبات نشده است، اما با توجه به اینکه این واکسن‌ها از فناوری mRNA تبعیت می‌کنند این امید وجود دارد که این واکسن برای این واریانت هم مناسب باشد.

همچنین یکی تحقیقی در نیویورک نشان داده است که واکسن‌های کرونایی که در حال حاضر استفاده می‌شوند از آلودگی فرد به گونه لامبدا ویروس کرونا پیشگیری می‌کنند و درمان با آنتی بادی مونوکلونال نیز همچنان در برابر این سویه موثر است.

علائم ویروس لامبدا چیست؟

سازمان جهانی بهداشت علائم ویروس لامبدا را تب، سرفه خشک و خستگی گزارش کرده است. البته برخی دیگر از منابع نیز علائمی همچون درد، گلو درد، اسهال، ورم ملتحمه، سردرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی، بثورات پوستی یا تغییر رنگ انگشتان دست و البته علائم کمتر شایع شامل درد، گلودرد، اسهال، ورم ملتحمه، سردرد، از دست دادن حس بویایی و چشایی، بثورات پوستی یا تغییر رنگ انگشتان دست و پا را نیز گزارش کرده‌اند.

آیا لامبدا وارد ایران شده است؟

همانگونه که گفته شد ویروس لامبدا در ۳۰ کشور جهان شناسایی شده است. با این حال هنوز شناسایی این ویروس در ایران قطعی نشده است. اگرچه انوش دهنادی، معاون دانشگاه علوم پزشکی گیلان گفته است که اخیرا با کرونای لامبدا مواجه هستیم که از سیستم ایمنی فرار می‌کند و قدرت سرایت و کشندگی بالایی دارد. با این حال علیرضا ناجی گفته است که بر اساس صحبت یکی از مسئولان در دانشگاه علوم پزشکی گیلان، شبهه‌ای به وجود آمده بود، اما ما گزارش رسمی از وجود این واریانت در ایران نداریم. البته بعید هم نیست به ایران هم برسد، چون بعد از پرو در بیش از ۳۰ کشور دیگر شناسایی شده است. مهم این است که ما راه مبارزه استاندارد با ویروس را فارغ از نوع جهش دنبال کنیم.