شهرداری علیرضا زاکانی بدون روتوش/ رادیکال سیاسی در نهاد اجتماعی!

جامعه ۲۴ -  علیرضا زاکانی شهردار تهران شد؛ خبری که قرار بود به دلیل قسم جلاله اعضای شورای ششم تهران تا امروز که تحلیف آن‌ها است برملا نشود، اما همه بر قسمی که داده بودند نماندند و رسانه‌ها و کانال‌های خبری، خبر انتخاب او با ۱۲ رای را در ساعت‌های پایانی روز چهارشنبه منتشر کردند.

هرچند شهردار شدن او قابل پیش‌بینی بود، اما در عین حال به دلیل رویه‌های بسیار تند او در سوابق اجرایی‌اش، اظهارات پرحاشیه‌ای که در مناظرات ریاست جمهوری داشت، نمایندگی مردم قم در مجلس شورای اسلامی، تحصیلات غیر مرتبط، احتمال سیاسی‌کاری شدید در شهرداری تهران و سایر عوامل سبب شده بود که برخی انتخاب او را منتفی بدانند. اما درهرحال او به عنوان شهردار هفدهم تهران انتخاب شد و بدون هیچ پیش‌داوری باید منتظر خروجی عملکردی او بمانیم، اما در عین حال نگاهی به سوابقش نیز تا حدودی می‌تواند ما را با رویه مدیریتی او آشنا کند.

علیرضا زاکانی ؛ از سودای رسیدن به پاستور تا خیابان فاطمی و ...

علیرضا زاکانی، مسئول اسبق سازمان بسیج دانشجویی است که نمایندگی تهران در دوره‌های هفتم، هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی را برعهده داشته است. او در انتخابات مجلس یازدهم توانست به عنوان نماینده قم در بهارستان حاضر شود و یکی از سه کرسی قم را به نام خود بزند، گام بلند او در بهارستان در پی توافق با قالیباف بود که او را صاحب کرسی ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس کرد.

او کمتر از یکسال از ریاست پرنقدش در مرکز پژوهش‌ها، در ردای کاندیدای ریاست جمهوری سودای پاستور به سرش افتاد و در نهایت در قبال بدنه رای قابل توجه ابراهیم رییسی ترجیح داد در نقش کاندیدای پوششی این رقابت‌ها با رئیسی همراهی کند.

سبک حضور او در کنار رئیسی، در جایگاه کاندیدای پوششی ابتدا سودای وزارت کشور را در سر او انداخت و بعد از ناکامی در این حوزه سودای نشستن بر کرسی شهرداری تهران را در سر داشت که ظاهرا به آن رسیده است.

زاکانی را سیاستمدار رادیکالی می‌شناسند که مواضع تند و دو آتشه‌اش همواره حاشیه ساز بوده است و سبب طرح شکایت‌های متعدد قضایی علیه او شده است آنچنان که او را به اولین متهم دادگاه سیاسی(البته پس از تعریف رسمی جرم سیاسی پس از انقلاب) بدل کرد!

بیشتر بخوانید: گزارشی از عیوب پنج‌گانه در برنامه‌های کاندیداهای شهرداری تهران

با مطرح شدن نام او به عنوان یکی از گزینه‌های شهرداری تهران و البته قطعیت این موضوع، مواضع و دیدگاه‌های کامل سیاست زده و بدون انعطاف زاکانی بر کلانشهر تهران با بیش از ۸ میلیون شهروند، بسیاری نگران شدند به ویژه اینکه در انتخابات شورای شهر ششم تهران مشارکت مردم حدود ۲۸ درصد بود، به عبارت دیگر شورای شهر ششم ماحصل دیدگاه طیف خاصی از شهروندان تهرانی است. این درحالی است که شهرداری که از سوی اعضای شورای ششم انتخاب می‌شود باید می‌توانست ذائقه اکثریت مردم را نمایندگی کند؛ ضرورتی که با حضور یک چهره کاملا سیاسی در جایگاه اول مدیریت شهری اتفاق نخواهد افتاد و چنین فردی نمی‌تواند ذائقه اکثریت مردم را مدیریت کند و نگاه فرا جناحی داشته باشد.

علاقه خاص زاکانی به افزایش پست‌های سازمانی

سابقه عملکردی او در مرکژ پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که علاقه خاصی به افزایش پست‌های سازمانی خود دارد به طوری‌که چندی پیش اردشیر مطهری، نماینده گرمسار در مجلس در تذکری از عملکرد زاکانی در مرکز پژوهش‌ها انتقاد کرد و گفت: «مجموعه مرکز پژوهش‌های مجلس که در ساختار سازمانی آن ۵ معاونت تعریف شده، ۱۲ معاون با حکم رئیس مرکز منصوب شده است. اخباری در خصوص پرداخت‌های نامتعارف و خارج از روابط استخدامی در مرکز پژوهش‌ها به گوش می‌رسد که باید شفاف سازی شود.»

تاجگردون منتخب مردم گچساران در مجلس یازدهم نیز در جدالی که با زاکانی داشت از فامیل بازی او در مرکز پژوهش‌ها پرده برداشت. زاکانی در سال ۱۳۹۸، مسعود فیاضی برادر داماد خود را به عنوان مدیرکل مرکز مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌ها منصوب کرد که با اعتراضات گسترده‌ای هم مواجه شد.

علیرضا زاکانی ؛ عیسی شریفی دوم؟

محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا نیز در اسفند ماه سال گذشته در توئیتی نسبت به عملکرد زاکانی در مرکز پژوهش‌ها انتقاد کرد و نوشت: «جناب آقای قالیباف! مرکز پژوهش‌های مجلس یازدهم به ریاست آقای علی زاکانی با اینکه حداکثر ۲۴۸ پست سازمانی دارد در چندماه اخیر به ۶۰۰ نفر حقوق ثابت و به افراد متعددی بابت پروژه‌های مثلا تحقیقاتی پول داده و میلیارد‌ها تومان سرمایه ملت بر باد رفته. یکی از نتایج این همه ریخت و پاش برای پژوهش همین قانون بودجه ۱۴۰۰ شماست که با ۱۲۰ ایراد از شورای نگهبان برگشت خورده. مراتب به عرض رسید تا اگر عیسی شریفی دیگری درست شد نگویید بی خبر بودم.»

بسیاری معتقدند شهرداری زاکانی در تهران با بیش از ۵۵ هزار نیرو و ساختار سازمانی بزرگ، غیرچابک، دردسرساز، رخوت‌طلب و پر هزینه، سم خواهد بود و در عین حال تلاش‌ها برای کاهش پست‌های سازمانی و یا تعداد نیرو‌ها طی ۴ گذشته را بی‌ثمر خواهد کرد و درعین حال مدیریت شهری را با بحران ویژه‌تری روبرو می‌کند.

سیاسی‌تر شدن شهرداری اجتماعی

از سوی دیگر و همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، علیرضا زاکانی فردی سیاسی است به‌طوری‌که محمد باقری بنابی نماینده مردم بناب در مجلس نیز با انتقاد از عملکرد زاکانی در مرکز پژوهش‌ها گفته بود که؛ مرکز پژوهش‌ها به جای اینکه کار‌های پژوهشی انجام دهد، تبدیل به مرکز سیاسی شده است.

شیب نقد‌ها به عملکرد نامناسب زاکانی در مرکز پژوهش‌ها چنان است که حتی برخی نمایندگان انقلابی بهارستان نیز با مطرح شدن نام او به عنوان یکی از گزینه‌های شهرداری تهران نسبت به برعهده گرفتن این مسئولیت از سوی او هشدار دادند. در همین رابطه جبار کوچکی نژاد نماینده اصولگرای مجلس یازدهم در واکنش به اعلام آمادگی زاکانی برای شهرداری تهران، گفت: هر کسی ویژگی‌هایی دارد و بعید می‌دانم که ایشان بتواند در شهرداری موفق شود. آقای زاکانی در حوزه‌های سیاسی موفق‌تر است تا در حوزه‌های اقتصادی و عمرانی. ایشان سابقه کار اجرایی شهری ندارد، یکی از نکات منفی برای شهردار شدن است.

قمی‌های بدون نماینده در بهارستان؟

درعین حال بعد از کوچ زاکانی به شهرداری تهران، مردم قم فقط یک نماینده در مجلس دارند؛ در عین حال احمد امیرآبادی نیز برای کوچ به دولت در تلاش است و مشخص نیست تکلیف نمایندگان قم در مجلس چه می‌‌شود؛ با توجه به اینکه تا پیش از انتخابات آتی، انتخابات میاندوره‌ای دیگری برای تعیین نمایندگان مجلس در پیش نداریم.

این نگرانی سبب واکنش مردم قم نیز شده است. شورای هماهنگی اصولگرایان استان قم نیز با انتشار نامه گلایه آمیز شدیدالحنی خطاب به علیرضا زکانی از او خواستند با پس گرفتن برنامه‌هایش همچنان به عنوان نماینده‌ قم خدمت کند: «آیا اکنون در مملکت برای پست شهرداری تهران قحط الرجال است که حضرتعالی برای این کار برنامه داده‌اید؟ توقع از حضرتعالی این بود که حتی پیشنهاد این پست را هم نپذیرید، نه اینکه برنامه هم بدهید و منتظر بمانید که آیا شما را می‌پذیرند یا نمی‌پذیرند! استدعا دارد با پس گرفتن برنامه‌های خود از شورای شهر تهران، همچنان از فرصت اطمینان مردم شریف قم به خودتان استفاده کرده و به خدمت ادامه دهید».

این نامه نشان از آن دارد که مردم قم نگرانند که نمایندگان آن‌ها در مجلس بیشتر سودای رسیدن به قدرت اجرایی در بهشت و یا پاستور را داشته باشند تا پایبندی به رای همشهریان خود.

بدون سابقه یک روز حضور در مدیریت شهری!

اما در نهایت چیزی که با همه انتقادات باقی مانده این است که فردی کاملا سیاسی در جایگاهی کاملا اجتماعی نشسته و در عین حال سابقه یک روز فعالیت هم در مدیریت شهری که مثابه یک ریاست جمهوری کوچک است را ندارد، امری که هنوز نیامده، شهرداری علیرضا زاکانی در تهران را با چالش‌های فراوانی مواجه کرده است.